Grzybica prącia

Przyczyny grzybicy prącia

Kandydoza jest to infekcja grzybami z rodzaju candida – najczęściej Candida albicans, ale mogą to być również inne gatunki, np. Candida glabrata. Należą one do klasy drożdżaków, stąd często opisując zakażenie z ich udziałem używa się określenia - drożdżakowe zapalenie (np. drożdżakowe zapalenie żołędzi, po łacinie candida balanitis). Grzyby z tego rodzaju są obecne na skórze czy błonach śluzowych zdrowych ludzi, ale w takiej ilości, iż nie powodują dolegliwości. U 20 % mężczyzn bez objawów zapalenia żołędzi stwierdza się obecność drożdżaków na prąciu.

W prawidłowych warunkach układ immunologiczny oraz bakterie regulują ilość grzybów, a dopiero kiedy równowaga zostaje zachwiana, dochodzi do rozwoju zakażenia grzybiczego. Czynniki, które mogą zaburzyć odporność i ułatwić infekcją grzybiczą to:

• terapia antybiotykami – w przypadku długotrwałej czy szerokiej kuracji antybiotykowej zniszczeniu ulegają nie tylko bakterie chorobotwórcze, ale również te, które w normalnych warunkach bronią organizm przed infekcją grzybiczą,
• choroby przebiegające z obniżeniem sprawności układu odpornościowego – np. infekcja wirusem ludzkiego niedoboru odporności (and. human immunodefficiency virus, HIV),
• cukrzyca – czasami grzybica może być pierwszym objawem rozwijającej się cukrzycy,
• sterydoterapia i leki immunosupresyjne,
• zaniedbania higieniczne u mężczyzn nieobrzezanych – u mężczyzn nieobrzezanych pod napletkiem są bardzo dobre warunki do rozwoju drożdżaków (ciepło, duża wilgotność), a więc niedostateczna higiena tej okolicy może spowodować rozwinięcie zakażenia,
• higiena osobista – intensywne mycie zewnętrznych narządów płciowych nadmiarem mydeł i żeli pod prysznic może je podrażnić, a do zakażenia drożdżakowego łatwiej dochodzi na uszkodzonej skórze. Również niedostateczne wysuszenie tej okolicy jest czynnikiem ryzyka – grzyby dobrze rozwijają się w wilgoci.

Droga przenoszenia grzybicy prącia

Kandydoza prącia jest zazwyczaj nabyta drogą płciową od zakażonej partnerki, ale może być również obecna u mężczyzn, którzy nie są aktywni seksualnie (na przykład, jeśli występują u nich czynniki wymienione wyżej). Jeśli partnerka ma kandydozę pochwy, ale mężczyzna nie wykazuje objawów, nie musi stosować leczenia, ponieważ niekoniecznie doszło do przeniesienia infekcji. Za to wskazane jest zabezpieczenie się prezerwatywą podczas stosunku, do momentu eliminacji zakażenia u partnerki.

Niektórzy pacjenci z wyjątkowo osłabioną odpornością mogą być podatni na inwazyjne kandydozy, czyli infekcje grzybicze krwi, które prowadzą do zakażenia różnych narządów wewnętrznych. Takie stany powinny być szybko leczone w szpitalu, z zastosowaniem odpowiednio silnych leków przeciwgrzybiczych. Osoby znajdujące sie w grupie ryzyka rozwoju inwazyjnej kandydozy to pacjenci, u których stwierdza się:

• zakażenie wirusem HIV,
• cukrzycę,
• leczenie chemioterapią lub radioterapią z powodu nowotworów,
• hemodializę z powodu niewydolności nerek,
• przyjmowanie leków immunosupresyjnych, m.in. po przeszczepie narządu – wątroby, nerki, trzustki, serca,
• założenie cewnika naczyniowego do żyły, w celu podawania lekarstw.

