Endodoncja (leczenie kanałowe) – co to jest, wskazania, leczenie krok po kroku, na jednej wizycie, cena

Endodoncja – co to jest?

Endodoncja to dział stomatologii zachowawczej zajmujący się diagnostyką i leczeniem chorób miazgi zęba oraz tkanek okołowierzchołkowych. Leczenie endodontyczne pacjentom bliżej znane jest jako leczenie kanałowe.

Leczenie endodontyczne jest jednym z najczęstszych spotykanych w gabinetach. Kanałowe leczenie zęba pozwala zachować go w jamie ustnej, w przypadku wystąpienia nieodwracalnego zapalenia miazgi, martwicy miazgi, zgorzeli czy stanu zapalnego tkanek okołowierzchołkowych korzeni zębów. Przeważająca część pacjentów oczekuje jak najdłuższego zachowania własnego uzębienia, w czym często niezbędny jest stomatolog endodonta. Braki zębowe mogą powodować poważne problemy ze zgryzem i przyspieszyć utratę następnych.

Zobacz też: Ból po wyrwaniu zęba – ile trwa, jak się go pozbyć?

Leczenie endodontyczne – wskazania

Pacjenci często zastanawiają się, jak wygląda ząb do leczenia kanałowego. Na to pytanie niestety nie ma prostej odpowiedzi. Endodonta może zakwalifikować do leczenia zarówno ząb z dużym ubytkiem, jak i ten pozornie zdrowy. Zmiany próchnicowe rozwijają się często pod szkliwem lub wypełnieniem i penetrują zębinę, aż do momentu, gdy zgromadzone bakterie wywołują zapalenie miazgi. O tym, kiedy leczenie kanałowe może być wskazane, decydują charakterystyczne dolegliwości:

• silny ból zęba (ciągły lub przerywany),
• wrażliwość zęba na zimno, rzadziej na ciepło,
• ból w poziomym ułożeniu ciała (stąd częsty ból zęba w nocy),
• ból promieniujący, ciężki do zlokalizowania.

To też może Cię zainteresować: Jakie powikłania mogą wystąpić po usunięciu zęba?

Ustąpienie dolegliwości może oznaczać martwicę miazgi. Mimo braku bólu, ząb wciąż będzie wymagał leczenia, ze względu na przenoszenie stanu zapalnego w kierunku korzeni zębów. Zwłoka w podjęciu działań może spowodować powstanie zgorzeli miazgi zęba i zapalenia tkanek okołowierzchołkowych. Ząb do leczenia kanałowego objawy daje wówczas jeszcze bardziej nieprzyjemne. Pojawia się silny ból zęba przy nadgryzaniu z towarzyszącym wrażeniem wysadzenia zęba z zębodołu. Taki ząb będzie sprawiał wrażenie wyższego od innych. Ponadto objawy bólowe będzie nasilać rozgrzewanie.

Dalsza zwłoka w leczeniu endodontycznym może spowodować nagromadzenie ropy w okolicy wierzchołka, która będzie szukać ujścia, przebijając się przez kość i okostną do tkanek miękkich, co może wywołać powstanie obrzęku oraz objawy ogólne, np. gorączkę, bóle stawów, złe samopoczucie.

Dowiedz się, jakie są przyczyny ropy w dziąśle

Leczenie kanałowe zęba krok po kroku – etapy endodoncji

Przebieg leczenia kanałowego w dalszym ciągu budzi u pacjentów negatywne skojarzenia. Niepewność dotycząca tego czy endodoncja boli i jakie może być nasilenie dolegliwości sprawia, że leczenie jest często odkładane w czasie.

Dentysta musi wykonać różne etapy leczenia kanałowego. Z technicznego punktu widzenia endodoncja krok po kroku wygląda następująco:

1. Przygotowanie pola zabiegowego – odbudowa zniszczonych ścian zęba, założenie koferdamu
2. Usunięcie zawartości kanałów i opracowanie ich przy pomocy specjalnych narzędzi endodontycznych.
3. Ostateczne wypełnienie kanałów.

