Czy hormony są przyczyną przetłuszczania się skóry i włosów?

Hormonalne przyczyny przetłuszczania się skóry i włosów

Wydzielanie łoju (sebum) przez gruczoły łojowe to jeden z mechanizmów obronnych skóry. Jego rolą jest ochrona skóry przed działaniem czynników: mechanicznych, chemicznych i bakteryjnych. Czynność gruczołów łojowych podlega wpływom hormonalnym. Androgeny i progesteron powodują wzmożone wydzielanie łoju, czego efektem jest tłusta skóra i przetłuszczające się włosy. Z kolei estrogeny zmniejszają jego produkcję, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.

Androgeny to grupa hormonów płciowych o licznych funkcjach. Często określane są jako tak zwane męskie hormony. Fizjologicznie występują u mężczyzn i kobiet (w mniejszych stężeniach). Źródłem androgenów u obu płci są nadnercza produkujące testosteron i dehydroepiandosteron (DHEA).

Przeczytaj: Krostki na twarzy – co może je powodować?

U mężczyzn jądra, a u kobiet jajniki, są głównym miejscem syntezy: testosteronu, dihydrotestosteronu i androstendionu. Wzmożona produkcja wymienionych hormonów lub ich nadmierna aktywacja przyczyniają się do szeregu zaburzeń, wśród których wymienić można zbyt duże wydzielanie łoju skutkujące przetłuszczaniem się skóry i włosów.

Sprawdź też: Strupy w nosie – przyczyny, objawy, leczenie

Łojotok – na twarzy, czole, nosie

Zaburzenia czynności układu hormonalnego, zwłaszcza wysoki poziom androgenów (hiperandrogenizm) i nadmierne wytwarzanie progesteronu u kobiet, odpowiedzialne są za rozwój łojotoku. Komórki naskórka, tzw. keratynocyty oraz sebocyty (komórki budujące gruczoły łojowe), w obrębie mieszka włosowego mają zdolność przekształcania testosteronu w dihydrotestosteron, który jest najaktywniejszym androgenem stymulującym wytwarzanie sebum.

Skóra pacjentów z łojotokiem jest lśniąca, tłusta, z wyraźnie rozszerzonymi i wypełnionymi masami łojowo-rogowymi ujściami gruczołów łojowych. Objawy te najczęściej pojawiają się w tzw. okolicach łojotokowych (owłosiona skóra głowy, czoło, nos, fałdy nosowo-policzkowe, skóra w okolicy mostka i między łopatkami).

U niektórych pacjentów obserwuje się również zmiany rumieniowo-złuszczające lub wysiękowe pokryte żółtymi strupami. Długotrwałe utrzymywanie się łojotoku w obrębie owłosionej skóry głowy może doprowadzić do przerzedzenia włosów, a nawet spowodować nieodwracalne wyłysienie. Schorzenie ma charakter przewlekły z częstymi nawrotami.

To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną pojawienia się krost na głowie?

Jakie są skutki przetłuszczania się skóry i włosów?

Łojotok jest przyczyną chorób owłosionej skóry głowy. To czynnik inicjujący występowanie tak zwanego łupieżu łojotokowego. Przetłuszczająca się skóra sprzyja rozwojowi trądziku pospolitego oraz trądziku różowatego.

Łupież można podzielić w zależności od nasilenia łojotoku na suchy oraz tłusty. Odmiana zwykła, czyli sucha łupieżu, charakteryzuje się występowaniem rozległych, nasilonych ognisk złuszczania naskórka z nawarstwionymi, białymi strupami ściśle przylegającymi do powierzchni skóry. W łupieżu tłustym uwarstwione strupy są koloru żółtego. Towarzyszy im nasilony stan zapalny, a skutkiem schorzenia jest trwałe wyłysienie. W miarę postępującej utraty włosów łupież i łojotok ulegają zmniejszeniu.

Przeczytaj również: Progesteron – normy u kobiet, w ciąży i u mężczyzn

Nadreaktywność gruczołów łojowych związana jest również z rozwojem trądziku pospolitego (najczęściej u osób młodych) oraz różowatego dotyczącego osób w wieku dojrzałym, zwykle kobiet. Przy udziale bytujących na skórze bakterii Propionibacterium Agnes dochodzi do rozkładu składników łoju, które wywołują odczyn zapalny będący podłożem zmian trądzikowych.

W trądziku pospolitym zaskórniki, wykwity grudkowo-krostkowe i torbiele ropne umiejscowione są w okolicach łojotokowych. Trądzik różowaty natomiast charakteryzuje się obecnością zmian rumieniowych, grudkowych i krostkowych wyłącznie w obrębie twarzy.

To też może Cię zainteresować: Śmierdzące stopy – przyczyny, leczenie

Które choroby są przyczyną nadmiaru androgenów?

Hiperandrogenizm, czyli wzmożona produkcja androgenów, może mieć pochodzenie jajnikowe lub nadnerczowe. Do schorzeń będących jego podłożem zalicza się zespół policystycznych jajników (PCOS – ang. Policystic Ovary Syndrom), który jest najczęstszą przyczyną hiperandrogenizmu u młodych kobiet, oraz guzy wirylizujące jajnika produkujące androgeny.

To też może Cię zainteresować: Łuszcząca się skóra – czy zawsze oznacza łuszczycę?

Natomiast wrodzony przerost nadnerczy, zmiany rozrostowe kory nadnerczy i zespół Cushinga to schorzenia odpowiedzialne za występowanie hiperandrogenizmu pochodzenia nadnerczowego. Skutkiem zwiększonej produkcji androgenów w organizmie kobiety jest defeminizacja objawiająca się:

• brakiem owulacji,
• zaburzeniami miesiączkowania,
• zanikiem gruczołów sutkowych.

Jeszcze jednym, niezwykle trudnym do zaakceptowania przez kobiety, efektem wpływu męskich hormonów jest tzw. zwana maskulinizacja. Oznacza ona pojawienie się męskich cech wyglądu. Problem stanowią przede wszystkim:

• trądzik,
• hirsutyzm,
• łojotok,
• łysienie androgenowe,
• przerost łechtaczki,
• wzrost masy mięśniowej,
• obniżenie barwy głosu,
• zmiana proporcji sylwetki.

Hiperandrogenizmowi towarzyszą inne zaburzenia metaboliczne, m.in.: otyłość, insulinooporność i hiperinsulinemia, które mogą prowadzić do rozwoju cukrzycy.

Czytaj również: Torbiel jądra – przyczyny, objawy, leczenie. Czy torbiel jądra jest groźna?