Osteokalcyna (OC) to białko niekolagenowe budujące kości i zęby. Badanie poziomu osteokalcyny nie ma znaczenia dla diagnozowania chorób kości, odgrywa natomiast rolę w prognozowaniu ryzyka złamań oraz monitorowania skuteczności leczenia. Badany jest także związek pomiędzy osteokalcyną a poziomem testosteronu u mężczyzn i płodnością.
Osteokalcyna – badanie, norma, wyniki – co oznacza podwyższony i obniżony poziom
Spis treści
Osteokalcyna – właściwości, rola w organizmie
Osteokalcyna to białko niekolagenowe, które syntetyzowane jest przez osteoblasty (komórki kościotwórcze), odontoblasty (komórki zębinotwórcze) oraz chondrocyty (komórki tkanki chrzęstnej). Główną rolą osteokalcyny jest regulowanie procesów mineralizacji kości, szczególnie na drodze wiązania wapnia oraz hydroksyapatytów. Poziom osteokalcyny zależny jest od hormonów aktywnie wpływających na poziom wapnia we krwi: wykazującej aktywność hormonalną witaminy D, parathormonu oraz kalcytoniny. Na poziom osteokalcyny ma także witamina K. Osteokalcyna może kierować wapń do kości wyłącznie w obecności witaminy K2, która aktywuje osteokalcynę, odpowiada za jej karboksylację oraz wiązanie tego białka z hydroksyapatytami macierzy kostnej.
Poza wspomaganiem mineralizacji kości, osteokalcyna pobudza wydzielanie insuliny i adiponektyny, pośrednio wpływając na poziom glukozy we krwi oraz wrażliwość tkanek na działanie insuliny. Ponadto osteokalcyna pobudza wydzielanie testosteronu u mężczyzn, wpływając pozytywnie na płodność.
Kiedy wykonuje się badanie osteokalcyny we krwi?
Wskazaniem do badania osteokalcyny jest przede wszystkim monitorowanie przebiegu chorób kości, prowadzących do ich demineralizacji i osłabienia. Choroby te to przede wszystkim:
- nowotwory kości,
- osteoporoza,
- nadczynność przytarczyc,
- nadczynność tarczycy,
- choroba Pageta,
- adynamiczna choroba kości.
Osteokalcyna badana jest także w przypadku stwierdzonych zaburzeń gospodarki mineralnej (wapniowo-fosforanowej) w celu określenia ich przyczyny. Ponadto badanie osteokalcyny służy ocenie skuteczności leczenia chorób kości. Inne oznaczane markery kościotworzenia to C – końcowy propeptyd prokolagenu typu I (PICP) oraz frakcja kostna fosfatazy alkalicznej.
Badanie osteokalcyny – norma w surowicy
Poziom osteokalcyny we krwi określany jest w próbce krwi żylnej, pobranej na czczo. Nie jest wymagane żadne specjalne przygotowanie do badania. Czas oczekiwania na wynik badania to najczęściej 1 dzień. Cena badania osteokalcyny to około 40–50 zł.
Wartości referencyjne dla osteokalcyny mieszczą się w zakresie 5–25 mikrogramów/ l, czyli 0,862–4,31 nmol/l. Interpretując wynik badania osteokalcyny należy mieć na uwadze, że w surowicy krwi występuje zaledwie niewielki ułamek osteokalcyny, która nie została wbudowana w strukturę kości. Dlatego warto wykonać powtórne badanie.
Wysoki poziom osteokalcyny we krwi – co oznacza?
Podwyższona osteokalcyna najczęściej stwierdzana jest w przypadku chorób kości przebiegających z zaburzeniami mineralizacji kości. Najczęściej osteokalcyna powyżej normy towarzyszy takim stanom i chorobom jak:
- osteoporoza,
- krzywica,
- nadczynność przytarczyc,
- przewlekła choroba nerek,
- niedobór witaminy D,
- choroba Pageta,
- przerzuty nowotworowe do kości,
- osteomalacja.
Niski poziom osteokalcyny
Poziom osteokalcyny poniżej normy towarzyszy niedoczynności przytarczyc lub tarczycy, a także podczas długotrwałego stosowania kortykosteroidów. Niska osteokalcyna występuje także w niewydolności wątroby.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, A. Dembińska – Kieć, J. Naskalski. Urban&Partner, 2005;
- Interpretacja badań laboratoryjnych, J. Wallach. MediPage, 2011;
- http://www.diagnostykalaboratoryjna.eu/journal/DL_2008__2;_269-277.pdf.
Opublikowano: 23.04.2018;
aktualizacja: 24.04.2018
Oceń:
4.4
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Justyna Mazur
Analityk medyczny
Absolwentka Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Analityki Medycznej Collegium Medicum na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Stale kontynuuje edukację, uczestnicząc w licznych kursach i szkoleniach z zakresu diagnostyki laboratoryjnej. Kilkuletnie doświadczenie zawodowe zapewnia jej znajomość realnych wątpliwości i obaw pacjentów związanych z wykonaniem oraz interpretacją badań laboratoryjnych.
209
Komentarze i opinie (0)