Stenokardia to termin pochodzący od dwóch greckich wyrazów: steno- (zwężenie) oraz -cardia (serce). Słowo to jest kojarzone z chorobą niedokrwienną serca, a więc schorzeniem związanym ze zwężeniami tętnic wieńcowych oraz dolegliwościami przez nią powodowanymi – głównie charakterystycznym bólem w klatce piersiowej. Należy jednak pamiętać, iż nie każdy ból w klatce piersiowej jest bólem stenokardialnym.
Co to jest stenokardia? Jakie są objawy bólu stenokardialnego?
Stenokardia a choroba wieńcowa
Choroba wieńcowa obejmuje stany niedokrwienia mięśnia sercowego, których przyczyną są zmiany w obrębie tętnic wieńcowych, a więc tych odpowiadających za zaopatrzenie w krew i odżywienie mięśniówki serca.
Najczęstszą przyczyną zwężeń w tętnicach wieńcowych jest miażdżyca. To właśnie w związku z jej postępującym przebiegiem dochodzi do stopniowego zmniejszania światła naczyń, a więc do pogorszenia ukrwienia mięśnia sercowego.
Pojawiające się dolegliwości są więc następstwem zwężenia światła tętnicy i wynikającej z niego zmniejszonej podaży tlenu przy zwiększonym zapotrzebowaniu. W żargonie medycznym ta grupa dolegliwości określana bywa mianem stenokardialnych.
Ból w klatce piersiowej – czy to ból stenokardialny?
Ból w klatce piersiowej (ból dławicowy) wynikający z niedokrwienia mięśnia sercowego ma swoje charakterystyczne cechy.
Do najważniejszych z nich należą:
- umiejscowienie – ból jest najczęściej umiejscowiony zamostkowo (ból za mostkiem), może być też rozlany;
- charakter bólu – pieczenie, gniecenie lub ściskanie w klatce piersiowej;
- promieniowanie – do żuchwy, lewego barku lub lewej kończyny górnej;
- powstawanie bólu – związane z wysiłkiem fizycznym lub stresem, w zaawansowanej chorobie wieńcowej ból może mieć charakter spoczynkowy;
- ustępowanie bólu – po odpoczynku, uspokojeniu lub podaniu nitrogliceryny; jeśli silny ból nie ustępuje, może być on oznaką rozpoczynającego się zawału serca;
- brak związku z fazą oddechu lub pozycją ciała.
Nie każda z wymienionych cech występuje zawsze w przypadku bólu stenokardialnego. Nie muszą one także występować jednocześnie. Dla określenia pochodzenia bólu znaczenie ma także wywiad chorobowy, występowanie schorzeń współistniejących, a także znajomość innych przyczyn bólu w klatce piersiowej, które mogą być mylone z bólem towarzyszącym chorobie wieńcowej.
Inne przyczyny bólu i kłucia w klatce piersiowej
Mianem stenokardii często określa się błędnie stosowane jest błędnie jakikolwiek rodzaj bólu w klatce piersiowej, jednak pamiętać należy, iż nie każdy ból tego typu jest bólem stenokardialnym. Co więcej, nie każdy ból odczuwany jako ten w klatce piersiowej ma przyczynę związaną z układem sercowo-naczyniowym.
W diagnostyce różnicowej bólu w klatce piersiowej, poza bólem zawałowym i dławicowym, uwzględniać należy:
- ból w zapaleniu osierdzia – ostry, kłujący, zlokalizowany w okolicy przedsercowej, ma zmienne natężenie, nie jest związany z wysiłkiem fizycznym;
- ból opłucnowy – jest to ból związany z podrażnieniem opłucnej (np. w odmie czy nacieku opłucnej); zwykle ostry, kłujący, dobrze zlokalizowany, nasilający się przy głębokim wdechu; ulega złagodzeniu po ułożeniu chorego na bolącej stronie;
- ból w rozwarstwieniu aorty – silny, rozrywający i przeszywający ból o nagłym początku, promieniujący do pleców;
- ból w schorzeniach dotyczących struktur kostnych, a tym stawów mostkowo-żebrowych – występuje rzadko, charakteryzuje go tkliwość mostka i żeber, ból może mieć charakter przewlekły, ustępuje po lekach przeciwbólowych;
- nerwoból – może być jednostronny (np. w półpaścu) lub obustronny – związany ze zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa;
- ból w refluksie żołądkowo-przełykowym i/lub w chorobie wrzodowej żołądka – może mieć lokalizację zamostkową z promieniowaniem do pleców lub być zlokalizowany na granicy jamy brzusznej i klatki piersiowej, ma charakter piekący i może nasilać się po posiłku; stawiając tę diagnozę, należy zachowywać czujność, bowiem ból towarzyszący zawałowi ściany dolnej serca może być pomylony z w/w objawami.
Warto wspomnieć, że ból stenokardialny może być mylony z ból psychogennym. Tutaj ból serca związany jest z zaburzeniami nerwicowymi – może pojawiać się u osób bez choroby układu sercowo-naczyniowego; jego charakter i nasilenie są zmienne; może pojawiać się w związku ze stresem emocjonalnym i ustępować po podaniu leków uspokajających; bywa przyczyną prowadzenia szerokiej diagnostyki kardiologicznej celem jednoznacznego ustalenia jego podłoża.
Edyta Ćwiek-Rębowska
Lekarz
Lekarz stażysta w WSS im. M.Pirogowa w Łodzi, absolwentka kierunku lekarskiego na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi. Aktywnie uczestniczy w pracach Koła Naukowego przy Klinice Kardiologii, a także przewodniczy działalności Koła Naukowego przy Klinice Pneumonologii i Alergologii.
Komentarze i opinie (1)
opublikowany 20.07.2024