Co to jest hirudotorepia i na czym polega?
Hirudorerapia jest metodą leczenia przy użyciu pijawek lekarskich (łac. hirudo medicinalis). Praktykowana od starożytności na terenie Chin oraz Persji, stosowana była również przez Rzymian i Arabów. Aktualnie hirudoterapia ma oficjalny status metody dopuszczonej przez FDA (Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków) do stosowania na terenie USA.
Leczenie żylaków czy ran pijawkami jest znane w medycynie ludowej od dawna również w naszym kręgu kulturowym. Terapeutyczne właściwości pijawek doceniła już niemal każda gałąź medycyny, a efekty osiągane w przypadku niektórych schorzeń są wręcz znakomite.
Pijawki lecznicze stosowane w terapiach
Pijawki są pasożytami koni, bydła i człowieka, żywiącymi się ich krwią. W trakcie pobierania krwi od żywiciela, wstrzykują mu wraz ze śliną kilkadziesiąt różnych białek, w tym hirudynę – substancję przeciwkrzepliwą, która zyskała uznanie w wielu terapiach.
W celach terapeutycznych wykorzystywane są pijawki hodowlane, żyjące w określonych warunkach i żywione w sposób kontrolowany. Zapobiega to chorobom przenoszonym przez pijawki, które żyjąc naturalnie w przyrodzie, mogą być nosicielami chorób bakteryjnych czy pasożytniczych.
Aktualnie w lecznictwie wykorzystywanych jest kilka gatunków pijawek: azjatycko-południowoeuropejski (hirudo verbana), afrykański (hirudo troctina), azjatycki (hirudo orientalis) oraz pijawka lekarska (hirudo medicinalis).
Stawianie pijawek – wskazania, kiedy się stosuje?
Hirudoterapia jest przede wszystkim wykorzystywana w mikrochirurgii i chirurgii plastycznej, w przeszczepach tkankowych. Lecznicze działanie pijawek obejmuje bardzo wiele jednostek chorobowych. Do tych, w których pijawki wykorzystuje się najczęściej, należą m.in.:
- zakrzepica i inne choroby zakrzepowo-zatorowe,
- nadciśnienie,
- miażdżyca,
- zabiegi chirurgii plastycznej,
- obrzęki powypadkowe,
- ropnie i czyraki,
- choroby skóry (trądzik, łuszczyca, egzemy),
- zapalenie stawów,
- oczyszczanie ran, zwłaszcza tych trudno gojących się,
- astma oskrzelowa,
- leczenie bólu,
- zapalenie zatok,
- ostre stany zapalne ucha środkowego.
Coraz większą popularność w leczeniu trudno gojących się ran, rozległych urazów, odleżyn oraz martwicy tkanek zyskuje larwoterapia – metoda oczyszczania przy pomocy opatrunków z wyselekcjonowanymi i sterylnymi larwami muchy plujki. Terapia dostępna jest już na terenie Polski w wielu większych ośrodkach.
Hirudoterapia – na czym polega, jak przebiega?
Pijawki lekarskie są przykładane do miejsca zmienionego chorobowo, z którego ssana jest krew nawet przez kilka godzin (maksymalnie 6). Jednorazowo pijawka wypija od 5 do 15 mililitrów krwi, powiększając przy tym kilkukrotnie swoją objętość.
W zależności od potrzeb jednocześnie używa się jednego lub kilku osobników tego pasożyta. Miejsce przyłożenia pijawki powinno być staranie umyte i osuszone.
Pijawki w trakcie pobierania krwi wydzielają wraz ze śliną skomplikowaną mieszankę różnych substancji, działających jak antykoagulanty i jednocześnie znieczulających dane miejsce. Pijawek nie można użyć ponownie, nawet u tego samego pacjenta.
Hirudoterapia – przeciwwskazania
Jak wszystkie metody terapeutyczne, również hirudoterapia ma swoje ograniczenia i może powodować skutki uboczne. Zdecydowane przeciwwskazania do stosowania pijawek obejmują chorych na hemofilię i anemię, a także kobiety w ciąży.
Ostrożność w stosowaniu hirudoterapii należy zachować również w sytuacji:
- niskiego ciśnienia (poniżej 80/60),
- istniejących nadżerek i krwawień z przewodu pokarmowego,
- alergii na białka,
- immunosupresji (u nosicieli wirusa HIV i po chemioterapii),
- jednoczesnego stosowania leków rozrzedzających krew,
- dzieci poniżej 10. roku życia,
- osób osłabionych fizycznie,
- pacjentów z zaburzeniami psychicznymi.
Zabiegu nie powinno się również wykonywać u kobiet w trakcie miesiączki.
Skutki uboczne hirudoterapii – jak leczyć rany po pijawkach?
Pomimo środków ostrożności, również w trakcie hirudoterapii mogą wystąpić powikłania po pijawkach i skutki uboczne. Do najczęściej spotykanych należą zakażenia bakteryjne i reakcje alergiczne. Dość często zdarza się również przedłużone krwawienie. W sytuacji prawidłowej krew może się sączyć z ranki do 24 godzin. Przedłużające się krwawienie jest stanem nieprawidłowym.
Ugryzienie pijawki zostawia niewielkie trójkątne ranki, które w dość krótkim czasie ulegają samowyleczeniu, nie pozostawiając żadnych śladów. Dla bezpieczeństwa i higieny, miejsce po zabiegu z pijawkami osłaniane jest jedynie opatrunkiem.
Kto może zostać hirudoterapeutą i leczyć pijawkami?
Każda osoba zainteresowana leczeniem pijawkami powinna przejść specjalistyczne szkolenie obejmujące część teoretyczną oraz praktyczną. Książki, wykłady i wszystkie potrzebne materiały są dostarczane przez ośrodki organizujące takie kursy.
Nauka jest możliwa w systemie e-learningowym, grupowym lub indywidualnym (one to one). Warto poszukać certyfikowanego ośrodka oferującego pełne wsparcie merytoryczne również po zakończeniu szkolenia.
Leczenie pijawkami – cena, opinie, gdzie?
Hirudoterapia obecnie przeżywa swój renesans. W wielu miastach powstają gabinety oferujące zabiegi z użyciem pijawek. Duże ośrodki, takie jak Warszawa, Kraków, Łódź, Wrocław i inne mają do dyspozycji pacjentów wyspecjalizowane centra oferujące najwyższy poziom leczenia. Wybierając gabinet, warto zwrócić uwagę na certyfikaty i pochodzenie pasożytów wykorzystywanych w hirudoterapii. Opinie o danym miejscu osób korzystających wcześniej z takich usług również mogą okazać się pomocne.
Ceny zabiegu hirudoterapii wahają się w zależności od miejsca. Konsultacje bez zabiegu stawiania pijawek zaczynają się od 50 złotych. Dodatkowo należy doliczyć koszt każdej użytej podczas zabiegu pijawki – od 20 zł wzwyż. Większość ośrodków hirudoterapii oferuje pakiety kilku zabiegów w dość korzystnych cenach.
