Pchły to małe, owady odżywiające się krwią zwierząt i ludzi. Choć niepozorne, pasożyty te są nosicielami licznych bakterii i pasożytów, wywołujących groźne infekcje. Jak odróżnić ugryzienie pchły od zwykłego ugryzienia komara? Jak możemy się chronić przed tym pasożytem?
Pchły – jak wygląda ugryzienie, rodzaje pcheł, sposoby na pchły
Spis treści
Najbardziej popularne gatunki pcheł
Gołym okiem pchła przypomina mały, lekko spłaszczony ciemny punkcik, o wielkości od 1 do 6 mm. Owady te należą do insektów wtórnie bezskrzydłych, ale posiadają długie tylne odnóża, które umożliwiają im długie skoki. Na świecie istnieje ponad 2500 gatunków pcheł, z czego w Polsce zaledwie kilkadziesiąt – wiele z nich charakterystycznych dla danego gatunku zwierząt. Najczęściej spotykane są:
- pchły ludzkie (Pulex irritans);
- pchły psie (Ctenocephalides canis);
- pchły szczurze (Xenopsylla cheopis);
- pchły piaskowe (Tunga penetrans);
- pchły kocie (Ctenocephalides felis).
Tylko dorosłe pchły są zdolne do wysysania krwi swojego żywiciela – jest ona niezbędna do cyklu życiowego i rozmnażania pcheł.
Czytaj również: Pogryzienie przez pluskwy – jak wygląda? Co pomaga na ugryzienie?
Jak rozmnażają się pchły?
Pchły rozmnażają się najintensywniej w wysokich temperaturach, dlatego chętnie szukają schronienia w ciepłych domach i na strychach. Pełny cykl życiowy pcheł trwa około 2 do 3 tygodni. Dorosła pchła ludzka pochłania ogromne ilości krwi – w ciągu jednej doby może wypić nawet 20 razy więcej, niż sama waży! Po około 1 do 2 dni zaczyna składać jaja, z których wylęgają się setki larw. W kolejnym stadium, larwy pcheł przekształcają się w poczwarki zamknięte w kokonach. Na tym etapie, jeśli warunki środowiskowe będą niesprzyjające i zabraknie potencjalnego żywiciela, poczwarki przejdą w stan uśpienia i mogą przeczekać wiele miesięcy. Do przeobrażenia w dorosłego, drapieżnego osobnika pchłom wystarczy nie tylko wyższa temperatura, ale także bodźce mechaniczne – np. drgania.
Dlaczego ukąszenia pcheł swędzą?
Pchły mają mocne pazury na końcach nóg, których używają do przytrzymywania żywiciela. W ich aparacie gębowym znajduje się maleńka igła (trąbka), która przebija skórę, wysysa krew i wydziela ślinę do krwiobiegu. Wydzielina ta jest rejestrowana przez ludzki system immunologiczny jako alergen. W naturalnej reakcji w miejscu ukąszenia wydzielana jest histamina . To właśnie histamina jest odpowiedzialna za uczucie swędzenia i puchnięcie po ukąszeniu owadów, także pcheł. Większość osób, zarówno dorosłych jak i dzieci, reaguje alergicznie na ugryzienia pcheł.
Czytaj również: Jak wyciągnąć kleszcza? Sposoby, narzędzia, na co zwrócić uwagę?
Jak wyglądają ugryzienia pcheł?
Ślady po ugryzieniu pchły to zazwyczaj wyraźne, czerwone plamy w postaci aureoli z widocznym w środku miejscem ukłucia. Nie wszystkie osoby mogą reagować opuchlizną, jednak zwykle ugryzienia są bolesne i swędzące. W odróżnieniu od pojedynczego ugryzienia np. komara, ukąszenia pcheł (ze względu na liczbę osobników) są bardzo liczne, ciągną się rzędami w linii prostej i mogą zlewać ze sobą, tworząc rozległe czerwone plamy. Ukąszenia pcheł zwykle nie pęcznieją do rozmiarów ugryzień komarów.
Charakterystyczną cechą ugryzień przez pchły jest też ich miejsce. Najczęściej ugryzienia pcheł są widoczne w dolnych partiach ciała, na:
- łydkach;
- stopach;
- kostkach.
Czasami zmiany widoczne są wyżej, tam gdzie zwiększa się ciepłota ciała, np. pod kolanami, w okolicach bioder lub pasa. Ukąszenia pcheł, poza dyskomfortem i nieestetycznym wyglądem rzadko powodują trwałe szkody. Mogą być jednak bardzo niebezpieczne, ponieważ przy kontakcie z krwią pchły mogą przenosić choroby, które mogą być poważne, a nawet śmiertelne.
Jakie choroby roznoszą pchły?
Nie wszystkie pchły przenoszą choroby, jeśli jednak owad zetknął się wcześniej z zainfekowanym zwierzęciem lub człowiekiem, może zarażać kolejne osoby poprzez krew.
