Ciało obce w oku
Gdy ciało obce, np. odprysk metalu czy pył dostanie się do oka, powoduje natychmiastowe podrażnienie. Objawia się to przede wszystkim przekrwieniem spojówek – czerwone oko, zwykle towarzyszy temu ból, uczucie piasku pod powieką, łzawienie, możliwe jest również pogorszenie ostrości wzroku. Ciała obce lokalizują się przede wszystkim w obszarze szpary powiekowej, czyli miejsca najbardziej wystawionego na taki uraz.
Badanie w lampie szczelinowej pozwala zwykle uwidocznić ciało obce oraz ocenić ubytki, tzw. erozje nabłonka rogówki (niezbędne zakropienie barwnika – fluoresceiny). Konieczne jest również wywinięcie powieki górnej w celu sprawdzenia wewnętrznej powierzchni powiek. Lekarz musi dokładnie ocenić powierzchnię gałki ocznej, prosząc pacjenta o spoglądanie w różnych kierunkach.
Znalezienie jednego ciała obcego nie wyklucza istnienia innych ciał obcych, w związku z czym badanie powinno być przeprowadzone bardzo starannie, a w razie utrzymywania się dolegliwości, przeprowadzone powtórnie podczas wizyty kontrolnej.
W leczeniu stosuje się krople i żele łagodzące dolegliwości bólowe oraz zapobiegające infekcji. Po usunięciu ciała obcego rogówka goi się bardzo szybko, tym niemniej ból oka utrzymuje się zwykle przez kolejną dobę. Jeśli sugeruje to wywiad, zawsze należy wykluczyć obecność ciała obcego wewnątrz oka (badanie Rtg).
Zapalenie spojówek
Najczęstszą przyczyną zaczerwienienia oka jest zapalenie spojówek o różnym podłożu. Zapalenie spowodowane obecnością bakterii charakteryzuje wydzielina i uczucie sklejenia powiek po przebudzeniu. Dla infekcji wirusowych charakterystyczne są ubytki w nabłonku rogówki. Ostatecznie lekarz stawia rozpoznanie na podstawie wywiadu oraz oceny przedniego odcinka oka w lampie szczelinowej (istotny jest typ reakcji spojówkowej oraz charakter wydzieliny).
Zapalenie bakteryjne zwykle ma charakter łagodny i ustępuje do dwóch tygodni nawet bez leczenie. Również nieprawidłowa higiena soczewek kontaktowych może być przyczyną reakcji zapalnej ze strony spojówek i rogówki. W takim przypadku wymagane jest czasowe zaniechanie noszenia soczewek do momentu trwałego ustąpienia objawów.
Zapalenie brzegów powiek
Zapalenie brzegów powiek często wiązane jest z obecnością roztoczy Demodex. Charakteryzuje się zaczerwienieniem brzegów powiek z obecnością wydzieliny zlepiającej rzęsy. Rzęsy dają się łatwo usuwać. Badanie mikroskopowe uwidacznia pasożyty. Zapalenie brzegów powiek może mieć także inne pochodzenie, np. gronkowcowe. Leczenie polega na utrzymaniu higieny powiek oraz stosowaniu preparatów z antybiotykiem.
Nieprawidłowo rosnące rzęsy
Nieprawidłowo rosnące rzęsy (trichiasis) mogą być zaburzeniem wrodzonym bądź (częściej) towarzyszyć zmianom zanikowym oraz bliznowaceniuw obrębie powiek, co jest zwykle udziałem ludzi starszych. Nieprawidłowe ustawienie rzęs powoduje ciągłe ich tarcie o powierzchnię oka. Przewlekłe drażnienie sprzyja infekcjom. Leczenie doraźnie polega na usunięciu rzęs. Leczenie przyczynowe może opierać się na plastyce powiek, np. korekcji podwinięcia powieki.
Zespół suchego oka
Mierne ale przewlekłe zaczerwienienie oka jest jednym z typowych objawów towarzyszących zespołowi suchego oka. Podłożem tego zespołu są nieprawidłowości tzw. filmu łzowego, którego funkcją jest ochrona oka przed infekcjami, zapewnienie odpowiedniego nawilżenia oraz odżywienia powierzchni oka. Jest to obecnie coraz częściej diagnozowana przypadłość, co ma związek ze starzeniem się społeczeństwa (fizjologiczne obniżenie produkcji łez) oraz współczesnym trybem życia: praca przed monitorem do późnych godzin nocnych, przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach. Leczenie jest objawowe i polega na wkraplaniu sztucznych łez. Na rynku obecne są również suplementy diety zawierające związki mające na celu łagodzenie dolegliwość, np. poprzez wzrost produkcji łez.
Krwotok podspojówkowy
Wylew podspojówkowy to niegroźny pod kątem okulistycznym stan związany z nadciśnieniem tętniczym o dość widowiskowych przebiegu. Efektem wysokiego ciśnienia tętniczego krwi jest pęknięcie drobnego naczynia w spojówce i wylew podspojówkowy krwi. Do takiej sytuacji dochodzi zwykle podczas nagłego wzrostu ciśnienia tętniczego krwi, przeważnie w godzinach porannych lub podczas wysiłku fizycznego (np. praca w ogródku). Spojówka oka (prawidłowo: biały obszar powierzchni oka z widocznymi drobnymi naczyniami) staje się intensywnie i jednorodnie czerwona. Typowo wylew zajmuje tylko fragment spojówki, możliwe jest jednak zajęcie całości spojówki (gdy pęknie kilka naczyń jednocześnie). Wylew wchłania się samoistnie do 10 dni.
Czytaj również: Zaćma wrodzona – przyczyny, objawy, leczenie
Wewnątrzgałkowe przyczyny czerwonego oka
Do wewnątrzgałkowych, a tym samym o wiele poważniejszych przyczyn zaczerwienienia oczu należą takie sytuacje jak zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej (zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego), któremu towarzyszy silny ból wewnątrz oka, światłowstręt, łzawienie oraz obniżenie ostrości wzroku.
Kolejną sytuacją jest okres po zabiegach operacyjnych, np. usunięciu zaćmy bądź trabeklulektomii. W tych przypadkach zaczerwienienie zwykle jest objawem pęknięcia drobnych naczyń spojówki podczas zabiegu i jako takie nie przedstawia sobą poważnego zagrożenia. Gdy jednak towarzyszą mu inne objawy, takie jak silny ból, znaczny spadek ostrości wzroku, konieczna jest konsultacja okulistyczna celem wykluczenia zapalenia wnętrza gałki ocznej.
Ostry atak jaskry związany z nagłym zamknięciem drogi odpływu cieczy wodnistej z oka również może wiązać się z zaczerwienieniem powierzchni oka, aczkolwiek przeważającymi objawami są w tej sytuacji silny ból oka, twarde w dotyku gałki oczne, światłowstręt, tęczowe kręgi wokół źródeł światła, znacznie obniżona ostrość wzroku, nudności, wymioty, ból głowy. Okulista stwierdzi podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe, niereagującą na światło szeroką źrenice, przymgloną rogówkę i zleci leki przeciwbólowe oraz obniżające ciśnienie wewnątrzgałkowe.
