Arypiprazol to lek należący do substancji przeciwpsychotycznych. Choć jest dość nowym lekiem, wykorzystuje się go w leczeniu depresji, schizofrenii, a także choroby dwubiegunowej. Ze względu na swoje działanie dostępny jest tylko na receptę. W określonych schorzeniach podlega refundacji.
Arypiprazol – działanie, skutki uboczne, dawkowanie, cena
Spis treści
Arypiprazol – co to jest za lek?
Arypiprazol (Arypiprazolum) to pochodna chinolinonu, wynaleziona w Japonii w 1995 roku. Jest to więc całkiem nowy lek neuroleptyczny drugiej generacji, stosowany w leczeniu schizofrenii czy epizodów maniakalnych. Opinie o arypiprazolu wśród lekarzy są pozytywne z powodu udokumentowanej skuteczności w zakresie działania przeciwpsychotycznego i przeciwmaniakalnego. Dodatkową zaletą są niewielkie skutki uboczne arypiprazolu. Większość badań naukowych wskazuje na wysoką skuteczność arypiprazolu, szczególnie w chorobie dwubiegunowej, co sprawia, że lek ten jest coraz częściej używany w psychiatrii.
Przeczytaj też: Rodzaje leków na nerwicę
Arypiprazol – działanie
Mechanizm działania arypiprazolu jest bardzo złożony. Z jednej strony jest częściowym agonistą (substancją łączącą się z receptorem zlokalizowanym na błonie komórkowej i wywierającą konkretny efekt terapeutyczny w obrębie tego receptora) receptorów dopaminergicznych D2 i serotoninowego 5-HT1A, a z drugiej strony jest antagonistą (substancją o przeciwnym działaniu do agonisty, czyli blokującą dane receptory) receptorów serotoninowych 5-HT2A oraz receptorów dopaminergicznych D3.
Zarówno dopamina, jak i serotonina to ważne neuroprzekaźniki wpływające na układ nerwowy człowieka. Przez odpowiednie sterowanie ich ilością wywiera się efekt w postaci m.in. hamowania zachowań maniakalnych, urojeń czy stanów depresyjnych. Z tego powodu arypiprazol zalicza się do grupy leków przeciwpsychotycznych. Działanie arypiprazolu polegające na regulowaniu przekaźnictwa dopaminergicznego w mózgu skutkuje wykorzystaniem go przez medycynę jako skutecznego leku na schizofrenię.
Arypiprazol – zastosowanie i dawkowanie
Wskazania arypiprazolu do stosowania obejmują:
- schizofrenię – zarówno u dorosłych, jak i młodzieży po 15 roku życia;
- epizody maniakalne o nasileniu umiarkowanym i ciężkim w przebiegu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych typu I u dorosłych i dzieci powyżej 13 roku życia;
- zapobieganie nowym epizodom maniakalnym u osób, które odpowiadają na leczenie arypiprazolem.
Ponadto lek ten stosuje się w nieco innych wskazaniach, tj. wzmacniania działania przeciwdepresyjnego innych leków, np. w zespole Tourette’a, czy w drażliwości związanej z zaburzeniami autystycznymi.
W tych wszystkich schorzeniach używa się tabletek arypiprazolu, zastrzyki zaś są stosowane do szybkiego opanowania niepokoju i zaburzeń zachowania u pacjentów ze schizofrenią lub z epizodami maniakalnymi, w momencie gdy leczenie doustne nie może być wdrożone.
Jak stosować arypiprazol? Standardowo podaje się 1 tabletkę dziennie, niezależnie od posiłku. Początkowo stosuje się 10 do 15 mg na dobę, by potem zwiększyć do dawki maksymalnej wynoszącej 30 mg dziennie. Przy leczeniu dzieci i młodzieży dawkowanie trzeba zmodyfikować po uwzględnieniu masy ciała pacjenta.
W przypadku podawania zastrzyków domięśniowych stosuje się dawki od 5,25 mg do 15 mg w co najmniej 2-godzinnych odstępach, ale nie częściej niż 3 zastrzyki na dobę. Jak tylko będzie możliwe podawanie tabletek doustnych, należy przejść na tę formę podawania leku.