Najbardziej śmiercionośną infekcją przenoszoną przez pchły jest dżuma, wywoływana przez bakterię. Dżuma roznoszona przez pchły pasożytujące na szczurach, która miała miejsce w XIV wieku w Europie była jedną z największych epidemii w dziejach ludzkości. Nazywana potem „czarną śmiercią” spowodowała śmierć blisko połowy ludności współczesnego świata! Obecnie, dżuma występuje rzadko, głównie w gorących rejonach Afryki lub Ameryki Południowej. Objawy dżumy to m.in. kaszel, wysoka gorączka, krwawe wymioty, duszności i obrzęki węzłów chłonnych,
Pchła ludzka może też być wektorem tyfusu plamistego, zwanego też endemicznym tyfusem mysim lub durem plamistym. Choroba ta wywoływana jest przez bakterie z grupy Rickettsia i objawia się silną gorączką, stanami euforycznymi, wybroczynami na skórze oraz licznymi powikłaniami układowymi.
Ugryzieni przez pchły mogą także zachorować na infekcję bakteryjną nazywaną chorobą kociego pazura , wywoływaną przez bakterie z grupy Bartonella. Zwierzęcymi żywicielami pośrednimi patogenów są najczęściej koty, zwłaszcza młode kocięta. W wyniku zakażenia dochodzi do stanów zapalnych skóry i błon śluzowych oraz przewlekłego zapalenia węzłów chłonnych.
Poza wymienionymi pchły mogą być też zainfekowane pasożytami zwierzęcymi, m.in. larwami tasiemca.
Czytaj również: Ugryzienie meszki – objawy, leczenie, domowe sposoby, zapobieganie ukąszeniom
Jak chronić się przed ugryzieniami pcheł?
Pchły zwykle wolą gryźć zwierzęta, które atakują w obszarach leśnych lub krzewiastych. Jeśli w okolicy nie ma zwierzęcia, pchły będą poszukiwały innego żywiciela, w tym człowieka.
Bardzo ważne jest regularne kontrolowanie i pielęgnowanie zwierząt domowych pod kątem występowania larw i ugryzień pcheł. Na rynku i w gabinetach weterynaryjnych dostępnych jest wiele preparatów, które usuwają formy larwalne tych owadów.
Ja wygląda zwalczanie pcheł? Po wejściu do domu pchły mogą zeskoczyć z zarażonego zwierzęcia i ukryć się. Jaja pcheł mogą znajdować się w dywanie, załamaniach mebli, materacach, pościeli lub pęknięciach w podłodze. Aby zapobiegać potencjalnej inwazji pcheł, niezbędne jest regularne sprzątanie i odkurzanie. Trzeba też zwracać szczególną uwagę na usuwanie sierści i utrzymywanie higieny legowisk i posłań domowego czworonoga i zwierząt gospodarskich. Duża kolonia pcheł, która raz zagości w mieszkaniu może być bardzo trudna do usunięcia. W celu zwalczania pcheł konieczne będzie stosowanie skoncentrowanych środków chemicznych w formie oprysków owadobójczych.
Jak leczyć ugryzienia pcheł?
Dyskomfort po ugryzieniu pcheł zwykle jest krótkotrwały, a zaczerwienienie znika samo po kilku dniach. Aby złagodzić swędzenie można zastosować dostępne bez recepty kremy lub maści przeciwhistaminowe. Pomocne mogą być też domowe sposoby, jak okłady z aloesu czy kompresy z lodu. Ukąszeń nie wolno jednak drapać, ponieważ może to zaostrzyć stan zapalny i uszkodzić skórę. Jeśli w krótkim czasie po ugryzieniu wystąpią poważniejsze objawy (gorączka, ból głowy lub bóle mięśni) należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem i przeprowadzić dalszą diagnostykę.
Czytaj również: Użądlenie osy – objawy, uczulenie, domowe sposoby, kiedy iść do lekarza?
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- M. Derda, M. Cholewiński, A. Klimberg, J. Marcinkowski, E. Hadaś. Wektory przenoszące choroby pasożytnicze, bakteryjne i wirusowe człowieka. II. Pluskwiaki, karaluchy, pchły, mrówki i kleszcze, Hygeia Public Health 2017, 52(3): 217-225;
- Goddard, J. (2008). Flea-Borne Diseases. In: Goddard, J. (eds) Infectious Diseases and Arthropods. Infectious Disease. Humana Press. https://doi.org/10.1007/978-1-60327-400-5_5;
- https://www.cdc.gov/fleas/diseases.html.
Opublikowano: 12.07.2022;
Oceń:
4.5
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Katarzyna Wieczorek-Szukała
dr nauk medycznych
Doktor nauk medycznych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, absolwentka biotechnologii medycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Obecnie pracuje jako asystent w Katedrze Fizjologii Doświadczalnej i Klinicznej Uniwersytetu Medycznego. Autorka licznych publikacji naukowych i uczestniczka międzynarodowych projektów badawczych. Wolny czas przeznacza najchętniej na podróże, fitness i ceramikę artystyczną.
12
Komentarze i opinie (0)