Samoistne siniaki – skąd siniaki na ciele bez uderzenia?

Przyczyny siniaków – skąd się biorą siniaki na ciele?

Siniaki, to krew, która przedostała się z uszkodzonych naczyń do tkanek. Siniaki powstają często w wyniku urazu, nadmiernego ucisku, uderzenia. Ale nie tylko. Inne przyczyny pojawienia się siniaków na ciele to:

• leki (przeciwpłytkowe, przeciwkrzepliwe, SSRI, GKS) i alkohol – najczęstsze u dorosłych;

• niedobory żywieniowe, gł. wit. C (skaza naczyniowa: wybroczyny, bóle mięśni/stawów, gojenie ran) – wciąż wykrywane, także u osób hospitalizowanych i z dietą eliminacyjną;

• ITP (małopłytkowość immunologiczna) – samoistne siniaki, wybroczyny;

• choroba von Willebranda – najczęstsza wrodzona skaza krwotoczna;

• purpura starcza (senilis), Ehlers-Danlos, choroby wątroby, zaburzenia tarczycy – rozważ według obrazu klinicznego i badań.

Zasinienie na ciele boli, a tkanki wokół są opuchnięte. Korzystnie działają zimne okłady z lodu, dzięki którym naczynia krwionośne się obkurczają. Zapobiega to dalszemu wynaczynieniu się krwi i dodatkowo koi bolesność.

Siniaki zazwyczaj goją się klika dni bez powikłań. Jeżeli jednak siniaki pojawiają się bez wyraźnej przyczyny, w wielu miejscach lub towarzyszą im inne niepokojące objawy, konieczna będzie wizyta u lekarza.

Przyczyna	Cechy szczególne	Co zrobić

Leki przeciwpłytkowe/antykoagulanty/SSRI

liczne siniaki bez urazu

nie odstawiaj samodzielnie – omów z lekarzem modyfikację leczenia/monitoring krzepnięcia

Niedobór wit. C

wybroczyny, krwawiące dziąsła, gojenie ran

dieta/suplementacja po potwierdzeniu niedoboru

ITP

siniaki + wybroczyny, płytki ↓

pilna morfologia; leczenie wg zaleceń 2024 (GKS/IVIg → TPO-RA/fostamatynib)

Choroba von Willebranda

krwawienia śluzówkowe, HMB

diagnostyka VWF/FVIII; desmopresyna/koncentraty/TA

Przeczytaj również:

Maść na siniaki – jaka będzie najlepsza i skuteczna?

Jak zmienia się kolor siniaka?

Za zmianę barwy siniaka odpowiedzialne są przemiany hemoglobiny zawartej w wynaczynionej krwi.

Cykl kolorów siniaka (czyli zmiany barwy krwiaka podskórnego w czasie jego gojenia) jest wynikiem naturalnego rozpadu hemoglobiny i stopniowego wchłaniania produktów jej degradacji przez organizm. Oto typowy przebieg:

1. Faza świeża – ciemnoczerwona lub fioletowa (0–2 dni)

• Zaraz po urazie uszkodzone naczynia krwionośne powodują wynaczynienie krwi do tkanek.

• Hemoglobina w erytrocytach nadaje krwiakowi kolor ciemnoczerwony, przechodzący w fioletowy.

• Siniak jest często obrzęknięty i bolesny w dotyku.

2. Faza niebiesko-granatowa (2–5 dni)

• Hemoglobina zaczyna się utleniać do methemoglobiny, co zmienia barwę na niebieskawą lub granatową.

• Obrzęk zwykle się zmniejsza, ale tkanka wciąż jest tkliwa.

3. Faza zielona (5–7 dni)

• Methemoglobina przekształca się w biliwerdynę – związek o kolorze zielonkawym.

• To znak, że proces resorpcji siniaka postępuje.

• Biliwerdyna jest naturalnym produktem rozpadu hemu (podobnie jak w żółci).

4. Faza żółta (7–10 dni)

• Biliwerdyna redukuje się do bilirubiny, która ma kolor żółty.

• Ten etap świadczy o końcowym etapie wchłaniania się krwiaka.

• Zazwyczaj siniak przestaje być bolesny.

5. Zanikanie (10–14 dni i dłużej)

• Bilirubina jest metabolizowana i usuwana, a kolor skóry wraca do normy.

• W zależności od głębokości i wielkości siniaka proces może trwać nawet 2–3 tygodnie.

• U osób starszych lub przy zaburzeniach krzepnięcia – dłużej.

Przeczytaj również:

Siniaki - co to, przyczyny, leczenie

Kiedy udać się do lekarza?

