Test ciążowy – jak działa, kiedy go wykonać, rodzaje testów ciążowych

Czym jest test ciążowy?

Test ciążowy to proste narzędzie diagnostyczne przeznaczone do użytku domowego. Kupisz go w każdej aptece i drogerii. Służy do przeprowadzenia badania na obecność gonadotropiny kosmówkowej (beta-hCG) w moczu. Beta-hCG to jeden z najważniejszych hormonów ciążowych, który zaczyna być produkowany przez organizm niemal od razu po zapłodnieniu. W moczu można wykryć go już po 6 dniach od połączenia się komórki jajowej z plemnikiem. Najwyższe stężenie gonadotropiny kosmówkowej występuje między 60 a 80 dniem ciąży. Hormon ten najpierw wydzielany jest przez komórki trofoblastu zarodka, a później przez łożysko.

Jak działa test ciążowy?

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, test ciążowy pozwala na wykrycie podjednostki beta gonadotropiny kosmówkowej w moczu. Materiałem potrzebnym do wykonania badania jest więc mocz. W starszych modelach testów ciążowych musiał być to mocz poranny, jednak testy produkowane współcześnie wykrywają stężenie hormonu hCG w każdej pobranej próbce, co oznacza, że nie musisz czekać do następnego poranka, by wykonać test ciążowy. Na jakiej zasadzie działają testy ciążowe?

Badanie przeprowadza się poprzez naniesienie kilku kropel moczu w miejsce oznaczone na teście. Każdy test ciążowy ma dwa okienka – jedno kontrolne i jedno wynikowe. W okienku kontrolnym zawsze pojawia się linia, która pokazuje, że test działa prawidłowo. Jeśli jesteś w ciąży, w okienku wynikowym pojawi się druga linia, będąca skutkiem reakcji hormonu beta hCG z przeciwciałami znajdującymi się w teście. Przeciwciała wiążą się z wymienionym wyżej hormonem, co powoduje pojawienie się barwnej linii. Jeśli nie jesteś w ciąży, okienko wynikowe pozostanie puste. Na wynik testu zwykle trzeba poczekać kilka minut. Niezależnie od wyniku badanie warto powtórzyć przy użyciu testu ciążowego innej marki. Da Ci to większą pewność co do prawidłowości wyniku.

Kiedy wykonać test ciążowy?

Zastanawiasz się, kiedy zrobić test ciążowy, by uzyskać jak najbardziej wiarygodny wynik? Najlepiej w dniu spodziewanej miesiączki lub kilka dni później. Nie ma sensu robić testu ciążowego np. dwa dni po stosunku, ponieważ nawet jeśli doszło wtedy do zapłodnienia, badanie tego nie wykryje, a Ty otrzymasz fałszywie ujemny wynik.

Jeżeli miesiączkujesz nieregularnie i nie jesteś w stanie przewidzieć daty kolejnej miesiączki, zaczekaj ze zrobieniem testu tyle dni, ile wynosił Twój ostatni cykl. Na przykład, jeśli Twój ostatni cykl trwał 35 dni, poczekaj 35 dni od pierwszego dnia ostatniej miesiączki, zanim wykonasz test ciążowy.

Rodzaje testów ciążowych

W aptekach i drogeriach znajdziesz kilka rodzajów testów ciążowych. Co je różni? Przede wszystkim metoda przeprowadzania badania oraz sposób prezentacji wyników. Wyróżniamy:

• test ciążowy paskowy – są najprostsze w swojej konstrukcji i zarazem najtańsze; wymagają zanurzenia paska w próbce moczu, aby wykryć obecność hormonu beta hCG;
• test ciążowy płytkowy – ma postać plastikowej płytki z wyznaczonym miejscem do umieszczenia w nim kilku kropel moczu przy pomocy dołączonej do zestawu pipetki;
• test ciążowy strumieniowy – końcówkę testu należy skierować pod strumień moczu, by po kilku minutach uzyskać wynik badania;
• test ciążowy cyfrowy – prezentuje wynik badania w formie cyfrowej, a bardziej zaawansowane modele wskazują także przybliżony termin poczęcia;
• test ciążowy online – najmniej wiarygodny test ciążowy, który polega na odpowiadaniu na pytania dotyczące objawów ciąży; nie jest to narzędzie diagnostyczne.

