Hormony płciowe syntetyzowane są u kobiet w jajnikach, a u mężczyzn w jądrach oraz nadnerczach, a także u kobiet ciężarnych w łożysku. Odpowiadają one za prawidłowy rozwój drugorzędowych cech płciowych, prawidłową czynność gonad, przemianę materii, u kobiet za prawidłowy przebieg cyklu miesiączkowego i ciąży. Kobiece hormony płciowe wytwarzane w jajnikach to estrogeny, progesteron i androgeny. U mężczyzn najważniejszą funkcję spełnia testosteron.
Hormony płciowe u kobiet i u mężczyzn – funkcje, działanie
Spis treści
Hormony płciowe i wydzielanie hormonów płciowych
Prawidłowe wydzielanie hormonów płciowych zależne jest od kilku elementów układu wydzielającego hormony – od podwzgórza, przysadki mózgowej i gonad – jajników i jąder. W organizmie działa układ wzajemnego oddziaływania na linii podwzgórze – przysadka – gonady.
Zaburzenie na którymkolwiek z tych elementów (pięter), skutkować będzie nieprawidłowościami w wydzielaniu hormonów męskich i kobiecych. Część hormonów płciowych, jak np. testosteron, syntetyzowanych jest w różnych stężeniach zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.
Hormony u kobiet i u mężczyzn – jak są wydzielane?
Podwzgórze wydziela hormon – gonadoliberynę. Hormon ten u kobiet jest odpowiedzialny za prawidłowe cykle miesiączkowe. Gonadoliberyna jest wydzielana pulsacyjnie i częstotliwość jej wydzielania zmienia się podczas cyklu. Mała częstotliwość wydzielania gonadoliberyny odpowiada za pobudzenie wydzielania FSH (hormon folikulotropowy), natomiast zwiększona częstotliwość jej wydzielania odpowiada za pobudzenie wydzielania LH (hormon luteinizujący) w okresie okołoowulacyjnym.
Przedni płat przysadki u człowieka odpowiedzialny jest za produkcję gonadotropin. Są to: hormon folikulotropowy (FSH), hormon luteinizujący (LH) oraz hormon laktotropowy (LTH). Gonadotropiny oddziałują na gonady męskie i kobiece (na jajniki i jądra).
To też może Cię zainteresować: Estradiol – normy u kobiet i mężczyzn
Hormon folikulotropowy (FSH) w jajniku pobudza wzrost pęcherzyków jajnikowych, natomiast u mężczyzn w jądrach pobudza komórki Sertolego i syntezę niezbędnych składników do zajścia prawidłowej spermatogenezy (wytworzenia nasienia).
Hormon luteinizujący (LH) w jajniku pobudza wytwarzanie prekursorów (substancji tworzących) estrogenów. W okresie okołoowulacyjnym powoduje owulację, a także powstanie ciałka żółtego i syntezę progesteronu. W jądrach pobudza komórki Leydiga i syntezę testosteronu. Prawidłowe stężenia tych hormonów różnią się u kobiet w zależności od fazy cyklu miesiączkowego.
Przeczytaj również: Progesteron – normy u kobiet, w ciąży i u mężczyzn
Hormony produkowane przez jajniki
Estrogeny
Wyróżnia się 3 podstawowe estrogeny – estradiol, estron i estriol. Najsłabsze działanie metaboliczne wykazuje estriol.
Funkcje estrogenów to:
- rozwój drugo- i trzeciorzędowych cech płciowych. U kobiet cechy drugorzędowe: macica, jajowody, pochwa, łechtaczka, srom. Cechy trzeciorzędowe to: określone dla płci owłosienie ciała, określony dla płci rozkład tkanki tłuszczowej, określone proporcje ciała, rozwój piersi, barwa głosy i inne,
- pobudzanie rozrostu błony śluzowej macicy,
- działanie rozluźniające na mięśnie okrężne szyjki macicy,
- pobudzenie perystaltyki jajowodów,
- zwiększenie ilości śluzu szyjkowego,
- wzrost i złuszczania się komórek nabłonkowych pochwy,
- wzrost nabłonka w gruczole sutkowym,
- za wzrost libido,
- regulują gospodarkę wapniową organizmu (ich niedobór w okresie menopauzy prowadzić może do osteoporozy),
- regulują gospodarkę lipidową.
Progesteron
Produkowany jest przez ciałko żółte i łożysko w czasie ciąży. Do jego funkcji należą:
- przemiany, które zachodzą w błonie śluzowej macicy,
- relaksacja mięśnia macicy,
- blokowanie skurczów ciężarnej macicy,
- zmniejszenie kurczliwości jajowodów,
- znoszenie działania estrogenów na gruczoły szyjki macicy,
- wzrost pęcherzyków gruczołowych i nabłonka przewodów gruczołu sutkowego.
Androgeny u kobiet
Androgeny u kobiet są syntetyzowane w jajniku i nadnerczach. Ich funkcje to:
- rozwój drugo- i trzeciorzędowych cech płciowych,
- wzrost libido.
Androgeny wywierają również pobudzający wpływ na różne narządy. jeśli występują w nadmiarze odpowiadają za pobudzenie rozwoju nadmiernego owłosienia (hirsutyzm) i zmian skórnych-łojotokowych. Nadmiar androgenów u kobiety określa się jako hiperandrogenizm, stan ten występuje często w zespole policystycznych jajników.
Przeczytaj: Niski progesteron – co oznacza?
Męskie hormony płciowe
Są to hormony steroidowe produkowane przez jądra.
Najaktywniejszy biologicznie androgen to – dihydrotestosteron. Jest to aktywna forma testosteronu.
Funkcje testosteronu to:
- działanie androgenne – jest niezbędne do prawidłowego różnicowania wewnętrznych i zewnętrznych męskich narządów płciowych w trakcie rozwoju płodowego,
- w czasie dojrzewania ma one wpływ na rozwój takich narządów jak: moszna, najądrza, nasieniowody, pęcherzyki nasienne, prostata i prącie,
- bierze udział w rozwoju i utrzymywaniu wtórnych cech płciowych męskich, pobudzają wzrost owłosienia płciowego i typowo męskiego, kształtują budowę ciała, głos typu męskiego,
- ma one także wpływ na pracę gruczołów łojowych,
- wywiera pobudzający wpływ na różne narządy (działanie metaboliczne),
- kształtuje popęd seksualny; wpływają na libido,
- wpływa na spermatogenezę – wytwarzanie nasienia,
- pobudza rozwój gruczołu krokowego,
- kształtuje sferę emocji,
- reguluje poziom cholesterolu.
Opublikowano: 09.04.2014;
aktualizacja: 16.03.2015
Oceń:
4.6
157
Komentarze i opinie (0)