Kandydoza – jakie są przyczyny?
Kandydoza to rodzaj infekcji grzybiczej, czyli grzybicy. Synonimem kandydozy pochwy jest drożdżyca. Pełna nazwa schorzenia brzmi zaś kandydoza pochwy i sromu, ponieważ w zdecydowanej większości przypadków procesem chorobowym objęta jest zarówno pochwa, jak i wargi sromowe, czyli struktury należące do sromu.
Drożdżyca pochwy i sromu polega na wytworzeniu się stanu zapalnego spowodowanego rozwojem na powierzchni błony śluzowej dolnego odcinka żeńskiego układu płciowego komórek drożdżaków. Powodują one aktywację komórek odpornościowych, które wytwarzają związki chemiczne służące niszczeniu namnażających się struktur grzybiczych.
Czynniki etiologiczne, czyli będące przyczyną kandydozy, są grzyby z rodzaju Candida w pochwie, nazywane drożdżakami. Gatunkiem, który zdecydowanie najczęściej ma związek w pojawieniem się objawów drożdżycy jest Candida albicans. Drugim najczęściej występującym gatunkiem powodującym kandydozę pochwy i sromu jest Candida glabrata.
W warunkach fizjologicznych, czyli prawidłowych, pochwa jest skolonizowana przez wiele bakterii, tak zwanych saprofitycznych. W większości są to mikroorganizmy Gram-dodatnie. Ocenia się, że w 1 grami prawidłowej wydzieliny z pochwy znajduje się około miliard drobnoustrojów. Dominują wśród nich pałeczki kwasu mlekowego, czyli bakterie z rodzaju Lactobacillus. Produkują one kwas mlekowy, który zapewnia kwaśny odczyn pH pochwy. Odczyn wydzieliny pochwowej wynosi w prawidłowych warunkach pH ok. 4.
Jeżeli z jakiś powodów ilość „pozytywnych” bakterii drastycznie spadnie, zmienia się pH wydzieliny z pochwy i inne mikroorganizmy obecne dotychczas w zdecydowanej mniejszości mogą swobodnie się namnażać. To z kolei może spowodować objawy chorobowe, takie jak np.: uczucie szczypania, pieczenia i swędzenia okolic intymnych (w tym sromu), a także grudkowate i obfite upławy o serowatej konsystencji.
Inna sytuacja, która może być przyczyną rozwoju schorzeń w obrębie błony śluzowej pochwy i sromu jest wniknięcie patogenów chorobotwórczych z zewnątrz, czyli infekcja intymna. Kandydoza pochwy i sromu może rozwinąć się w obu tych mechanizmach ponieważ u części kobiet grzyb ten stanowi element fizjologicznej flory pochwy.
Kandydoza pochwy – inne czynniki ryzyka
Kandydoza pochwy i sromu częściej rozwija się, jeżeli kobieta narażona jest na pewne czynniki ryzyka. Można podzielić je na: fizjologiczne, związane ze zwyczajami życia codziennego, związane z chorobami współistniejącymi, związane z interwencjami leczniczymi.
Praktycznie jedynym fizjologicznie występującym stanem, który zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju kandydozy pochwy, jest ciąża. Jest to spowodowane między innymi zmianami, jakie zachodzą w układzie immunologicznym (odpornościowym) kobiety, aby mogła ona donosić ciążę oraz odmiennościami w gospodarce hormonalnej, które powodują między innymi zmiany w składzie i strukturze śluzu z pochwy.
Do zachowań, które istotnie zwiększają ryzyko drożdżycy pochwy, należą: ryzykowne zachowania seksualne, noszenie krępującej swobodne ruchy, a co za tym idzie powodującej podrażnienia bielizny, ciasnych ubrań, praktyki seksualne powodujące częste podrażnienia błon śluzowych pochwy i sromu, spożywanie dużej ilości węglowodanów, czyli cukrów w diecie.
Warto pamiętać, że czynnikiem, który może negatywnie wpływać na utrzymywanie się fizjologicznej flory bakteryjnej w obrębie sromu jest nadmierna, przesadna higiena osobista czy irygacje pochwy (płukanie pochwy).
