Czym jest zespół eksplodującej głowy?
Zespół eksplodującej głowy (ang. Exploding Head Syndrome, EHS) to rodzaj parasomii (zaburzenia snu), dla którego charakterystyczne są omamy słuchowe występujące w trakcie przechodzenia ze stanu czuwania w stan snu lub odwrotnie (w trakcie wybudzania się).
Mianem parasomii określa się niepożądane zachowania występujące w trakcie snu lub w czasie przechodzenia ze snu na jawę i odwrotnie.
Zespół eksplodującej głowy – objawy
W przypadku EHS halucynacje słuchowe najczęściej przyjmują postać głośnej eksplozji lub huku w głowie w trakcie snu, przez co (pojawiając się) powodują poczucie dyskomfortu, przerażenie i dezorientację. Osoby cierpiące na to schorzenie opisują te głośne dźwięki jako przypominające:
fajerwerki,
strzały broni palnej,
trzask drzwi,
wybuch bomby,
uderzenie pioruna,
trzask talerzy.
Dźwięki te mogą być słyszane jedno- lub obustronnie. W wyniku ich występowania pacjenci borykają się także z innymi objawami, takimi jak:
dezorientacja,
uczucie niepokoju lub strachu,
pobudzenie,
uczucie spięcia elektrycznego w głowie,
wybudzanie się ze snu,
problem z ponownym zasypianiem,
halucynacje wzrokowe w postaci nagłych rozbłysków,
uderzenia gorąca,
wzmożona potliwość,
skurcze mięśni,
mrowienie.
Jak często występują halucynacje słuchowe w przebiegu EHS? Jest to kwestia bardzo indywidualna – niektórzy doświadczają kilku epizodów EHS w ciągu nocy, u innych występuje kilkumiesięczna przerwa pomiędzy epizodami choroby. Pojedynczy epizod jest jednak stosunkowo krótki i przemija natychmiast po pełnym przebudzeniu się.
Przeczytaj również:
Sen głęboki – co to jest? Jak wydłużyć sen głęboki?
Jakie są przyczyny występowania zespołu eksplodującej głowy?
Przyczyny występowania zespołu eksplodującej głowy do dziś nie zostały w pełni poznane, wytypowano jednak pewne czynniki ryzyka wystąpienia EHS u pacjentów. Są to przede wszystkim:
dysfunkcje układu nerwowego;
uszkodzenie lub dysfunkcja ucha środkowego;
alkohol, narkotyki i inne substancje psychoaktywne;
przewlekłe zmęczenie;
przewlekły, silny stres;
bezsenność;
obturacyjny bezdech senny.
Jedną z teorii na temat tego schorzenia jest stwierdzenie, że słyszenie głośnego hałasu w przebiegu epizodów EHS jest spowodowane zaburzeniem percepcji dźwięku. Nieprawidłowa interpretacja sygnałów dźwiękowych, odbieranych przez nasz układ nerwowy, prowadzi do stanu, w którym słyszane są głośne dźwięki nieistniejące w rzeczywistości. Jest to prawdopodobne zwłaszcza u pacjentów, u których zaburzone jest prawidłowe funkcjonowanie tworu siatkowego – struktury odpowiedzialnej za kontrolę snu i stanu czuwania.
Może to być także efekt nadaktywności obszarów mózgu odpowiedzialnych za przetwarzanie sygnałów dźwiękowych, co prowadzi do generowania w mózgu fałszywych dźwięków.
Jest to prawdopodobne zwłaszcza u pacjentów, u których zaburzone jest prawidłowe funkcjonowanie tworu siatkowego – struktury odpowiedzialnej za kontrolę snu i stanu czuwania.
W jaki sposób diagnozuje się zespół eksplodującej głowy?
W celu postawienia diagnozy lekarz przede wszystkim przeprowadza wnikliwy wywiad medyczny i badanie fizykalne. Należy poinformować go o swojej historii zdrowia i wszystkich objawach współistniejących, a także o tym, jak często pojawiają się trzaski w głowie przy zasypianiu.
Często zlecane są także dodatkowe badania diagnostyczne, takie jak: rezonans magnetyczny, badania audiologiczne czy badanie snu. Zdarza się jednak, że czasem nie dają one jednoznacznej odpowiedzi na temat tego, dlaczego występują u nas wspomniane symptomy zespołu eksplodującej głowy.
Zespół eksplodującej głowy – leczenie
Leczenie zespołu eksplodującej głowy może przybierać różne formy. W celu zapobiegania występowania epizodów choroby ważne są: dbanie o odpowiednią higienę snu, redukcja stresu i prowadzenie zdrowego trybu życia. Duże znaczenie odgrywają tu:
odpowiednio prowadzona terapia behawioralna,
techniki relaksacyjne,
ćwiczenia oddechowe,
regularna aktywność fizyczna,
odpowiednia ilość snu.
Jeżeli epizody EHS pojawiają się często, nawet kilka razy w ciągu jednej nocy, pogarszając nasze samopoczucie i powodując poczucie dyskomfortu, lekarz może zadecydować o wdrożeniu farmakoterapii, obejmującej stosowanie leków przeciwpadaczkowych oraz przeciwlękowych.
Przeczytaj również:
Bezsenność – przyczyny, objawy, skutki i sposoby na bezsenność
Czy syndrom eksplodującej głowy jest bezpieczny?
Choć zespół eksplodującej głowy jest poważnym i uciążliwym zaburzeniem snu, a jego objawy niejednokrotnie budzą ogromny niepokój ze strony zdezorientowanych pacjentów, nie są one groźne dla zdrowia. Oczywiście, częste pobudki niekorzystnie wpływają na nasze samopoczucie, obniżając jakość snu, jednak nie prowadzą do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Jedynie u niewielkiego odsetka pacjentów borykających się z tym zaburzeniem snu może dochodzić do występowania chronicznego zmęczenia oraz stanów lękowych i depresyjnych, które wymagają odpowiedniej interwencji.