Często pacjenci pytają, kiedy efekty arypiprazolu będą widoczne. Odpowiedź na to pytanie nie jest łatwa, a wszystko zależy głównie od ciężkości choroby i samych predyspozycji pacjenta.
Czytaj również: Japońskie zapalenie mózgu – przyczyny, objawy, leczenie, szczepionka
Arypiprazol – przeciwwskazania i skutki uboczne
Niestety, mimo wielu zalet przeciwwskazania arypiprazolu również występują. Wykluczające z terapii tym lekiem są reakcje alergiczne na jakikolwiek składnik leku. Ponadto trzeba uważać, jeśli u pacjenta występują:
- zaburzenia pozapiramidowe,
- ostry zespół neuroleptyczny,
- drgawki,
- cukrzyca,
- żylna choroba zakrzepowo-zatorowa,
- wydłużenie odstępu QT w zapisie EKG,
- ortostatyczne spadki ciśnienia tętniczego krwi.
Ponadto arypiprazol tworzy interakcje z lekami:
- przeciwnadciśnieniowymi,
- działającymi na OUN (ośrodkowy układ nerwowy),
- wydłużającymi odstęp QT w zapisie EKG,
- famotydyną.
Czy można zażywać arypiprazol w ciąży? Nie jest to wskazane, chyba że lekarz prowadzący uzna, że ewentualne korzyści przewyższą konsekwencje zażywania preparatu. Podobnie jest w przypadku karmienia piersią.
Do działań niepożądanych arypiprazolu należą:
- niepokój, bezsenność, lęk, drżenie, zawroty i bóle głowy;
- niestrawność, bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunki;
- tachykardia, ortostatyczne spadki ciśnienia;
- złośliwy zespół neuroleptyczny, napady drgawkowe, objawy pozapiramidowe.
W przypadku przedawkowania arypiprazolu stosuje się leczenie objawowe oraz zaleca się podanie węgla aktywnego.
Arypiprazol – preparaty
Z powodu swojego silnego działania arypiprazol jest na receptę, którą musi wypisać lekarz. Arypiprazol refundowany jest w leczeniu schizofrenii, chorobie afektywnej dwubiegunowej i w zespole Tourette’a.
Najpopularniejsze preparaty arypiprazolu to: Abilify, Apra, Aribit, Aripilek, Aripiprazole Accord, Aripiprazole Apotex, Aripiprazole Mylan Pharma, Aripiprazole NeuroPharma, Aripiprazole Sandoz, Aripiprazole STADA, Aripiprazole SymPhar, Aripiprazole Zentiva, Aripsan, Aryzalera, Explemed, Lemilvo, Preheftari.
Czytaj również: Nerwica depresyjna – przyczyny, objawy, leczenie nerwicy depresyjnej
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Gajewski P., Szczeklik A., Interna Szczeklika 2018, Wydanie 9. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2018.
- Więdłocha M., Szulc A., Częściowy agonizm, pełna skuteczność – profil farmakologiczny i zastosowanie kliniczne arypiprazolu. Psychiatria, 2017, 14, 1: 1–6.
- Bilikiewicz A., Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, Wydanie 3. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.
- Cichoń L. i wsp., Obraz kliniczny i leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej u dzieci i młodzieży. Psychiatria Pol., 2018, 113: 1–16.
Opublikowano: 22.08.2019;
Oceń:
4.3
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Wojciech Ziółkowski
Farmaceuta
Magister farmacji, absolwent kierunku farmacja Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od 6 lat pracuje w aptece ogólnodostępnej, służąc wiedzą i pomocą z zakresu farmakoterapii oraz najczęstszych interakcji lekowych. Delegat Okręgowej Rady Aptekarskiej, kierownik Działu Farmacji Centrum Okulistycznego. W wolnych chwilach miłośnik piłki nożnej, dobrego kina i gotowania. W 2017 roku został tatą Krzysia, co poszerzyło jego horyzonty zawodowe i rodzinne.
33
Komentarze i opinie (1)
opublikowany 06.11.2024