Samoistne (niepołączone z urazem) siniaki wymagają wywiadu pod kątem: nowych/większych, na tułowiu, z towarzyszącymi krwawieniami (dziąsła, nos), leków przeciwpłytkowych/przeciwkrzepliwych, chorób wątroby, niedoborów (zwł. wit. C), zaburzeń płytek (np. ITP) i skaz wrodzonych (np. choroba von Willebranda).

W POZ zaleca się prosty algorytm: skala krwawień, morfologia + płytki, czas protrombinowy/INR, APTT, TSH, próby wątrobowe; przy nieprawidłowościach – pilna ocena specjalistyczna.

Jakie badania zrobić przy samoistnych siniakach?

Badania pierwszej linii w POZ: morfologia z rozmazem i płytkami, PT/INR, APTT, ALT/AST/GGT, TSH; rozważ ferrytynę, B12, kwas foliowy.
Gdy podejrzenie skazy płytkowej/choroby von Willebranda: aktywność VWF, antygen VWF, aktywność czynnika VIII – zgodnie z międzynarodowymi zaleceniami.

Samoistne siniaki – objaw skazy krwotocznej

Siniaki bez powodu pojawiają się u osób z problemami krzepliwości krwi. Mogą one wynikać ze skaz krwotocznych. Niektóre z nich są wrodzone i przekazywane genetycznie, np. hemofilia czy choroba von Willebranda. Skazy krwotoczne objawiają się podatnością na siniaki, trudnością w zahamowaniem krwawienia, a także, znacznie groźniejszymi, krwawieniami do wnętrza ciała.

Możemy wyróżnić trzy podstawowe rodzaje skaz krwotocznych:

• skazy płytkowe – spowodowane są niedostateczną ilością krwinek płytkowych (małopłytkowością),
• skazy naczyniowe – wynikają z nieprawidłowości w obrębie naczyń krwionośnych,
• skazy osoczowe – wywołane zaburzeniami w procesie krzepnięcia, wynikającymi z niedoboru czynników krzepnięcia.

Niektóre skazy mogą towarzyszyć innym poważnym chorobom. Liczne siniaki na ciele, stan podgorączkowy, osłabienie, nocne poty, podatność na infekcje, powiększone węzły chłonne, to niektóre z objawów białaczki. Skaza krwotoczna towarzyszy również aplazji szpiku.

Przeczytaj również:

Siniaki na nogach – skąd się biorą, jakie są przyczyny i jak leczyć sińce na nogach?

Siniaki bez uderzenia na nogach i rękach – objaw chorej wątroby

Siniaki bez przyczyny pojawiają się w chorobach wątroby. Marskość wątroby, czyli uogólnione uszkodzenie miąższu narządu, przebiega często z charakterystycznymi objawami. Należą do nich: siniaki samoistne, żółtaczka, wodobrzusze, osłabienie, zaburzenia miesiączkowania, obniżone libido. Najczęściej pojawiają się samoistne siniaki na nogach i rękach. Ponadto typowe dla marskości są tzw. pajączki wątrobowe, czyli gwiaździste naczyniaki, często zlokalizowane na dekolcie.

Problemy z krzepliwością krwi u pacjentów z marskością wątroby mają wiele przyczyn. Z jednej strony, marskości towarzyszy często powiększenie śledziony, która nadmiernie uszkadza płytki krwi, doprowadzając do małopłytkowości. Ponadto, w wyniku uszkodzenia miąższu wątroby dochodzi do skazy krwotocznej, wskutek upośledzenia tworzenia czynników krwi. Na skórze pojawiają się więc zasinienia, wybroczyny . Pacjenci skarżą się dodatkowo na krwawienia z dziąseł, nosa, trudności w zatamowaniu krwawienia.

Przeczytaj również:

Brązowe plamy na skórze – jak usunąć ciemne przebarwienia?

Siniaki po aspirynie, antykoncepcji i innych lekach

Siniki po lekkim dotknięciu to często efekt przyjmowanych leków. Niektóre leki szczególnie zwiększają podatność na tworzenie zasinień. Należą do nich aspiryna, a dokładniej kwas acetylosalicylowy, który jest składnikiem wielu leków przeciwbólowych. Ponadto siniaki na skórze pojawiają się często u pacjentek zażywających leki antykoncepcyjne. Glikokortykosteroidoterapia, również sprzyja powstawaniu siniaków. Krwawienie, skłonność do siniaczeń, to także niektóre objawy niepożądane towarzyszące kuracji antagonistami witaminy K (warfaryna) lub heparyny.

