Alergia na orzechy zaliczana jest do grupy alergii pokarmowych, czyli takich, w których objawy chorobowe są spowodowane spożyciem pokarmu zawierającego uczulającą substancję. To stosunkowo często spotykana alergia pokarmowa. Orzechy, zwłaszcza orzechy arachidowe, uważane są za jeden z najsilniejszych znanych alergenów.
Alergia na orzechy – objawy, rozpoznanie, leczenie
Spis treści
Jakie orzechy uczulają?
Przypuszcza się, że nawet około 1 % populacji może cierpieć z powodu alergii na orzechy. W większości przypadków ta przypadłość ujawnia się już w wieku dziecięcym.
Zdecydowanie najczęściej spotykana jest alergia na orzechy ziemne, czyli arachidowe. Uczulają zarówno orzeszki ziemne spożyte w całości, jak i te stanowiące dodatek do różnych potraw, głównie pod postacią tzw. masła arachidowego. To właśnie ono jest odpowiedzialne za większość przypadków alergii na orzechy u najmłodszych dzieci.
Masło arachidowe nie stanowi wyłącznie dodatku do żywności, jest też używane jako składnik dodawany do niektórych szamponów czy balsamów. W tym przypadku alergeny orzeszków ziemnych mogą wywołać u osoby chorej objawy alergii kontaktowej, aczkolwiek sytuacja ta jest rzadko spotykana.
Z orzechów ziemnych pozyskiwany jest także olej arachidowy, ale produkt ten (oczywiście pod warunkiem odpowiedniej produkcji) nie zawiera białek, które są odpowiedzialne za wywoływanie objawów i dzięki temu nie uczula. Nie można jednak zapominać o możliwości wystąpienia objawów alergii po spożyciu także innych orzechów, takich jak orzechy laskowe, orzechy włoskie, orzechy nerkowca, orzechy brazylijskie, orzechy makadamia, migdały, pistacje, ale również kasztany jadalne.
Należy pamiętać o tym, że orzechy dodawane są do bardzo wielu produktów spożywczych, możliwe jest także zanieczyszczenie danego produktu orzechami. Można je znaleźć między innymi w czekoladach, cukierkach czekoladowych, sucharkach, potrawach kuchni orientalnej, pasztetach, płatkach śniadaniowych, lodach, sosach do pieczenia i sałatkowych, pieczywie czy też w niektórych mieszankach przeznaczonych dla niemowląt. Warto zatem przed spożyciem dokładnie przeczytać skład tego, co się kupuje, i czy nie występują w nim orzechy.
Objawy alergii na orzechy
Ze względu na to, że orzechy są bardzo silnym alergenem, objawy po ich spożyciu pojawiają się niemal natychmiast – zwykle jest to kwestia kilku bądź kilkunastu minut. Nasilenie dolegliwości jest różne, co zależy głównie od uwarunkowań osoby chorej. Objawy uczulenia spotykane po spożyciu orzechów to:
- zmiany skórne – zdecydowanie najczęstsza manifestacja kliniczna alergii na orzechy. Po spożyciu orzechów występuje swędzenie, pokrzywka skórna oraz różnego rodzaju wysypki, możliwe jest też wystąpienie zaczerwienienia skóry połączonego z uczuciem swędzenia;
- odczyny anafilaktyczne – ponieważ alergeny orzechów uważane są za jedne z najsilniejszych znanych obecnie alergenów, to istnieje duże ryzyko wystąpienia ciężkich odczynów anafilaktycznych, ze wstrząsem anafilaktycznym włącznie. Odczyny te mogą prowadzić do zgonu osoby chorej;
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe – nudności, wymioty, biegunka oraz bóle brzucha;
- wodnisty, obfity katar, uczucie swędzenia i zaczerwienienie oczu;
- obrzęk warg, języka, ale też dróg oddechowych, napady astmy lub zaostrzenie jej dotychczasowego przebiegu;
- zespół alergii jamy ustnej – jest to zespół, który występuje po spożyciu określonego rodzaju pokarmu, najczęściej orzechów i owoców. Początkowo u chorego występuje wodnisty katar, następnie dołącza się uczucie pieczenia, mrowienia lub szczypania w obrębie warg, jamy ustnej i gardła, obrzęk jamy ustnej i gardła oraz chrypka. Mogą również wystąpić reakcje alergiczne w postaci pokrzywki oraz łzawienia i uczucia swędzenia oczu;
- zmiany ze strony układu nerwowego – możliwe jest wystąpienie zaburzeń świadomości i zachowania.
Jak rozpoznać alergię na orzechy?