Objawy grzybicy prącia

U mężczyzn infekcja dotyczy najczęściej żołędzi i napletka, a czasem cewki moczowej i okolic odbytu. Na początku choroba manifestuje się jako uporczywe swędzenie w rejonie zewnętrznych narządów płciowych. Za główne objawy uznaje się czerwone, swędzące plamki na penisie, które następnie przechodzą w biały nalot o charakterystycznym zapachu. Wysypka ta jest swędząca, a skóra okolicy żołędzi jest zaczerwieniona, obrzęknięta i obolała. Pod napletkiem może być obecny gęsty, grudkowaty wysięk o nieprzyjemnym zapachu, a w niektórych przypadkach może dojść do stulejki – sytuacji, w której napletek nie może być odsunięty od żołędzi. Jest to stan bardzo bolesny i utrudnia stosunek płciowy. Powikłaniem może być również zakażenie prostaty, powodujące bolesne i częste parcie na mocz. Ponadto objawem może być ból podczas oddawania moczu lub podczas kontaktu płciowego. Kandydoza może rozwinąć się nie tylko na penisie, ale również w innych miejscach – jamie ustnej czy na skórze.

Nie należy mylić kandydozy z grzybicą pachwin, wywoływaną przez grzyby z rodzaju Trichophyton i Epidermophyton, która również wywołuje swędzenie, ale dotyczy jedynie skóry około zewnętrznych narządów płciowych.

Leczenie i zapobieganie grzybicy prącia

Jeśli kandydoza pojawia się pierwszy raz lub leki zwykle na nią stosowane nie pomagają, należy skonsultować się z lekarzem, aby wykluczył alternatywne diagnozy oraz sprawdził, czy pacjent nie ma chorób towarzyszących, które mogłyby być podłożem infekcji grzybiczej (np. cukrzyca).

Zazwyczaj wystarczy zebrać wywiad od chorego mężczyzny, ze szczególnym uwzględnieniem opisu wysypki oraz zbadać narządy moczowo-płciowe, aby potwierdzić diagnozę. Jeśli lekarz nie jest pewien rozpoznania, może pobrać wymaz z żołędzi i spod napletka i wysłać do laboratorium na posiew lub wykonać preparat mikroskopowy, przykładając szkiełko do zainfekowanej powierzchni.

Grzybica prącia u mężczyzn jest leczona w ten sam sposób, co grzybica pochwy u kobiet. Leczenie jest skuteczne w 80-90 % przypadków. Mogą być stosowane leki doustne oraz leczenie miejscowe. Można zastosować Diflucan (zawiera 150 mg flukonazolu), wystarczy jedna tabletka. Można również stosować inne leki azolowe (imidazolowe) takie jak:

• klotrimazol,
• ekonazol,
• ketokonazol,
• mikonazol.

Kremy są stosowane na zainfekowaną powierzchnię zazwyczaj raz dziennie, przez 3 do 7 dni. Można wykorzystać również nystatynę, należąca do innej klasy leków, ale jej miejscowe działanie jest mniej efektywne niż wspomnianych wyżej leków imidazolowych. W literaturze medycznej nie jest wspomniane stosowanie przez mężczyzn tzw. probiotyków, czyli kapsułek zawierających różne kultury bakterii (np. Lactobacillus acidophilus), które są pomocne i stosowane przez kobiety w wypadku kandydozy pochwy.

Prawidłowa higiena może zarówno zapobiec, jak i pomóc leczyć zakażenie drożdżakowe, ponieważ Candida rozwija się w miejscach wilgotnych i ciepłych. U mężczyzn nieobrzezanych, zaniedbanie higieny napletka może doprowadzić do odkładania się pod nim mas o wyglądzie serowatym, które mogą prowadzić do podrażnienia. Wskazówki, jakich należy się trzymać przy higienie narządów moczowo-płciowych to:

1. Aby oczyścić miejsce zakażenia, należy delikatnie umyć je ciepłą wodą (lepiej korzystać z kąpieli pod prysznicem niż w wannie);
2. Należy unikać perfumowanych żeli pod prysznic oraz mydeł, ponieważ mogą one spowodować podrażnienie skóry i ułatwiać infekcję;
3. Po umyciu trzeba dokładnie osuszyć prącie, aby nie pozostawić korzystnych warunków do rozwoju grzybicy;
4. Powinno się nosić luźną, bawełnianą bieliznę, aby utrzymać narządy moczowo-płciowe w środowisku suchym i przewiewnym.