W niektóry wypadkach konieczne będzie zrezygnowanie z terapii i zastąpienie leku innym, który nie wywołuje dolegliwości. Siniaki bez wyraźnego powodu, pojawiają się także u chorych onkologicznie, podczas chemioterapii lub radioterapii.

Przeczytaj również:

Czerwone plamy na nogach – jakie są przyczyny, co oznaczają, jak się ich pozbyć i leczyć?

Siniaki bez powodu – dziedziczna skłonność i niedobór witamin

U niektórych osób występuje osobnicze skłonność do siniaków. Zdarza się, podatność na siniaki dziedziczona jest genetycznie. Jeżeli dolegliwości ograniczają się wyłącznie do licznych, zasinień nie wymaga to leczenia. Prawdopodobnie u takich ludzi, naczynia krwionośne mają delikatniejszą budowę i łatwiej je uszkodzić.

Taka sytuacja ma również miejsce u osób starszych i małych dzieci. Cieńsza, delikatniejsza skóra, a dodatkowo drobniejsze naczynia sprzyjają powstawaniu siniaków na ciele.

Siniaki bez wyraźnej przyczyny, mogą być również skutkiem nieprawidłowej diety i niedoboru witamin. Szczególne znaczenie, w tym wypadku mają witaminy K, PP i C. Korzystny wpływ na zapobiegnie siniakom ma również rutyna – substancja uszczelniająca nabłonek naczyń krwionośnych.

Przeczytaj również:

Siniak po pobraniu krwi – jakie są przyczyny, co robić, czym smarować, jak leczyć?

Samoistne siniaki – najczęściej zadawane pytania 

Czy samoistne siniaki zawsze oznaczają chorobę?
Nie, często winne są leki lub drobne urazy niezauważone. Ale liczne/rozległe siniaki na tułowiu lub z krwawieniami wymagają diagnostyki.

Jakie badania robi się na „skłonność do siniaków”?
Morfologia z płytkami, PT/INR, APTT, próby wątrobowe; w razie wskazań testy VWF/FVIII.

Czy niedobór witaminy C może dawać siniaki?
Tak. Suplementacja po potwierdzeniu niedoboru zwykle szybko poprawia objawy.

Dlaczego mam siniaki, mimo że się nie uderzyłem?

Samoistne siniaki mogą wynikać z drobnych, niezauważonych urazów, ale także z osłabienia naczyń, niedoboru witamin (C, K, B12, kwasu foliowego), stosowania leków przeciwpłytkowych, przeciwkrzepliwych czy sterydów. U części osób to objaw zaburzeń krzepnięcia lub chorób wątroby, dlatego warto wykonać podstawowe badania, jeśli siniaki pojawiają się często lub bez przyczyny.

Jak przyspieszyć znikanie siniaka?

W pierwszej dobie można przyłożyć zimny okład (by ograniczyć rozległość), a po 48 godzinach – ciepły kompres poprawiający krążenie. Pomagają żele z heparyną, arniką lub escyną. Ważne jest też zapewnienie odpowiedniej podaży witamin C i K, które wspomagają regenerację naczyń.

Czy częste siniaki mogą oznaczać białaczkę lub inną poważną chorobę?

Tak, w rzadkich przypadkach częste lub rozległe siniaki bez urazu mogą być objawem chorób układu krwiotwórczego, w tym białaczek, małopłytkowości (ITP) lub choroby von Willebranda. Alarmujące są też objawy towarzyszące: osłabienie, gorączka, krwawienia z dziąseł, bladość, utrata masy ciała – wtedy konieczna jest pilna diagnostyka hematologiczna.

Czy można zapobiec powstawaniu siniaków?

Tak – poprzez unikanie nadmiernego stosowania leków rozrzedzających krew (po konsultacji z lekarzem), zdrową dietę bogatą w witaminę C, K i białko, utrzymanie prawidłowego poziomu żelaza i unikanie alkoholu. U osób z kruchymi naczyniami pomocne bywają suplementy z rutyną i diosminą.

Kiedy samoistne siniaki wymagają wizyty u lekarza?

Natychmiast, jeśli:

• pojawiają się liczne lub duże siniaki bez urazu,

• towarzyszą im krwawienia z nosa, dziąseł, obfite miesiączki lub krew w moczu,

• masz gorączkę, powiększone węzły chłonne lub silne zmęczenie.
  

W takich przypadkach należy wykonać morfologię, badania krzepnięcia (PT/INR, APTT) i skontaktować się z lekarzem rodzinnym lub hematologiem.

współpraca: redakcja Wylecz.to