Brain zaps – co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie

Wyładowania brain zaps – co to jest?

Brain zaps to jeden z najbardziej charakterystycznych objawów pojawiających się przy odstawieniu leków przeciwdepresyjnych. Można go opisać jako uczucie krótkich wyładowań elektrycznych w mózgu. Czasami towarzyszą im dodatkowe objawy, jak poczucie oszołomienia, nudności czy lekkiego „odcięcia” od rzeczywistości

Objaw ten pojawia się szczególnie często po odstawieniu wenlafaksyny — jednak niektóre osoby doświadczają go przy odstawianiu leków zawierających inną substancję czynną z grupy SSRI, przykładowo paroksetynę lub sertralinę. Rzadziej na brain zaps skarżą się osoby odstawiające fluoksetynę .

Wyładowania brain zaps w mózgu nie są groźne, jednak pacjenci często opisują je jako wyjątkowo nieprzyjemne odczucie, zwłaszcza że niekiedy pojawiają się nawet co kilkanaście sekund. Wówczas warto skontaktować się z lekarzem prowadzącym farmakoterapię. Być może odstawienie leków przeciwdepresyjnych było zbyt nagłe i wskazane jest schodzenie z nich poprzez mniejsze dawki – wtedy brain zaps będą łagodniejsze lub znikną.

Brain zaps a stosowanie leków antydepresyjnych – doniesienia naukowców

Co ciekawe, brain zaps pojawiły się w świadomości naukowców dopiero po koniec lat 90., gdzie zostały opisane jako sensory disturbances: "[...] some evidence suggests that brain zaps are a sensory disturbance that occurs with antidepressant withdrawal. [...] Some describe feeling woozy and hearing noises", (część dowodów wskazuje na fakt, że te zaburzenia pojawiają się przy odstawieniu antydepresantów; niektórzy mają uczucie zamroczenia i słyszą dźwięki – przyp. tłum.) jak wyjaśnia dziś Maggie O'Neill z serwisu Health.

Eksperci z MedicalNewsToday zauważają: "Some people may feel vibrations. However not everyone will experience these symptoms" (część ludzi może czuć wibracje w głowie, jednak nie każdy doświadczy negatywnych symptomów – przyp. tłum.). Dziś nazwa brain zaps, mimo potocznego charakteru, jest stosowana również w literaturze naukowej. Przeprowadzono już sporą część badań klinicznych nad tym zjawiskiem i potwierdzono domysły na temat jego istnienia.

Wyładowania brain zaps – skąd się biorą?

Wyładowania brain zaps w mózgu są bardzo specyficzne – trudno pomylić to uczucie z innym. Wielu naukowców zastanawiało się, skąd może brać się tak dziwny objaw w trakcie odstawiania leków antydepresyjnych. Dziś istnieje kilka teorii. Jedna zakłada, że brain zaps są konsekwencją malejących poziomów GABA. GABA to kwas gamma aminomasłowy, będący neuroprzekaźnikiem, który zwykle pomaga w ograniczeniu nerwowości, uspokojeniu się i w lepszym śnie. Przy odstawieniu leków jego poziom może się zmniejszać, warto więc skonsultować się z lekarzem, by ułożyć plan na przywrócenie gospodarki neurochemicznej mózgu do równowagi. W ten sposób unikniemy lub złagodzimy brain zaps.

Inna teoria sugeruje, że wynika to ze zmian poziomu serotoniny w układzie nerwowym. Ta koncepcja przynosi odpowiedź na pytanie dlaczego brain zaps występują w mózgu również gdy pominiemy dawkę leku. To dlatego specjaliści uczulają nas na odpowiednie przyjmowanie każdego leku antydepresyjnego – zachwianie gospodarki neurochemicznej mózgu może powodować wyjątkowo nieprzyjemne objawy. Warto więc pamiętać, by przyjmować leki o stałej porze – to również pomoże uniknąć brain zaps.

Antydepresanty – objawy odstawienia

Elektryczne wyładowania w mózgu nazywane brain zaps, to jednak niejedyny efekt odstawienia leków na depresję. Leki antydepresyjne przyjmowane są przeważnie dość długo, więc organizm musi przyzwyczaić się do ich odstawienia. Jakie objawy może jeszcze wywołać odstawienie leków tego rodzaju?

Wśród wielu symptomów, wymienia się między innymi zawroty głowy, nadmierne pobudzenie, nudności, objawy grypopodobne, bóle głowy, a nawet zaburzenia czucia i inne objawy związane z funkcjonowaniem układu nerwowego. Wszystko to jest powodem dyskontynuacji leków. Gdy występuje wiele objawów, mamy do czynienia ze zjawiskiem znanym jako zespół dyskontynuacji (antidepressant discontinuation syndrome). Nie wszyscy się z nim zmagają, jednak potrafi być on niezwykle uciążliwy i trudny do przetrwania.

Leki przeciwdepresyjne – co robić, by uniknąć brain zaps?

Zarówno brain zaps, jak i inne objawy odstawienia danego leku potrafią nieźle dać w kość pacjentom. Co zrobić, by ich uniknąć i gdy już się pojawią? Serwis Health zauważa, że eksperci zalecają, by leki odstawiać powoli, przyjmując coraz mniejsze dawki ("experts advise slowly tapering off antidepressants to avoid withdrawal symptoms").

Co jednak gdy leki antydepresyjne – a właściwie ich odstawianie – już wywołają nieprzyjemne uczucie, brain zaps i zespół dyskontynuacji? Czas trwania objawów zależy od okresu półtrwania leku – niekiedy nawet kilka tygodni. Należy wówczas skontaktować się z lekarzem. Z pewnością doradzi, jak stosować lek w sposób, który łagodzi lub likwiduje nieprzyjemne objawy.

Polecanym sposobem jest również stosowanie diety bogatej w składniki odżywcze – niekiedy pomaga to w uniknięciu brain zaps i innych dokuczliwych symptomów odstawienia. Część ekspertów wskazuje, że pomocna jest także aktywność fizyczna. Jednak podstawową wytyczną jest stosowanie się do poleceń specjalisty prowadzącego leczenie – nie należy więc zwlekać z kontaktem z nim.