Pęknięte naczynko w oku – czego to objaw, jaka jest przyczyna i jak się leczy?

Budowa oka

Aby w pełni zrozumieć problem, jakim są pękające naczynka w oku, należy w niezbędnym zakresie przybliżyć budowę anatomiczną struktur przedniej ściany gałki ocznej.

Ściana gałki ocznej składa się z trzech warstw (w kolejności od zewnątrz do wewnątrz):

• twardówki, która na przednim biegunie gałki ocznej przechodzi w rogówkę,
• błony naczyniowej,przechodzącej ku przodowi kolejno w ciało rzęskowe oraz tęczówkę,
• siatkówki receptorowej, która przechodzi w siatkówkę niereceptorową, pokrywająca od wewnątrz zarówno ciało rzęskowe, jak i tęczówkę.

Przednia powierzchnia gałki ocznej jest ponadto izolowana od środowiska zewnętrznego przez cienką, bezbarwną, przezroczystą oraz dobrze ukrwioną błonę śluzową nazywaną spojówką.

Pękające naczynka w oku – przyczyny

Pęknięte naczynko w oku oraz będący bezpośrednią konsekwencją tego stanu wylew podspojówkowy mogą być spowodowane przez wiele różnych przyczyn, zarówno o charakterze miejscowym, jak i układowym.

Najczęstsze przyczyny pęknięcia naczynka w oku

Przyjmuje się, że zdecydowanie najczęstszą przyczyną pękniętych naczynek w oczach są wszystkie stany, które doprowadzają do chwilowego wzrostu ciśnienia żylnego, a więc:

• kaszel,
• kichanie,
• wysiłek fizyczny,
• konwulsje i wymioty,
• podnoszenie ciężkich przedmiotów.

Przyczyny pękniętych naczynek w oczach

Spośród innych przyczyn wylewów podspojówkowych o charakterze miejscowym należy wymienić:

• urazy gałki ocznej i oczodołu – ciało obce w oku, pocieranie oka, urazy penetrujące, złamanie kości oczodołu,
• ostre zapalenie spojówek – spowodowane infekcją adenowirusową, enterowirusową bądź wirusem Coxackie,
• guzy spojówki – łagodne naczyniaki limfatyczne, naczyniaki krwionośne jamiste, mięsak Kaposiego,
• fałdy spojówkowe – przebiegające równolegle do wolnego brzegu powieki,
• amyloidoza oczu,
• używanie soczewek kontaktowych,
• guzy przydatków oka – rak anaplastyczny gruczołu łzowego, chłoniaki,
• okulistyczne zabiegi chirurgiczne – operacje zaćmy, zabiegi filtracyjne w jaskrze, chirurgia refrakcyjna oraz wykonywanie iniekcji okołogałkowych (tj. pod torebkę Tenona).

Pęknięte naczynko w oku – przyczyny układowe

Pękające naczynka w oku mogą być również konsekwencją szeregu stanów patologicznych o charakterze układowym (ogólnoustrojowym), spośród których na pierwszy plan wysuwają się:

• choroby układu sercowo-naczyniowego – miażdżyca, mikro- i makroangiopatia w przebiegu wieloletniej cukrzycy typu 2, nadciśnienie tętnicze;
• zaburzenia hematologiczne – małopłytkowość (trombocytopenia) lub nieprawidłowa funkcja płytek krwi, niedokrwistość (anemia), białaczki, zaburzenia funkcji śledziony, mocznica;
• urazy wielonarządowe – powikłane zatorami tłuszczowymi;
• ostre choroby gorączkowe – choroby odzwierzęce (dur wysypkowy i zaroślowy, leptospiroza), ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy, malaria, posocznica meningokokowa, podostre bakteryjne zapalenie wsierdzia, szkarlatyna, błonica, grypa, ospa i odra;
• leki – leki przeciwzakrzepowe (np. acenokumarol, warfaryna), leki przeciwpłytkowe (np. kwas acetylosalicylowy);
• przetoka szyjno-jamista;
• inne przyczyny – noworodki po porodzie siłami natury, miesiączka (menstruacja).

Pęknięte naczynka w oczach – objawy

Pęknięte naczynko w oku objawia się niemal natychmiast, jako (mówiąc obrazowo) czerwona plama krwi na tle białej powierzchni twardówki – w ten sposób powstaje tzw. wylew podspojówkowy. Jeżeli objętość wynaczynionej krwi jest dostatecznie duża, to powierzchnia spojówki może w tym miejscu być nieco uniesiona, wystając ponad powierzchnię gałki ocznej w postaci widocznego gołym okiem wybrzuszenia.

Wylewy podspojówkowe, znajdujące się w obrębie górnego lub dolnego sklepienia spojówki, mogą objawiać się u pacjentów w postaci subiektywnego odczucia obrzęku powiek. W zdecydowanej większości przypadków pęknięte naczynko w oku nie daje żadnych dolegliwości bólowych.

Pęknięte naczynko w oku – leczenie, co robić?

Jeżeli świeżo powstałemu wylewowi podspojówkowemu nie towarzyszą żadne niepokojące objawy chorobowe, tj. ból, obniżenie ostrości wzroku, podwójne widzenie, to postępowanie powinno być zachowawcze. Większość takich wylewów wchłania się samoistnie w ciągu 14 dni od powstania i nie wymaga jakiegokolwiek postępowania terapeutycznego.

Poza wymienionymi powyżej sytuacjami, konsultacji okulistycznej wymagają wszyscy pacjenci, u których wylew podspojówkowy jest następstwem urazu. Wizyty w gabinecie lekarskim wymagają również chorzy, u których nie obserwuje się całkowitego ustąpienia zmian chorobowych w przeciągu dwóch tygodni od momentu pojawienia się zmian w oku.

Pęknięte naczynka w oczach – badania

U niewielkiej części pacjentów z wylewami podspojówkowymi może zaistnieć konieczność rozszerzenia diagnostyki w celu ustalenia pierwotnej przyczyny. W tym celu najczęściej wykonuje się:

• pomiar ciśnienia tętniczego,
• ocenę parametrów krzepnięcia (czas protrombinowy, czas kaolinowo-kefalinowy),
• morfologię krwi obwodowej wraz z rozmazem.