Brodawki – rodzaje, charakterystyka, przyczyny, metody leczenia

Czym są brodawki?

Brodawki to łagodne zmiany skórne, które pojawiają się w momencie zainfekowania wierzchniej warstwy skóry wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Ryzyko zakażenia wzrasta w momencie zacięcia lub uszkodzenia skóry. Co ważne, wirus brodawczaka jest zaraźliwy. Brodawki mogą się przenosić na inne osoby w momencie kontaktu z samą zmianą skórną lub przedmiotem, który miał z nią styczność.

Jak wygląda brodawka?

Brodawki są zazwyczaj w kolorze skóry i mają chropowatą powierzchnię, jednak mogą też przyjmować ciemniejsze kolory (brązowy lub ciemnoszary), być płaskie i gładkie.

Diagnostyka brodawek

Rozpoznanie brodawki polega przede wszystkim na wizualnym zbadaniu skóry przez lekarza. W rzadkich sytuacjach konieczne jest pobranie wycinka skóry ze zmianą w celu przeprowadzenia dalszych testów z wykorzystaniem mikroskopu. Taka procedura jest prosta i nie wiąże się z żadnym zagrożeniem dla pacjenta.

Brodawki – rodzaje

Jak do tej pory zidentyfikowano kilka rodzajów brodawek. Konkretny typ zależy od miejsca pojawienia się na ciele oraz wyglądu.

Najczęściej występujące rodzaje brodawek:

• Brodawki zwyczajne,
• Brodawki płaskie,
• Brodawki podeszwowe (wśród nich brodawki mozaikowe)
• Brodawki nitkowate.

Brodawki zwyczajne

Brodawki zwyczajne - (zwykłe) często występują na palcach, wokół paznokci, na skórze rąk, częściej w miejscach, gdzie skóra jest popękana, na przykład w rezultacie obgryzania paznokci lub wycinania skórek. Brodawki te mogą mieć czarne plamki. W większości przypadków brodawki te są chropowate.

Brodawki płaskie

Brodawki płaskie - rosną w każdym miejscu na ciele. U dzieci najczęściej występują na twarzy. Z kolei brodawki u mężczyzn w większości przypadków pojawiają się na brodzie, a u kobiet na nogach. Są one mniejsze i bardziej gładkie od innych rodzajów i mają tendencję do występowania w dużych ilościach.

Brodawki podeszwowe

Brodawki podeszwowe - najczęściej występują na podeszwach stóp, a także mogą łączyć się, tworząc grupy (brodawki mozaikowe). W większości przypadków brodawki podeszwowe są płaskie lub wklęsłe (chodzenie wywołuje ucisk, który sprawia, że brodawki podeszwowe wrastają w skórę). Brodawki podeszwowe mogą powodować dolegliwości bólowe. Podobnie jak brodawki zwyczajne, także brodawki podeszwowe mogą posiadać czarne plamki, będące ogniskami krwawienia.

W przebiegu brodawki podeszwowej charakterystyczne jest wytworzenie się nagniotka odczynowego, który stwarza odczucie ciała obcego na stopie. Jedną z odmian brodawek podeszwowych są brodawki mozaikowe, występujące licznie, tworzące grupy, mające tendencję do łączenia się ze sobą. Ten rodzaj brodawek podeszwowych przypomina podłogę wyłożoną kafelkami lub mozaikę. Brodawki mozaikowe są zazwyczaj płaskie i bezbolesne. Niestety, ten typ brodawki podeszwowej jest bardzo trudny do wyleczenia.

Brodawki nitkowate

Brodawki nitkowate są łagodnymi, mięsistymi naroślami na skórze. Brodawki nitkowate wyglądają jak długie nitki wystające nad powierzchnię skóry. Czasem przypominają kształtem liść paproci. Brodawki nitkowate rosną szybko i w większości przypadków występują na twarzy: wokół ust, oczu, na powiekach, w okolicy nosa. Brodawki nitkowate mogą także pojawić się na szyi. Chociaż typowym miejscem występowania brodawek nitkowatych są okolice twarzy, warto pamiętać, że mogą pojawić się również pod pachami i na nogach.

