Co to jest naczynioruchowy nieżyt nosa?
Naczynioruchowy nieżyt nosa jest to przewlekły nieżyt nosa (uporczywy, przewlekły katar). Typowe objawy kataru naczynioruchowego to:
- wydzielina z nosa,
- kichanie,
- obrzęk śluzówek nosa,
- uczucie zatkania nosa, czasem z towarzyszącym nieżytem spojówek.
Pacjent odczuwa nieswoistą nadwrażliwość błony śluzowej nosa. Objawy wynikają z nadmiernej stymulacji receptorów w śluzówce nosa przez przywspółczulny układ nerwowy.
Czynnikami wywołującymi nadmierną reakcję, a tym samym naczynioruchowy nieżyt nosa najczęściej są:
- gwałtowna zmiana temperatur (np. przejście z zimnego podwórka do ciepłego mieszkania),
- kurz,
- dym papierosowy,
- intensywnie pachnące środki chemiczne (np. środki higieniczne, perfumy),
- przyprawy (np. pieprz, papryka w proszku).
Stwierdzono, że objawy naczynioruchowego nieżytu nosa mogą nasilić się pod wpływem stresu.
Czytaj również: Rak nosogardła (jamy nosowo-gardłowej) – przyczyny, objawy, leczenie
Katar naczynioruchowy a katar alergiczny
Naczynioruchowy nieżyt nosa często bywa mylony z alergicznym nieżytem nosa. Wspólne dla obydwu powyższych jednostek chorobowych są objawy (katar z obecnością wodnistej wydzieliny w jamach nosa, kichanie, blokada nosa, łzawienie) oraz ich występowanie po ekspozycji na takie czynniki jak np. kurz.
Inny jest jednak mechanizm prowadzący do wystąpienia objawów. W diagnostyce różnicowej za naczynioruchowym nieżytem nosa przemawiają:
- całoroczny, a nie sezonowy charakter objawów,
- niskie stężenie całkowite przeciwciał IgE we krwi,
- ujemne wyniki testów alergologicznych (panelu swoistych przeciwciał IgE oraz punktowych testów skórnych).
Naczynioruchowy nieżyt nosa bywa także mylony z katarem na tle infekcyjnym (katarem wirusowym). Katar w infekcji również może się nasilać pod wpływem czynników drażniących, jest jednak przemijający i zwykle po upływie tygodnia ulega samowyleczeniu.
To też może Cię zainteresować: Jak rozpoznać i leczyć katar sienny?
Innymi przewlekłymi nieżytami nosa, z którymi należy różnicować naczynioruchowy nieżyt nosa są:
- nieżyt nosa na tle hormonalnym (w niedoczynności tarczycy),
- polekowy nieżyt nosa,
- nieżyt nosa na tle dyskinezy rzęsek,
- przerostowy nieżyt nosa (związanym z obecnością polipów),
- zanikowym nieżytem nosa.
Tak zwany katar hormonalny pojawia się w ciąży.
W różnicowaniu nieżytów nosa istotną rolę odgrywa badanie podmiotowe (wywiad) i badanie przedmiotowe, konsultacja laryngologiczna, a także wykonanie testów alergologicznych i ocena stężenia całkowitego IgE.
Jak leczyć naczynioruchowy nieżyt nosa?
W leczeniu naczynioruchowego nieżytu nosa kluczowe znaczenie ma unikanie ekspozycji na czynniki prowadzące do rozwoju objawów.
Osoby cierpiące na tę jednostkę chorobową nie powinny przebywać w zakurzonych pomieszczeniach, stosować intensywnie pachnących kosmetyków, środków higienicznych i perfum. Muszą też unikać towarzystwa osób palących papierosy, bezwzględnie przeciwwskazany jest także nikotynizm czynny.
Niekorzystnie działającym czynnikiem, którego także, w miarę możliwości, powinno się unikać, są gwałtowne zmiany temperatur (dotyczy to temperatur otoczenia, ale także temperatur spożywanych posiłków) – powinno się unikać np. przechodzenia z chłodnego basenu do gorącej sauny i na odwrót.
W leczeniu farmakologicznym naczynioruchowego nieżytu nosa stosowane są:
- glikokortykosteroidy donosowe (pacjenci często jednak nie odczuwają poprawy pomimo ich stosowania),
- preparaty donosowe zawierające azalastynę,
- donosowe leki przeciwcholinergiczne (działające hamująco na układ przywspółczulny),
- kapsaicyna (przewlekle stosowana, wywołuje miejscową blokadę nerwów przywspółczulnych),
- azotan srebra.
Doustne leki przeciwhistaminowe, po które często sięgają pacjenci mylący naczynioruchowy nieżyt nosa z alergicznym nieżytem nosa, nie dają poprawy.
W skrajnych sytuacjach naczynioruchowy nieżyt nosa może być leczony chirurgiczne. Zabieg polega na przecięciu włókien nerwów przywspółczulnych zaopatrujących śluzówkę nosa. Alternatywą dla leczenia chirurgicznego jest: krioterapia lub laseroterapia.
Czytaj również: Ucho pływaka – przyczyny, objawy, leczenie, zapobieganie
