Zmiany na podniebieniu w jamie ustnej obejmują szereg schorzeń, zarówno łagodnych i niebudzących niepokoju, jak i dolegliwości, które powinny wzbudzić szczególną czujność onkologiczną. Czego objawem może być guzek na podniebieniu i kiedy taka zmiana może być groźna? Gdzie rozpocząć diagnostykę w przypadku podejrzenia guza na podniebieniu?
Guzek na podniebieniu – przyczyny, co oznacza i jak się go pozbyć?
Spis treści
Guzek na podniebieniu – przyczyny
Podniebienie miękkie i twarde to struktury budujące sklepienie jamy ustnej. Zmiany na podniebieniu twardym, jak również położonym głębiej podniebieniu miękkim mogą mieć charakter urazowy, zapalny, ale także nowotworowy.
Bolesne zgrubienie na podniebieniu, określane niekiedy przez pacjentów jako „krosta na podniebieniu” lub „kulka na podniebieniu”, to zmiana, która w zależności od czasu jej utrzymywania się, objawów towarzyszących czy lokalizacji może mieć zróżnicowane podłoże.
To też może Cię zainteresować: Protezy akronowe – wskazania, zalety, wady, opinie, cena
Bolesne zgrubienie na podniebieniu może stanowić zmiana zapalna błony śluzowej jamy ustnej, która powstała w odpowiedzi na uraz mechaniczny (np. szczoteczką do zębów, łyżeczką itp.) bądź też samoistnie. Uraz (również po zabiegu stomatologicznym) może być także przyczyną krwiaka na podniebieniu, który wyczuwalny jest jako bolący guzek na podniebieniu.
Zobacz też: Opuchlizna od zęba – jakie są przyczyny?
Zmiany o typie grudki na podniebieniu lub pęcherzy na podniebieniu mogą wiązać się z zakażeniem opryszczkowym jamy ustnej, szczególnie jeśli towarzyszy im ból gardła, trudności w przełykaniu pokarmów i płynów oraz gorączka.
Zmiany zapalne lub pourazowe mają tendencję do samoistnego ustępowania i zwykle nie utrzymują się powyżej 2 tygodni. Guzki w jamie ustnej i na podniebieniu występujące przewlekle wymagają bezwzględnej diagnostyki i poszukiwania przyczyn ich występowania.
Czytaj również: Ból twarzy – przyczyny, objawy i leczenie bólu twarzy
Jeśli guz lokalizuje się w części miękkiej podniebienia, w bliskości migdałków podniebiennych i gardłowych, jest bolesny i znacznie utrudnia przełykanie, a dodatkowo obserwuje się powiększenie okolicznych węzłów chłonnych, możliwą przyczyną jest ropień podniebienia. Ropień na podniebieniu twardym może być również pochodną zapalenia tkanki okołozębowej i szerzenia się zakażenia bakteryjnego odzębowego.
Przeczytaj też: Co oznaczają grudki i krosty na języku?
Długotrwałe drażnienie struktur podniebienia ciałem obcym znajdującym się w jamie ustnej (np. protezą czy aparatem ortodontycznym) może być przyczyną pojawienia się łagodnych zmian o typie ziarniniaka szczelinowatego (granuloma fissuratum). Występują one w formie podłużnych, pojedynczych lub mnogich guzopodobnych fałdów błony śluzowej, najczęściej na szerokiej podstawie. Umiejscawiają się głównie w sklepieniu przedsionka jamy ustnej, na wewnętrznej powierzchni wargi lub policzka, rzadziej na podniebieniu twardym. Leczenie ich jest z wyboru chirurgiczne, drobne zmiany usuwane są w znieczuleniu miejscowym, natomiast rozległe wymagają zabiegu operacyjnego w znieczuleniu ogólnym.
Czytaj również: Spuchnięte dziąsła – przyczyny i leczenie
Rzadką przyczyną występowania narośli na podniebieniu są dodatkowe zęby na podniebieniu (hiperdoncja). Wyrzynanie się dodatkowych zębów może być spowodowane nadaktywnością tzw. listewek zębowych lub też być powiązane z wrodzonymi zaburzeniami genetycznymi.
To też może Cię zainteresować: Jakie powikłania mogą wystąpić po usunięciu zęba?
Choroby podniebienia – jak diagnozować?
