Poronienie samoistne

Czym jest poronienie samoistne?

Fizjologiczna ciąża powinna trwać minimum 37 skończonych tygodni, po przekroczeniu tej granicy ciążę nazywa się donoszoną. Poród przedwczesny to sytuacja kiedy do zakończenia ciąży dojdzie pomiędzy początkiem 23, a 37 tygodniem. Natomiast poronienie to każde samoistne zakończenie ciąży, które nastąpi pomiędzy momentem zapłodnienia, aż do ukończenia 22 tygodni.

Istnieją dwa kryteria zgodnie z którymi przedwcześnie ukończoną ciążę można nazwać poronieniem. Kryterium czasowe, mówiące o granicy 22 tygodni i kryterium wagi płodu dotyczące masy poniżej 500 g. Dodatkowo uwzględniając stopień zaawansowania ciąży, na którym doszło do poronienia istnieje podział na:

• poronienia wczesne (I trymestr, do 14 tygodnia ciąży),
• poronienia późne (pomiędzy 14, a 22 tygodniem ciąży).

Najczęściej do utraty ciąży dochodzi na jej wczesnym etapie, zwykle ok 8 tygodnia. Z tego powodu wiele kobiet nie zdradza się ze swoim stanem do momentu uzyskania prawidłowego wyniku usg I trymestru.

Z oficjalnych raportów wynika, że poronienie ma miejsce w przypadku co 5 ciąży. Natomiast najczęściej do utraty ciąży dochodzi na jej bardzo wczesnym etapie, zwykle zanim kobieta zda sobie sprawę z tego, że jest w ciąży. W takiej sytuacji objawy poronienia mogą zostać mylnie odebrane jako spóźniona miesiączka. Wynika z tego, że prawdziwe statystyki są trudne do ustalenia, ale przypuszcza się, że mogą sięgać 50% wszystkich ciąż.

Dlaczego dochodzi do poronienia?

Przyczyn poronienia może być wiele, niemniej ok. ¹/₃ z nich należy do grupy tzw. poronień idiopatycznych, czyli o niewytłumaczonej patogenezie. Wśród znanych czynników sprawczych najczęściej podaje się wady genetyczne płodu. Zaburzenia chromosomalne mogą dotyczyć zarówno ilości chromosomów, jak i ich jakości. Wymienione powody dotyczą zwykle poronień wczesnych, jeżeli do poronienia dochodzi w II trymestrze ciąży najczęściej są to tzw. przyczyny matczyne:

• wrodzone lub nabyte zaburzenia anatomii narządu rodnego (np. mięśniaki zwłaszcza podśluzówkowe, zrosty, przegrody jamy macicy),
• niewydolność cieśniowo-szyjkowa, czyli przedwczesne rozwieranie się szyjki macicy,
• niewydolność ciałka żółtego odpowiedzialnego za produkcję progesteronu, czyli hormonu podtrzymującego ciążę,
• choroby zakaźne,
• niektóre choroby przewlekłe (np. nadczynność lub niedoczynność tarczycy),
• choroby immunologiczne.

Jak wygląda poronienie?

Poronienie w zależności od towarzyszących objawów i stopnia zaawansowania klinicznie dzieli się następująco:

• Poronienie zagrażające

Pierwszym niepokojącym objawem jest zwykle ból podbrzusza przypominający bóle menstruacyjne, są to niewielkie skurcze macicy. Poza tym kobieta może zaobserwować na bieliźnie jasnobrązowe plamienie. W przypadku każdej ciąży są to sygnały, z którymi niezwłocznie należy udać się do lekarza. Konieczne będzie wykonanie badania ginekologicznego z oceną szyjki macicy w połączeniu z badaniem ultrasonograficznym. Jeżeli kanał szyjki macicy jest zamknięty może to oznaczać jedynie podwyższone ryzyko dla dalszego rozwoju ciąży. Lekarz najpewniej zleci przyjmowanie progesteronu, środków rozkurczowych oraz oszczędzający tryb życia, czyli reżim łóżkowy, zakaz współżycia płciowego oraz wizytę kontrolną po tygodniu.

• Poronienie zupełne

Poronienie zupełne oznacza poronienie dokonane, czyli sytuację, w której doszło do wydalenia płodu z jamy macicy. Takie rozpoznanie dotyczy pacjentek, u których wcześniej stwierdzono prawidłowo rozwijającą się ciążę, a w dniu badania usg wykazuje pustą jamę macicy.

• Poronienie niezupełne

Takie rozpoznanie oznacza, że w jamie macicy nadal obrazują się elementy jaja płodowego, które nie zostało wydalone w całości.

• Poronienie w toku

Pacjentka, u której na wcześniejszych wizytach stwierdzono prawidłowo rozwijającą się ciążę, a która obecnie zgłosza się do lekarza z bólami podbrzusza i obfitym krwawieniem z dróg rodnych najpewniej usłyszy diagnozę „poronienie w toku”. W badaniu ginekologicznym kanał szyjki macicy jest rozwarty. Sytuacja taka wymaga pilnego wykonania zabiegu wyłyżeczkowania jamy macicy.

• Poronienie zatrzymane

Poronienie zatrzymane, obecnie nazywane obumarciem płodu oznacza sytuację, kiedy w trakcie wcześniej wykonanego badania usg stwierdzono akcję serca płodu, a w obecnej chwili nie jest ona rejestrowana.

• Poronienie nawracające

O poronieniu nawracającym zgodnie z definicją WHO mówimy, kiedy u tej samej pacjentki doszło do minimum trzech kolejno występujących po sobie ciąż zakończonych poronieniem.

Co robić w przypadku poronienia?

Uznanym leczeniem profilaktycznym stosowanym w przypadku stwierdzenia poronienia zagrażającego lub poronienia nawracającego jest zastosowanie środków farmakologicznych zawierających pochodne progesteronu. Jest to hormon odpowiedzialny za tzw. podtrzymanie ciąży, występuje w postaci tabletek podawanych droga doustna lub dopochwową. Zgłaszane przez pacjentkę bóle podbrzusza mogą wymagać zastosowania środków rozkurczowych. W każdej z tych sytuacji wymagane jest ścisłe zastosowanie się do zaleceń lekarza prowadzącego, takich jak prowadzenie oszczędzającego trybu życia i unikanie stosunków płciowych oraz rygorystyczne zgłaszanie się na wizyty kontrolne.

W przypadku potwierdzonego poronienia, niezależnie od jego etapu do wyboru jest postępowanie zachowawcze albo zabiegowe. Leczenie zachowawcze sprowadza się do przybrania postawy wyczekującej bądź podania środków farmakologicznych wywołujących skurcze macicy, dzięki czemu

może dojść do wydalenia zatrzymanych resztek jaja płodowego lub jaja płodowego w całości. W przypadku niepowodzenia każdego z tych postępowań konieczne jest podjęcie leczenia zabiegowego. Natomiast w przypadku silnego krwawienia, stwierdzenia poronienia zatrzymanego lub poronienia powikłanego infekcją wyłyżeczkowanie jamy macicy w znieczuleniu jest leczeniem z wyboru.

Nie należy zapominać o tym, że poronienie dla znacznej grupy kobiet i ich partnerów jest niezwykle przykrym doświadczeniem. Aspekt psychiczny zawsze powinien być uwzględniony w dalszym postępowaniu. Pacjentki powinny mieć zapewnione wsparcie psychologiczne, a w uzasadnionych przypadkach również psychofarmakologiczne. Może to w znaczący sposób zniwelować psychiczne następstwa utraty ciąży, które mogą prowadzić do depresji, a nawet samobójstwa.