Tak jak we wszystkich przypadkach alergii, tak i tu nieocenioną rolę w diagnostyce odgrywa rozmowa z lekarzem, dzięki której jest on w stanie powiązać prezentowane przez chorego objawy z chorobą alergiczną. Podczas wywiadu lekarz powinien zapytać o okoliczności, w jakich objawy wystąpiły, czas ich wystąpienia i nasilenie, o to, czy podobne dolegliwości pojawiały się wcześniej u pacjenta lub u członków jego rodziny.
Czasami już sam wywiad wystarczy do stwierdzenia, że to właśnie orzechy są przyczyną dolegliwości. Jednak w przypadku braku pewności co do rozpoznania lub w celu jego potwierdzenia lekarz może zlecić następujące testy:
- punktowe testy skórne – badanie polega na naniesieniu na skórę osoby chorej niewielkiej ilości specjalnie przygotowanego preparatu, zawierającego alergeny zawarte w orzechach i ocenie wystąpienia zmian skórnych. Ocenia się, czy zmiany skórne wystąpiły i jaką mają wielkość. Im większa zmiana, tym alergia na orzechy jest silniejsza. Badanie to pozwala wykryć uczulenie na orzechy u dużej części chorych;
- testy z krwi – po pobraniu krwi ocenia się całkowity poziom przeciwciał klasy IgE oraz miano przeciwciał swoistych. Podwyższone stężenia mogą świadczyć o obecności alergii, ale wynik ten należy interpretować bardzo ostrożnie, gdyż poziom tych przeciwciał rośnie nie tylko w chorobach alergicznych;
- testy prowokacyjne – ze względu na możliwość wywołania u chorego niepożądanych objawów należy je przeprowadzać w warunkach szpitalnych. Polegają one na kontrolowanym podawaniu chorej osobie alergenu, który jest podejrzewany o wywoływanie u niej objawów (w tym przypadku orzechów) w ilościach stopniowo rosnących. Pojawienie się dolegliwości po ekspozycji na alergen i ich zniknięcie lub osłabienie po odstawieniu związku uczulającego potwierdza obecność alergii na tę substancję.
Leczenie alergii na orzechy
Najlepszym i zdecydowanie najskuteczniejszym sposobem leczenia osoby uczulonej jest wyeliminowanie z diety orzechów i wszystkich produktów, które mogą je zawierać lub być nimi zanieczyszczone. Jest to szczególnie trudne w przypadku orzeszków ziemnych, które dostają się do wielu produktów. Właśnie z tego względu tak istotne jest czytanie spisów składników produktu, gdyż producenci mają obowiązek zamieszczenia na nich informacji o zawartości orzechów („może zawierać śladowe ilości orzechów”).
Leczenie farmakologiczne przyczyny alergii na orzechy nie istnieje. Dostępne obecnie leki działają jedynie na objawy alergii, a nie na jej przyczynę. W przypadku łagodnych reakcji alergicznych można zastosować leki przeciwhistaminowe , które zmniejszą uciążliwe dolegliwości. Natomiast w przypadku ciężkich reakcji alergicznych, takich, które mogą nawet zagrażać życiu osoby chorej, lekiem z wyboru jest adrenalina. Dlatego tak ważną rzeczą jest posiadanie przez chorych ampułkostrzykawek z adrenaliną, które mogą uratować im życie, zanim dotrze specjalistyczna pomoc medyczna.
W wielu alergiach, zwłaszcza pokarmowych, istnieje możliwość leczenia za pomocą odczulania – niestety w przypadku alergii na orzechy takiej możliwości leczniczej nie mamy.
Krzyżowanie się alergii
Ciekawym zjawiskiem jest występowanie tak zwanego zespołu lateksowo-owocowego. Zespół ten ma miejsce gdy występują reakcje krzyżowe pomiędzy różnymi produktami. I tak na przykład częste jest współistnienie alergii na lateks i kasztany, gdyż ich alergeny są do siebie podobne.
Alergia na orzechy, zwłaszcza laskowe i migdały, zdecydowanie częściej występuje u chorych z alergią na pyłki roślin i owoce.
Objawy alergii na orzechy może nasilać duży wysiłek fizyczny, spożycie alkoholu, ale też działanie leków zawierających kwas acetylosalicylowy .
Opublikowano: 03.12.2013;
aktualizacja: 14.02.2023
Oceń:
4.2
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Paweł Stacha
Lekarz
Jest absolwentem Wydziału Lekarskiego w Katowicach Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Obecnie pracuje jako młodszy asystent w Oddziale Chorób Wewnętrznych Zespołu Szpitali Miejskich w Chorzowie oraz jako lekarz w Poradni Rejonowej w Rudzie Śląskiej. Zainteresowania medyczne – choroby wewnętrzne – głównie gastroenterologia i endokrynologia. W wolnym czasie pływa, jeździ na rowerze i na nartach.
184
Komentarze i opinie (0)