Na pierwszej wizycie zbierze dokładny wywiad dotyczący stanu zdrowia pacjenta i zgłaszanego problemu, wykona badanie jamy ustnej i oceni potrzeby lecznicze. W endodoncji niezbędne jest wykonywanie zdjęć radiologicznych, pierwsze lekarz wykona prawdopodobnie przed rozpoczęciem leczenia. Dzięki temu oceni, jak budowa zęba może wpłynąć na przebieg i efekt leczenia kanałowego. Następuje wówczas wybór metody leczenia. Leczenie endodontyczne nie boli, ponieważ przeprowadzane jest w znieczuleniu miejscowym.

Sprawdź również: Most porcelanowy – rodzaje

Co to jest koferdam?

Przed leczeniem endodontycznym lekarze często zakładają na zęby koferdam. Jest to guma, której zadaniem jest odizolowanie zęba od środowiska jamy ustnej, co pozwoli na wykonanie zabiegu w jak najbardziej jałowych warunkach oraz będzie przyjemniejsze dla pacjenta. Takie leczenie jest też bezpieczniejsze, guma chroni drogi oddechowe i układ pokarmowy

Metody leczenia endodontycznego

O wyborze metody kanałowego leczenia zęba decyduje stomatolog, biorąc pod uwagę indywidualne potrzeby i ograniczenia pacjenta.

Dewitalizacja – zatrucie zęba

Jednym ze sposobów na rozpoczęcie zabiegu endodontycznego, używanym przy pomocy doraźnej lub uczuleniu na leki znieczulające jest dewitalizacja, polegająca na opracowaniu ubytku i odsłonięciu fragmentu miazgi w stanie zapalnym, co pozwoli zmniejszyć ciśnienie w komorze zęba. Na tak opracowany ubytek dentysta założy lek dewitalizujący na ok 2–3 tygodnie (tzw. zatrucie zęba). Zdewitalizowana miazga w zębie przestanie dawać dolegliwości bólowe i będzie można kontynuować leczenie.

Leczenie endodontyczne u dzieci

Sposobem na leczenie niedojrzałych zębów u dzieci może być amputacja przeżyciowa miazgi. Polega na usunięciu miazgi tylko z komory zęba, bez opracowywania kanałów. Dzięki temu, po zabezpieczeniu kanałów lekiem, możliwe jest zakończenie rozwoju zęba.

Leczenie endodontyczne na jednej wizycie

Najczęściej wybieraną metodą leczenia jest ekstyrpacja miazgi kanałowej w znieczuleniu. Ta metoda jest używana jako leczenie kanałowe na jednej wizycie. Polega na usunięciu miazgi z kanałów korzeni zębów. Narzędziami są specjalne pilniki endodontyczne, które pozwalają na usunięcie całej miazgi i opracowanie kanałów zęba. Pomiędzy narzędziami lekarz endodonta płucze kanały chemicznymi środkami odkażającymi i oczyszczającymi.

Po opracowaniu kanałów, dentysta przejdzie do ich wypełniania. Standardowym, stosowanym na całym świecie materiałem, jest gutaperka, podobna do kauczuku substancja pochodzenia roślinnego. Można zaaplikować ją do kanału w formie zimnej (specjalnych ćwieków), stałej lub rozgrzanej, ciekłej. Po wypełnieniu zostanie przeprowadzona kontrola zęba zdjęciem radiologicznym.

Leczenie zgorzeli zęba

Leczenie zgorzeli miazgi i stanów zapalnych tkanek okołowierzchołkowych różni się od opisanej wcześniej metody. Ze względu na poważniejszą infekcję bakteryjną lekarz może zdecydować o wielowizytowym leczeniu, używając mocnych leków dezynfekujących w kanałach oraz wkładek odkażających pomiędzy wizytami. Po opanowaniu stanu zapalnego i opracowaniu kanałów endodonta przejdzie do wypełniania kanałów gutaperką. Po leczeniu również wykona zdjęcie radiologiczne i oceni poprawność wypełnienia.

RTG w leczeniu kanałowym

W endodoncji wykonuje się wiele badań radiologicznych, od pojedynczych zdjęć na kliszy, przez zdjęcia cyfrowe, po specjalną tomografię pokazującą obraz 3D, umożliwiającą zobaczenie większości szczegółów anatomicznych zęba. Częstym zainteresowaniem pacjentów jest pochłonięta przez nich dawka promieniowania rentgenowskiego podczas takiego leczenia.

