Moczany bezpostaciowe w moczu – liczne, u dziecka, w ciąży – co to oznacza?

Moczany bezpostaciowe w moczu – co to jest?

Moczany to fizjologiczne składniki osadu moczu, które powstają na drodze wytrącania się kwasu moczowego obecnego w moczu. Kryształy te występują wyłącznie w moczu o odczynie kwaśnym, doskonale widoczne są w moczu zagęszczonym. W moczu moczany mineralne występują jako amorficzny osad o charakterystycznej ceglanej barwie.

Taki intensywny kolor odróżnia je od występujących w moczu zasadowym fosforanów bezpostaciowych. W moczu mogą ponadto występować tzw. wałeczki rzekome, czyli moczany bezpostaciowe zgromadzone na pasmach śluzu.

Moczany bezpostaciowe w moczu mogą być zauważalne makroskopowo – dają charakterystyczne, ceglaste zabarwienie moczu. Moczany bezpostaciowe widoczne w moczu świeżo oddanym świadczą o ich wytrącaniu w drogach moczowych. Jeśli natomiast ceglasty osad (moczany bezpostaciowe) zauważalny jest w moczu oddanym jakiś czas temu (np. do badania moczu czy w pieluszce u niemowlaka), wtedy przyczyną moczanów w moczu jest ich wytrącanie się pod wpływem obniżenia temperatury moczu.

Zobacz też: Kolor moczu a choroby

Jak się bada obecność moczanów w moczu?

Aby wykryć obecność moczanów bezpostaciowych w moczu, wykonywane jest badanie ogólne moczu. W tym celu konieczne jest oddanie porannej próbki moczu – ze środkowego strumienia. Należy pamiętać o dokładnym podmyciu okolic płciowych przed pobraniem próbki moczu i oddawaniu moczu wyłącznie do pojemniczka przeznaczonego do tego celu.

Po odwirowaniu próbki moczu otrzymywany jest osad moczu, który badany jest pod mikroskopem. Fizjologicznie w moczu mogą występować nieliczne kryształy moczanów bezpostaciowych. Dopiero obecność licznych moczanów bezpostaciowych może wskazywać na pewne zaburzenia.

Sprawdź również: Ketony w moczu – normy, przyczyny, objawy, leczenie

Moczany bezpostaciowe w moczu u dziecka – przyczyny

Występowanie licznych moczanów bezpostaciowych w moczu dziecka najczęściej nie świadczy o chorobie. Nierzadko u niemowlaka można zauważyć ceglany osad na pieluszce – to właśnie wytrącające się moczany bezpostaciowe w moczu. Zazwyczaj obecność moczanów bezpostaciowych w moczu u dziecka świadczy o zagęszczeniu moczu, a zatem konieczności nawodnienia dziecka. Inną przyczyną występowania moczanów w moczu dziecka jest gorączka.

Jeśli poza obecnością dość licznych moczanów bezpostaciowych u dziecka nie stwierdza się w moczu żadnych nieprawidłowości, wtedy zalecane jest wykonanie kontrolnego badania ogólnego moczu po odpowiednim nawodnieniu dziecka.

Niepokojąca jest obecność licznych moczanów bezpostaciowych w moczu powtarzająca się w kolejnych badaniach, występująca pomimo prawidłowego pH i gęstości moczu. Wtedy zalecana jest dalsza diagnostyka w kierunku zaburzeń metabolicznych sprzyjających powstawaniu złogów w układzie moczowym. Wówczas przyczyną moczanów w moczu może być m.in.:

• niewłaściwa dieta,
• stosowanie niektórych leków,
• dna moczanowa,
• wrodzone zaburzenia cewkowego transportu kwasu moczowego,
• kwasica mleczanowa.

Kryształy soli kwasu moczowego w ilości, które pracownia określa jako liczne, nie zawsze muszą świadczyć o chorobie dziecka. Kryształy te występują w prawidłowym moczu.

Moczany bezpostaciowe w moczu w ciąży

W ciąży kilkukrotnie wykonywane jest badanie ogólne moczu. Wynik świadczący o obecności licznych moczanów bezpostaciowych w osadzie moczu najczęściej nie wskazuje na żaden proces chorobowy. Najczęściej większa liczba moczanów w moczu świadczy o odwodnieniu organizmu bądź towarzyszy gorączce.

Ponadto, w zaawansowanej ciąży występuje fizjologiczny ucisk macicy na drogi moczowe i towarzyszący temu zastój moczu. Sprzyja to wytrącaniu moczanów bezpostaciowych w moczu w ciąży. Wynik moczu: liczne moczany bezpostaciowe powinien skłonić ciężarną do zadbania o lepsze nawodnienie organizmu, a następnie wykonanie kontrolnego badania moczu w ciąży.

Czytaj również: Ciąża biochemiczna – czym jest?

Moczany bezpostaciowe w moczu u dorosłego – co oznacza taki wynik?

Bardzo liczne moczany bezpostaciowe mogą występować w moczu zdrowych dorosłych. Jaka jest przyczyna? Moczany bezpostaciowe liczne w moczu mogą wskazywać na:

• odwodnienie,
• gorączkę,
• infekcje,
• stosowanie leków lub diety zwiększającej wydalanie kwasu moczowego wraz z moczem.

Wówczas obecność moczanów w moczu ma charakter przejściowy. Bywa jednak, że w kolejnych badaniach moczu wykrywane są moczany bezpostaciowe w moczu. Przyczyny występowania moczanów w moczu mogą być różne, a jedną z najczęstszych jest dna moczanowa, czyli schorzenie przebiegające z nadmierną produkcją kwasu moczowego.

Często moczany w moczu są tylko składową ogólnego wyniku, który skłania pacjenta do dalszej diagnostyki. W wynikach badania moczu może pojawić się szereg innych nieprawidłowych parametrów, takich jak np. leukocyty, azotany, ketony, erytrocyty (świeże i wyługowane w polu widzenia), bardzo liczne bakterie. Takie wyniki bardzo często wskazują na zakażenia w obrębie układu moczowego. W opisie badań może pojawić się też skrót wpw, który oznacza „w polu widzenia”.