Brodawki – przyczyny

Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) jest bezpośrednio odpowiedzialny za rozwój brodawek. Mogą się one pojawić u każdej osoby, jednak niektórzy ludzie są bardziej podatni na zakażenie wirusem HPV.

Kto jest szczególnie narażony na ryzyko powstawania brodawek?

Grupami podwyższonego ryzyka są:

• dzieci i młodzież,
• osoby, które obgryzają paznokcie lub często wycinają skórki wokół paznokci,
• osoby z osłabionym układem odpornościowym.

U dzieci brodawki zazwyczaj znikają bez konieczności przeprowadzania leczenia. Dermatolog powinien zajmować się brodawkami, które powodują ból, przeszkadzają dziecku lub szybko się namnażają.

Ryzyko zakażenia wirusem HPV wzrasta w miejscu przerwania ciągłości skóry. Pojawią się częściej na tych częściach ciała, które ludzie golą, czyli na brodzie u mężczyzn i na nogach u kobiet.

Czytaj również: Wrastający paznokieć – przyczyny, objawy, leczenie, klamra, domowe sposoby

Brodawki – jak dochodzi do zarażenia?

Istnieje możliwość przeniesienia brodawek z jednego miejsca na drugie, a także z jednej osoby na inne. Do zakażenia dochodzi zazwyczaj w momencie dotknięcia brodawki na czyimś ciele. Czasem wystarczy także kontakt z przedmiotem (na przykład ręcznikiem), z którego korzystała osoba zakażona.

Brodawki – leczenie

Brodawki często znikają bez konieczności podejmowania leczenia. Dotyczy to przede wszystkim dzieci. Z kolei u dorosłych brodawki mogą nie zniknąć tak szybko i łatwo, jak ma to miejsce w przypadku dzieci. Pomimo że są to zupełnie niegroźne zmiany skórne, lekarze często zalecają leczenie.

Jeśli pozbycie się brodawek jest trudne, brodawki powodują ból (np. brodawki podeszwowe) lub szybko się namnażają (np. brodawki nitkowate), konieczne jest skonsultowanie się z dermatologiem. Rodzaj podjętego leczenia zależy od wieku i ogólnego stanu zdrowia pacjenta, jak również od rodzaju brodawki. Istnieje kilka tradycyjnych metod leczenia brodawek.

Nakładanie kantarydyny

Dermatolog może rozpocząć leczenie brodawki w gabinecie poprzez nałożenie na jej powierzchnię warstwy kantarydyny. Środek ten powoduje powstanie pęcherza pod brodawką. W wyniku działania leku, brodawka obumiera. W celu usunięcia przez lekarza obumarłej brodawki konieczna jest wizyta u lekarza.

Wymrażanie brodawek

W przypadku brodawek zwyczajnych występujących u dorosłych najpowszechniejszą metodą leczenia jest krioterapia brodawek. Zabieg ten nie wywołuje bólu. Zabieg trzeba powtarzać.

Wypalanie brodawek

Elektrochirurgia (wypalanie) to odpowiedni zabieg do usuwania brodawek zwyczajnych, brodawek nitkowatych i brodawek podeszwowych.

Wyłyżeczkowanie brodawek

Wyłyżeczkowanie polega na usunięciu brodawki za pomocą instrumentarium kształtem przypominającego łyżeczkę.

Wycięcie brodawek

Lekarz może także podjąć decyzję o wycięciu brodawki.