Nie ma powodów do obaw, zdjęcia stomatologiczne, szczególnie cyfrowe, emitują znikomą dawkę promieniowania od 5 µSv (pojedyncze zdjęcie cyfrowe),10 µSv w przypadku zdjęcia panoramicznego. Są to dawki porównywalne z promieniowaniem pochłoniętym podczas lotu samolotem. Roczny limit przyjętego promieniowania to 2400µSv. Przedawkowanie jest więc mało prawdopodobne.

Przeczytaj, jak wygląda RTG zębów

Leczenie kanałowe pod mikroskopem

Ostatnie lata przyniosły wyraźny wzrost popularności mikroskopów stomatologicznych. Do niedawna stanowiły dodatek do zabiegów endodontycznych, jednak dziś stają się jednymi z podstawowych narzędzi pracy. Endodoncja mikroskopowa stała się szerzej dostępna dla pacjentów. Dzięki temu możliwe jest wyleczenie zębów trudnych, z dużymi zmianami okołowierzchołkowymi, które w przeszłości byłyby przeznaczone do usunięcia.

Podczas leczenia zęba pod mikroskopem, endodonta może wykryć pęknięcia zęba, odnaleźć kanały niemożliwe do odnalezienia bez powiększenia, usunąć dokładnie poprzedni materiał wypełniający kanały podczas ponownego leczenia. Jednym z częstszych powodów zgłoszenia się pacjenta do lekarza pracującego z użyciem mikroskopu jest konieczność usunięcia złamanego narzędzia. Złamane narzędzia endodontyczne są jednym z częstszych powikłań.

Zobacz, jakie są wskazania do leczenia zęba pod mikroskopem

Endodoncja – czy leczenie kanałowe boli?

W nowoczesnej stomatologii priorytetem jest leczenie pozbawione bólu. Zabiegi endodontyczne wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Możliwe jest podanie dokładnego znieczulenia systemem komputerowym, dzięki czemu dolegliwości pacjenta podczas aplikacji zredukowane są do minimum. Efekt znieczulenia może utrzymywać się od 30 minut do nawet 6 godzin, w zależności od rodzaju podania i wybranego leku.

Sprawdź, co oznacza ból zęba po leczeniu kanałowym

Odbudowa zęba po leczeniu endodontycznym

Ząb po leczeniu kanałowym będzie osłabiony w stosunku do zdrowego. Aby służył jeszcze wiele lat, korzystne jest wykonanie odbudowy protetycznej, na przykład korony osadzonej na wkładzie koronowo-korzeniowym. Polega to na umieszczeniu sztyftu w kanale zęba, metalowego lub wykonanego z włókna szklanego. Następnie na wkład zakłada się koronę. Szczelna odbudowa protetyczna zwiększa szanse na długotrwałe pozostawienie zęba w jamie ustnej.

Zęby po kanałowym leczeniu mogą ulec przebarwieniu, przybierając ciemniejszą barwę od sąsiadów. Na szczęście nawet zęby martwe można wybielać. Jest to tak zwane wybielanie wewnętrzne, ponieważ preparat wybielający będzie umieszczony w komorze zęba. Zwykle do osiągnięcia satysfakcjonującego rezultatu wystarczają 1–3 wizyty w odstępach jednotygodniowych. W przypadku braku podatności zęba na wybielanie należy wybrać inną metodę.

Ile kosztuje leczenie kanałowe? Czy jest refundowane?

Przystępując do leczenia kanałowego, nie można zapominać o kosztach. Narodowy Fundusz Zdrowia refunduje leczenie zębów przednich, od kła do kła u osób dorosłych. Prawo do bezpłatnego leczenia endodontycznego dalszych zębów mają kobiety w trakcie ciąży i połogu oraz dzieci i młodzież do lat 18. Należy pamiętać, że NFZ nie refunduje ponownego leczenia kanałowego.

W przypadku osób dorosłych koszt leczenia endodontycznego zębów przedtrzonowych i trzonowych trzeba pokryć własnej kieszeni. Ceny wahają się od około 200–800 złotych, więcej trzeba będzie zapłacić za leczenie z użyciem mikroskopu. Do kosztów leczenia kanałów należy dodać również cenę odbudowy korony zęba, zwykłym wypełnieniem (ok.150–00 złotych) lub odbudową protetyczną (ok. 300–1500zł w zależności od wybranej metody). Cennik będzie różnić się w zależności od lokalizacji placówki, doświadczenia lekarza, materiałów i sprzętów, którymi dysponuje klinika.