Wszystkie niepokojące guzki na podniebieniu wymagają konsultacji. W pierwszej kolejności warto zwrócić się do lekarza pierwszego kontaktu (lekarz rodzinny), który za pomocą prostego badania przedmiotowego podniebienia oceni wstępnie charakter zmiany oraz wyda zalecenia co do dalszego procesu diagnostyczno-leczniczego. Część zmian wymaga oceny stomatologicznej, szczególnie jeśli umiejscowione są w bliskości łuków zębowych.
Czytaj również: Guzek za uchem, powiększone węzły chłonne za uchem
Ból podniebienia twardego bez wyczuwalnego, wyraźnego zgrubienia na podniebieniu może być wskazaniem do wykonania diagnostyki obrazowej (RTG, tomografia komputerowa) celem oceny zmian podśluzówkowych.
Przeczytaj też: Ból ósemki – domowe sposoby, leczenie
Zmiany na podniebieniu – kiedy powinny niepokoić?
Choroby podniebienia w postaci zgrubień na podniebieniu twardym, owrzodzeń na podniebieniu bądź guzków na podniebieniu wymagają szczególnej uwagi, jeśli utrzymują się przez okres dłuższy niż dwa tygodnie. Guzek na podniebieniu przy zębach czy zmiana, której towarzyszą silne dolegliwości bólowe i/lub gorączka, mogą sugerować konieczność włączenia antybiotykoterapii (ropień na podniebieniu twardym, ropień okołozębowy), a w rzadszych przypadkach chirurgicznego nacięcia zmiany.
To też może Cię zainteresować: Ból podniebienia – przyczyny, objawy, leczenie
Niegojące się owrzodzenie, zgrubienie w jamie ustnej, zmiana zabarwienia błony śluzowej lub przetrwały guzek na podniebieniu to objawy budzące czujność onkologiczną, które mogą sugerować nowotwór podniebienia. W obrębie jamy ustnej najczęściej dochodzi do rozwoju raka płaskonabłonkowego, zwykle w okolicy języka lub dna jamy ustnej. Rak podniebienia występuje rzadziej, a do czynników ryzyka jego wystąpienia zalicza się przede wszystkim:
- palenie papierosów,
- nieprawidłową higienę jamy ustnej skutkującą przewlekłym stanem zapalnym,
- powtarzające się urazy mechaniczne w obrębie podniebienia, zwłaszcza przez źle dobraną lub uszkodzoną protezę zębową.
To też może Cię zainteresować: Biały nalot na gardle i migdałkach – jakie są przyczyny?
Rak podniebienia miękkiego, jak i innych struktur jamy ustnej związany jest również z zakażeniem wirusem onkogennym brodawczaka ludzkiego (HPV). Guzki na podniebieniu miękkim lub twardym są szczególnie niepokojące, jeśli towarzyszą im również cechy powiększenia okolicznych węzłów chłonnych – wyczuwalne bolesne zgrubienia w obrębie szyi lub okolicy zausznej.
Przeczytaj: Usuwanie korzenia zęba – kiedy jest konieczne?
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- https://www.mp.pl/otolaryngologia/gardloikrtan/jama_ustna/145872,zaburzenia-potencjalnie-zlosliwe-i-nowotwory-zlosliwe-blony-sluzowej-jamy-ustnej
- Soboczyński R., Wojnowski W., Przypadki gruczolaka wielopostaciowego o nietypowej lokalizacji. Otolaryngol. Pol., 2001, 55, 3: 335–336.
- Kaczmarzyk T., Stypułkowska J., Guzy zębopochodne i guzy nowotworopodobne kości szczękowych. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 2009, s. 201–240.
- Kurokawa H. i wsp., Extensive necrosis of pleomorphic adenoma in the soft palate: a case report and review of the literature. J. Oral Maxillofacial Surg., 2008, 66, 4: 797–800.
Opublikowano: 09.10.2019;
Oceń:
3.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Sylwia Ziółkowska
Lekarz
Absolwentka kierunku lekarskiego i farmacji Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy. Doktorantka Katedry Patofizjologii CM UMK. Od 3 lat związana zawodowo z Kliniką Geriatrii w Bydgoszczy, pracuje również jako lekarz podstawowej opieki zdrowotnej.
132
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 16.04.2020
opublikowany 17.08.2020