Czym są i jak wyglądają roztocze?
Roztocze (potocznie używana nazwa roztocza jest nazwą błędną, gdyż odnosi się do grupy roślin) to niewielkie (nie są widoczne gołym okiem), przeźroczyste pajęczaki, osiągające maksymalnie 0,1-0,5 mm długości. Zamieszkują różnorodne, w większości wilgotne środowisko, o temperaturze w granicach 25 stopni. Warto wiedzieć, że roztocze giną zarówno w wysokich (powyżej 60 stopni Celsjusza), jak i niskich (poniżej 0 stopni Celsjusza) temperaturach.
Rodzaj ten obejmuje przeszło 30 tysięcy gatunków, dzielących się na roztocze kurzu domowego, spichrzowe i inne. Najczęściej spotykanym przedstawicielem roztoczy kurzu domowego jest skórożarłoczek skryty (Dermatophagoides pteronyssinus), żywiący się ludzkim naskórkiem. Doskonale czuje się zwłaszcza w: pościeli, materacach, dywanach, kocach, narzutach, zasłonach, meblach tapicerowanych, pluszowych zabawkach, innych tekstyliach domowych.
Inni przedstawiciele tej grupy to między inny Dermatophagoides farinae czy Euroglyphus maynei
Ze względu na fakt, iż roztocze kurzu domowego są źródłem około 30 białek o właściwościach alergizujących, stanowią one przyczynę około 25% przypadków alergii i astmy w Polsce.
Przeczytaj również:
Trzmiel – objawy użądlenia, postępowanie, powikłania
Czy roztocze gryzą?
Choć powszechne jest przekonanie, że to właśnie ugryzienia roztoczy są przyczyną występowania objawów alergii, prawda jest inna. Roztocze żywią się ludzkim naskórkiem, ale tylko tymi fragmentami, które uległy naturalnemu złuszczeniu.
Pajęczaki namnażają się szczególnie chętnie w okresie jesienno-zimowym, który pokrywa się w Polsce z sezonem grzewczym. Jest to czas, kiedy rzadziej wietrzymy mieszkania, a w ich wnętrzu utrzymuje się wysoka temperatura oraz niska wilgotność powietrza.
Nie gryzą one ludzi, co więcej – nawet nie bytują na ludzkim ciele. Wbrew obiegowej opinii roztocza kurzu domowego nie roznoszą też chorób.
Skąd więc wysypka i świąd skóry? Są one reakcją alergiczną naszego organizmy na kontakt m.in. z odchodami roztoczy zawierającymi alergizujące białka.
Nieco inaczej wygląda sprawa w przypadku roztoczy bytujących na polach uprawnych. Tamtejsze gatunki tych mikroskopijnych pajęczaków uznawane są za drapieżne i w bardzo nielicznych przypadkach (głównie latem) mogą atakować ludzką skórę, czego efektem są płaskie, drobne guzki i reakcje skórne.
Obserwowane czasem po nocy ślady po ugryzieniach, którym mogą towarzyszyć mikroskopijne plamy krwi np. na pościeli, są najczęściej efektem żerowania pluskwy domowej lub pcheł.
Jako ciekawostkę warto wskazać, że osoby cierpiące na atopowe zapalenie skóry powinny przywiązywać szczególnie dużą wagę do czystości w swoim otoczeniu oraz higieny. Ich naskórek ma dla roztoczy większą wartość odżywczą niż tkanka osoby zdrowej, dlatego rodziny, gdzie występują przypadki AZS, są narażone na kontakt z pajęczakami w większym stopniu.
Przeczytaj również:
Ślepak – czym jest, jak wygląda, co robić gdy ugryzie? Ślepak a mucha końska
Objawy alergii na roztocze kurzu domowego
Jak już wspomnieliśmy, u osób ze skłonnościami do alergii roztocze kurzu domowego, a właściwie ich odchody, mogą powodować objawy nadwrażliwości. Ich charakter jest kwestią indywidualną, jednak do najczęściej obserwowanych symptomów należą:
zaczerwienienie skóry,
wysypka,
alergiczny nieżyt nosa, z wodnistym katarem i napadowym kichaniem,
drapanie w gardle,
suchy kaszel,
łzawienie oczu,
zapalenie spojówek,
bóle głowy,
zaostrzenie astmy oskrzelowej.
Alergia na roztocze kurzu domowego nie jest prosta do zdiagnozowania, jeżeli jednak objawy utrzymują się przez cały rok i nasilają się np. po wejściu do pomieszczenia, w którym potencjalnie ich ilość może być wysoka lub w trakcie sprzątania, diagnostyka powinna być skierowana właśnie w tym kierunku. Potwierdzeniem diagnozy, oprócz występowania objawów, są dodatnie wyniki testów alergicznych, zarówno tych wykonywanych z krwi, jak również testów skórnych.
Leczenie alergii na roztocze
Najskuteczniejszą metodą leczenia objawów alergii jest oczywiście unikanie kontaktu z alergenem, jednak w przypadku roztoczy kurzu domowego, ze względu na ich powszechne występowanie, jest to praktycznie niemożliwe. Celem terapii jest więc w tym przypadku maksymalne łagodzenie reakcji alergicznych. Wśród najczęściej stosowanych leków są:
wziewne i donosowe glikokortykosteroidy,
maści o właściwościach antyalergicznych,
leki obkurczające błonę śluzową nosa,
łagodzące świąd i zaczerwienienie krople do oczu.
W przypadku nasilonych objawów alergii na roztocze kurzu domowego warto rozważyć również immunoterapię, czyli terapię odczulającą. Szczegóły leczenia każdy pacjent ustala indywidualnie z alergologiem. Wadą tego rozwiązania jest długi czas trwania terapii, nawet 4 do 5 lat. Zwykle jednak już w trakcie leczenia można zredukować dawki preparatów przyjmowanych w ramach leczenia objawowego.
Przeczytaj również:
Wałęsak brazylijski – jak wygląda? Czy jest już w Polsce? Co robić, gdy ugryzie?
Jak pozbyć się roztoczy?
Całkowite wyeliminowanie roztoczy kurzu domowego nie jest możliwe, jednak istnieją sposoby na znaczne ograniczenie ich ilości w naszym domu. Jak? Oto kilka sprawdzonych rozwiązań:
częste wietrzenie pomieszczeń, zwłaszcza tych, w których śpimy;
częste odkurzanie, nie tylko podłóg, ale również mebli tapicerowanych czy materacy;
regularne pranie pościeli w temperaturze minimum 60 stopni Celsjusza (minimum raz w tygodniu);
wietrzenie kołder i poduszek, zarówno latem jak i zimą (roztocze są wrażliwe zarówno na niskie temperatury, jak i działanie promieni słonecznych);
wybieranie pościeli o właściwościach antyalergicznych;
stosowanie specjalnych pokrowców antyalergicznych na materace;
korzystanie z parownicy,
rezygnacja z zasłon, dywanów czy innych tekstylnych dodatków, które mogą być zasiedlane przez roztocze,
korzystanie z środków chemicznych do zwalczania roztoczy.
Te mikroskopijne organizmy to trudny przeciwnik, a walka z nimi trwa długo, jednak systematyczność i regularne sprzątanie z pewnością przyniosą ulgę i pozwolą złagodzić objawy alergii.
