Dihydrotestosteron – hormon DHT – co to jest?
DHT to najważniejszy metabolit testosteronu i to on – wraz z niewielkimi stężeniami testosteronu wolnego – wykazuje aktywność biologiczną. U mężczyzn dihydrotestosteron (a konkretnie 5α-dihydrotestosteron) powstaje na drodze przemiany testosteronu przez 5-alfa-reduktazę, zaś u kobiet te przemiany są nieco bardziej skomplikowane.
Hormon DHT oddziałuje przede wszystkim na komórki gruczołu krokowego i skóry, gdzie odpowiedzialny jest m. in. za właściwe funkcjonowanie prostaty, popęd płciowy oraz podtrzymanie charakterystycznych III-rzędowych cech płciowych, np. owłosienia. Wpływa także korzystnie na nastrój oraz siłę mięśniową. Jakiekolwiek zachwianie równowagi przemian DHT powoduje zauważalne, niekorzystne zmiany w organizmie.
To też może Cię zainteresować: Co oznacza ból czubka głowy?
Badanie DHT z krwi – kiedy badać dihydrotestosteron?
Poziom DHT we krwi oznaczany jest zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Najczęstszym wskazaniem do badania poziomu DHT u mężczyzn jest łysienie androgenowe – charakterystyczny typ łysienia, obejmujący początkowo skronie, a następnie także czubek głowy.
Z kolei badanie DHT u kobiet najczęściej zlecane jest w przypadku hirsutyzmu, czyli wystąpienia owłosienia typu męskiego, występującego w nietypowej dla kobiet lokalizacji: na plecach, na brzuchu i piersiach. Bardzo często takiemu nadmiernemu owłosieniu ciała u kobiet towarzyszy przerzedzenie włosów na głowie (szczególnie na czubku głowy).
Czytaj również: Niska hemoglobina – przyczyny
Inne wskazania do oznaczania DHT w surowicy to:
- bezpłodność, hipogonadyzm, czyli niewydolność hormonalna jąder lub jajników;
- kontrola przebiegu androgenowej terapii zastępczej;
- kontrola terapii lekami hamującymi aktywność 5-alfa-reduktazy (np. w przebiegu nowotworu prostaty);
- guzy jąder, podejrzenie zespołu policystycznych jajników (PCOS) u kobiet;
- zaburzenia miesiączkowania u kobiet, trądzik i łojotok skóry;
Poziom DHT oznaczany jest w próbce krwi żylnej, pobranej na czczo. Czas oczekiwania na wynik DHT to od 1 do kilku dni, a cena badania DHT waha się od około 40 do 140 złotych.
Przeczytaj też: Co oznacza wysoki poziom hemoglobiny?
DHT – norma i wyniki badania poziomu DHT
Norma hormonu DHT zależy od płci i wynosi 250–750 ng/l u mężczyzn, 25–350 ng/l u kobiet przed menopauzą oraz 10–180 ng/l u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Najczęściej stwierdzanym nieprawidłowym wynikiem DHT jest podwyższony dihydrotestosteron. Rzadziej zdarzają się, że DHT jest za niski (np. w genetycznie uwarunkowym niedoborze 5-alfa-reduktazy).
Za wysoki poziom DHT u mężczyzn często wynika z przyjmowania egzogennego testosteronu, co jest szczególnie popularne wśród bywalców siłowni. Inne przyczyny zbyt wysokiego DHT to hormonalnie czynne guzy jąder.
Podwyższone wyniki DHT kojarzą się z najczęściej z wystąpieniem nadmiernego wypadania włosów i łysieniem u mężczyzn. Jednak zdarza się, że za wysokiemu DHT nie towarzyszy łysienie androgenowe, zaś mężczyźni z prawidłowym wynikiem DHT nie grzeszą bujną czupryną. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest genetycznie uwarunkowana nadwrażliwość mieszków włosowych na działanie DHT. Mężczyźni z dziedziczoną nadwrażliwością na dihydrotestosteron z dużym prawdopodobieństwem dotknięci zostaną łysieniem androgenowym.
DHT powyżej normy u kobiet najczęściej wynika z zaburzenia równowagi między estrogenami a androgenami, co towarzyszy: zespołowi policystycznych jajników, hiperprolaktynemii, menopauzie. wrodzonemu przerostowi nadnerczy oraz guzkom nadnerczy. Leczenie wysokiego DHT polega na stosowaniu inhibitorów 5-alfa-reduktazy, np. finasterydu lub dutasterydu.
Obniżony DHT wynika m. in. z marskości wątroby oraz pierwotnego. Za niski dihydrotestosteron to także potencjalna oznaka wtórnego hipogonadyzmu.
Czytaj również: Androstendion – jaka jest norma, co oznacza podwyższony?
DHEA a DHT – czym się różnią te badania?
DHEA to dehydroepiandrosteron, hormon steroidowy produkowany przez nadnercza. Swoją budową podobny jest do testosteronu, naśladuje zatem jego działanie w tkankach docelowych. Oznaczanie DHEA, podobnie jak badanie czy DHT jest w normie, wykonywane jest głównie przy objawach androgenizacji, czyli zwiększonego stężenia męskich hormonów płciowych.
DHEA służy jednak różnicowaniu przyczyn androgenizacji pochodzenia nadnerczowego od tych pochodzenia gonadowego. Innymi słowy – badanie DHEA rozstrzyga, czy za nadmierna syntezę androgenów odpowiedzialne są nadnarcze czy jajniki lub jądra.