Wśród chorób, których obecność wpływa na prawdopodobieństwo pojawienia się u kobiety grzybicy pochwy wymienia się: otyłość, cukrzycę, choroby tarczycy, zespół Cushinga, pierwotna niedoczynność kory nadnerczy, choroby nowotworowe, zespół nabytego niedoboru odporności i samo zakażenie HIV.
Wśród interwencji terapeutycznych, których wdrożenie może zwiększyć szanse objawowej kolonizacji dróg rodnych Candida albicans, należy: antybiotykoterapia (grzybica pochwy po antybiotyku), podawanie leków immunosupresyjnych, czyli osłabiających naturalną odporność organizmu, oraz kortykosteroidów, a także obecność miedzianej wkładki wewnątrzmacicznej.
Kandydoza pochwy i sromu – objawy
Zwykle pierwszym symptomem rozwijającej się kandydozy sromu i pochwy jest uczucie swędzenia okolic intymnych i pieczenia w pochwie. Niejednokrotnie towarzyszy mu zaczerwienienie okolic objętych stanem zapalnym.
Charakterystycznym objawem kandydozy pochwy i sromu są białe, grudkowate upławy, które niejednokrotnie mogą być dość obfite. Niekiedy mamy do czynienia także z suchością pochwy oraz zaczerwienieniem, obrzękiem i bólem warg sromowych (sromu). Często do gamy objawów dołącza: pieczenie, dyskomfort, a nawet ból podczas stosunku.
W badaniu ginekologicznym we wziernikach na ścianie pochwy objętej kandydozą widoczne są białe naloty, które łatwo można oddzielić od ścian narządu. W wydzielinie z pochwy (może mieć słodkawy zapach), pobranej w trakcie infekcji intymnej i ocenianej pod mikroskopem, widoczne są charakterystyczne kolonie grzybów w postaci strzępków.
Leczenie kandydozy – leki przeciwgrzybicze?
W leczeniu kandydozy pochwy i sromu stosuje się podawane dopochwowo i miejscowo na skórę środków i leków przeciwgrzybiczych. Mogą mieć one postać globulek bądź tabletek dopochwowych oraz kremu lub maści do nanoszenia po skórę sromu. W niektórych przypadkach lekarz może zadecydować o konieczności włączenia leczenia doustnego. W takim wypadku możliwe jest przyjmowanie leków na grzybicę pochwy w postaci tabletek lub drażetek.
Czas leczenia grzybicy pochwy zależy od zaawansowania choroby i innych okoliczności klinicznych. Należy jednak pamiętać, aby nie przerywać leczenia wcześniej, niż zalecił to lekarza. Może to spowodować spadek wrażliwości danego szczepu chorobotwórczego grzyba na stosowane leki.
Kandydoza pochwy i sromu – jak zapobiegać?
Ryzyko rozwoju kandydozy sromu oraz innych infekcji pochwy można zredukować poprzez stosowanie prawidłowej, zbilansowanej diety. Należy pamiętać o unikaniu ryzykownych kontaktów seksualnych. Istotne jest także stosowanie osobnych ręczników (każdy z domowników powinien używać wyłącznie swojego). Ważne staje się również odpowiedzialne korzystanie z toalet publicznych, a także unikanie podrażnień sromu czy pochwy – przerwana ciągłość naskórka lub nabłonka stanowi wrota zakażenia nie tylko dla grzybów.
Aby uniknąć grzybicy pochwy, zaleca się ponadto: noszenie przewiewnej bielizny, stosowanie preparatów zawierających pałeczki kwasu mlekowego – probiotyków ginekologicznych (doustnych lub dopochwowych), oraz dobrych płynów do higieny intymnej z prawidłowym pH, aloesem i kwasem mlekowym, a także używanie środków z kwasem hialuronowym, który redukuje podrażnienia i naturalnym glikogenem, który stanowi pożywkę dla bakterii kwasu mlekowego.