Wiarygodność testu ciążowego

Pamiętaj o tym, że testy ciążowe mogą mieć różną czułość, co oznacza, że wykrywają różne stężenia beta hCG, co może mieć wpływ na wynik badania.

Czułość testów ciążowych wyrażana jest w mIU/ml. Im niższa liczba, tym wcześniej dany test może wykryć ciążę. Dla przykładu – testy o czułości 10 mIU/ml wykrywają ciążę wcześniej niż testy o czułości 25 mIU/ml. Najczulszy test ciążowy to test strumieniowy lub cyfrowy. Z drugiej strony, wszystkie testy ciążowe cechują się wysoką dokładnością (powyżej 99%), o ile wykonywane są zgodnie z instrukcją producenta i w odpowiednim terminie.

Jak interpretować wyniki testu ciążowego?

Interpretacja wyników testu ciążowego jest bardzo prosta. Najpierw sprawdź okienko kontrolne. Powinna pojawić się w nim linia, która pokazuje, że wyrób medyczny działa prawidłowo. Jeśli linia się nie pojawi, test należy uznać za wadliwy i zrobić nowy.

Teraz czas na okienko wynikowe. Jeśli pojawi się w nim druga linia, jesteś w ciąży. Warto podkreślić, że intensywność drugiej linii może być różna. Czasem w okienku wynikowym ukazuje się wyraźna kreska, a czasem jest to tylko kontur drugiej kreski na teście ciążowym. Blada druga kreska również wskazuje na ciążę, ale warto powtórzyć badanie po kilku dniach. Pamiętaj, że 100% pewność, czy doszło do zapłodnienia, może dać Ci tylko badanie polegające na oznaczeniu hormonu beta hCG w krwi żylnej . Możesz wykonać je na własną rękę w laboratorium lub otrzymać na nie skierowanie od swojego ginekologa.

Pozytywny wynik testu ciążowego nie zawsze oznacza ciążę. Gonadotropina kosmówkowa jest też markerem nowotworowym , a jej obecność w moczu może wskazywać np. na raka jajnika lub jąder u mężczyzn. Jeśli stosujesz różne metody antykoncepcji jednocześnie (np. tabletki antykoncepcyjne plus prezerwatywy lub wkładka wewnątrzmaciczna i prezerwatywy) i wiesz, że szanse na zajście w ciążę są znikome, a mimo to wynik kontrolnego testu ciążowego jest pozytywny, nie ignoruj go, lecz skontaktuj się z ginekologiem.

Najczęstsze błędy przy wykonaniu testu ciążowego

Pierwszym błędem jest zbyt wczesne wykonanie testu. Jeśli zrobisz badanie za wcześnie, poziom hCG może być zbyt niski, aby go wykryć. Najlepiej poczekać z testem do dnia spodziewanej miesiączki lub kilka dni później. Kolejny błąd to niezastosowanie się do instrukcji producenta dotyczącej sposobu wykonania testu ciążowego i np. zanurzenie modelu płytkowego w pojemniczku z moczem.

Dość powszechnym błędem jest również zbyt wczesne lub późne odczytywanie wyników testu ciążowego. Każdy model ma ściśle określony czas, w którym należy dokonać interpretacji wyników i zwykle wynosi on od 3 do 5 minut. Zbyt wczesne odczytanie testu może dać fałszywie ujemny wynik, a zbyt późne – fałszywie dodatni.

Jakość i ilość moczu także mają znaczenie. Najlepszym materiałem do badania jest skoncentrowany mocz poranny, a nieco gorszym – mocz mocno rozwodniony. Nie należy też aplikować zbyt dużo moczu na test ciążowy, gdyż może to utrudnić odczytanie wyniku badania.