Nowoczesne metody leczenia brodawek

Nie istnieje żadne uniwersalne lekarstwo na wirusa brodawczaka ludzkiego. Oznacza to, że brodawki mogą pojawić się ponownie w tym samym lub innym miejscu na ciele. Czasem wydaje się, że nowe brodawki pojawiają się zaraz po zniknięciu starych. Dzieje się tak, ponieważ stare brodawki pozostawiają wirusa na skórze przed rozpoczęciem leczenia. W ten sposób nowe brodawki często pojawiają się wokół starych zmian. Najlepszym sposobem radzenia sobie z tym problemem jest odwiedzenie dermatologa i rozpoczęcie leczenia tak szybko, jak tylko jest to możliwe.

Jeśli zmiana na skórze jest trudna w leczeniu, dermatolog może skorzystać z jednej z poniższych nowoczesnych metod leczenia brodawek:

• laser – leczenie laserem jest możliwe w przypadku brodawek, które nie reagują na inne formy terapii;
• peeling chemiczny – brodawki płaskie w większości przypadków występują w dużych ilościach. W takich sytuacjach dermatolog zazwyczaj decyduje się na zastosowanie peelingu (także w warunkach domowych). Leki służące do wykonywania peelingu złuszczającego zawierają kwas salicylowy.
• bleomycyna (lek przeciwnowotworowy) – lekarz może wstrzyknąć lek w każdą brodawkę.
• immunoterapia – ta forma leczenia polega na wykorzystaniu układu odpornościowego pacjenta do walki z brodawkami. Zabieg jest wskazany w sytuacjach, gdy inne formy leczenia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Jeden z rodzajów immunoterapii polega na nałożeniu środka chemicznego na brodawki. Po takim zabiegu pojawia się delikatna reakcja alergiczna wokół leczonych brodawek. Reakcja ta może spowodować zniknięcie brodawek.
• wykonanie zastrzyków z interferonu (rodzaj immunoterapii). Zastrzyki mają za zadanie wzmocnić układ odpornościowy, a tym samym dać organizmowi możliwość lepszej walki z wirusem.

Domowe sposoby na brodawki

Brodawki w wielu przypadkach może leczyć w warunkach domowych. W aptekach dostępne są liczne środki umożliwiające leczenie brodawek samemu. Często takie rozwiązanie w zupełności wystarczy do pozbycia się kłopotu. Jedynym problemem związanym z tym sposobem leczenia jest to, że może dochodzić do pomylenia brodawki z innego rodzaju zmianą skórną. Niektóre formy raka skóry przypominają brodawki.

Brodawki – kiedy warto zgłosić się do lekarza?

Wizyta u dermatologa jest zalecana w następujących sytuacjach:

• podejrzenie, że zmiana nie jest brodawką,
• brodawka występuje na twarzy lub narządach płciowych,
• pojawia się wiele brodawek,
• brodawki powodują ból, swędzenie, uczucie palenia,
• pojawieniu się zmiany towarzyszy krwawienie.

Leczenie brodawek kwasem salicylowym

Leczenie brodawek w domu polega przede wszystkim na stosowaniu kwasu salicylowego. Brodawek można się pozbyć, nakładając na nie kwas salicylowy. Można go dostać pod postacią żelu, płynu lub w plastrach. Należy go stosować każdego dnia po uprzednim namoczeniu brodawki w ciepłej wodzie. Kwas salicylowy rzadko wywołuje ból. Jeśli brodawka lub skóra wokół niej zaczyna boleć, należy przerwać leczenie na krótki czas. Osiągnięcie zamierzonego efektu może wymagać kilku tygodni leczenia.

Brodawki – jak zapobiegać?

Aby przeciwdziałać roznoszeniu się brodawek:

• nie należy drapać i dotykać brodawek,
• nosić klapki na basenie, pod prysznicem, w przebieralniach lub innych miejscach dostępnych publicznie,
• nie dotykać brodawek na ciele innych osób,
• dbać, aby brodawki na stopach były suche, ponieważ wilgoć zwiększa ryzyko rozprzestrzenienia się wirusa.