Kamica pęcherzyka żółciowego
Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego jest w większości przypadków spowodowane obecnością kamieni w pęcherzyku. Pacjent z takim rozpoznaniem jest przyjmowany do szpitala i leczony za pomocą środków przeciwbólowych, nawadniania, antybiotyków podawanych dożylnie. Stan zapalny może ustąpić pod wpływem stosowania leków, jednakże najczęściej wykonuje się usunięcie pęcherzyka żółciowego, czyli tzw. cholecystektomię, aby zapobiec epizodom zapalenia pęcherzyka w przyszłości.
Żółć jest substancją produkowaną przez wątrobę. Zawiera różne substancje, takie jak barwniki żółciowe, sole, cholesterol i lecytynę. Żółć jest wyprowadzana z wątroby za pomocą malutkich kanalików, tzw. kanalików żółciowych. Łączą się one w większe kanaliki i tworzą przewód żółciowy wyprowadzający żółć z wątroby.
Sam pęcherzyk żółciowy położony jest pod wątrobą, w prawej górnej części jamy brzusznej. Jest to rodzaj kieszonki dla przewodu żółciowego, gdzie gromadzony jest zapas żółci. Pęcherzyk kurczy się kiedy przyjmujemy pokarm i dzięki temu żółć wydzielana jest do przewodu żółciowego i z nim uchodzi do dwunastnicy.
Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego jest częstym powodem zgłoszenia się chorych do szpitala. Występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn.
Przeczytaj: Wymiotowanie żółcią – co oznacza?
Zapalenie pęcherzyka żółciowego – objawy
Objawy zapalenia pęcherzyka rozwijają się szybko i obejmują:
- ból brzucha i ból podbrzusza,
- gorączkę,
- dreszcze,
- wymioty,
- ogólny ciężki stan chorego.
Pierwszym objawem jest ból zlokalizowany w nadbrzuszu po stronie prawej. Najsilniej odczuwany jest pod żebrami, może promieniować do pleców i prawego ramienia. Ma tendencję do nasilania się, gdy chory próbuje wziąć głębszy oddech. Podczas dotykania brzucha chory odczuwa ból, któremu często towarzyszą nudności, wymioty i gorączka.
Większość przypadków ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego jest spowodowana występowaniem kamieni w drogach żółciowych. Tylko 10% przypadków nie jest związanych z kamicą i wiąże się z inną ciężką chorobą ogólnoustrojową.
Przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego objawia się tak, jak ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego, ale dolegliwości są mniej nasilone i nie występuje wzrost temperatury ciała. Ponadto w badaniu USG jamy brzusznej charakterystyczne jest pogrubienie ścian pęcherzyka. Leczenie polega na usunięciu pęcherzyka żółciowego.
Kamienie żółciowe a zapalenie pęcherzyka żółciowego
Kamienie żółciowe powstają, gdy substancje zawarte w żółci wytrącają się, tworząc twarde skupiska. Kamienie żółciowe zwykle zawierają grudki cholesterolu, który uległ utwardzeniu. Czasami kamienie powstają przez wytrącenie się barwników żółciowych lub złogów wapnia. Ilość kamieni jest różna, może być ich niewiele, a mogą być bardzo liczne. Zdarza się, że powstaje jeden bardzo duży kamień. Kamica pęcherzyka żółciowego dotyczy częściej osób w starszym wieku, u młodych ludzi kamienie powstają rzadko.
Wielu ludzi, którzy mają kamienie żółciowe, nie ma objawów, a ich istnienie jest stwierdzane przypadkowo w trakcie badania USG jamy brzusznej. Kamienie żółciowe zlokalizowane w pęcherzyku zwykle pozostają tam i nie przemieszczają się do przewodu pęcherzykowego wraz z żółcią, nie powodują żadnej przeszkody w jej odpływie. Jednak u niektórych osób kamienie przesuwają się do światła przewodu pęcherzykowego, powodując dolegliwości i wywołując ostre lub przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego.
Kamienie żółciowe powodują około 90% przypadków ostrego zapalenie pęcherzyka żółciowego. Kamień żółciowy przedostaje się do przewodu i zamyka jego światło. Żółć nie może wypłynąć z pęcherzyka, gdyż natrafia na przeszkodę. Pęcherzyk zwiększa swoją objętość, staje się nabrzmiały i dochodzi do zapalenia w obrębie jego ścian.
Zapalenie pęcherzyka żółciowego – rozpoznanie i diagnoza
Badaniem, które umożliwia rozpoznanie, czy jest to ostre, czy przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego jest USG jamy brzusznej. Wykorzystujące ono fale ultradźwiękowe do odtworzenia wyglądu narządów. W badaniu zwykle można uwidocznić kamienie i ocenić wygląd ściany pęcherzyka żółciowego – określić, czy nie jest obrzęknięta, co jest charakterystyczne dla tej choroby. Pęcherzyk w przebiegu ostrego zapalenia jest często powiększony.
W badaniach laboratoryjnych krwi stwierdza się wzrost leukocytów odpowiedzialnych za obronę organizmu przed zakażeniem i zwiększony poziom enzymów wątrobowych AST, ALT i ALP.
Zapalenie pęcherzyka żółciowego – leczenie
Leczenie przewlekłego i ostrego zapalenie pęcherzyka żółciowego opiera się na przestrzeganiu ścisłej diety. Płyny i leki przeciwbólowe chory otrzymuje dożylnie przez kroplówkę. Dieta często powoduje cofanie się kamienia do pęcherzyka i ustąpienie objawów. Jeżeli istnieje podejrzenie zainfekowania pęcherzyka przez bakterie, dołącza się antybiotyk, który także podawany jest dożylnie.
Leczenie operacyjne polegające na usunięciu pęcherzyka żółciowego jest wskazane w każdym przypadku wystąpienia ostrego zapalenie tego narządu. Operację wykonuje się głównie laparoskopowo. Wymaga ona wykonania kilku malutkich nacięć, po których pozostają jedynie niewielkie blizny. Operacja ta wykonywana jest przy użyciu narzędzi, które wprowadza się do jamy brzusznej przez małe nacięcia. W jednym z narzędzi jest kamera, która obrazuje wnętrze jamy brzusznej. Pozostałe narzędzia służą do usunięcia i wydobycia na zewnątrz pęcherzyka. U niektórych osób w trakcie laparoskopii istnieje konieczność przeprowadzenia operacji klasycznej, tzn. poprzez wykonanie cięcia powłok brzusznych.
Jeżeli leczenie zapalenia pęcherzyka żółciowego nie zostanie podjęte odpowiednio wcześnie, może dojść do powikłań, takich jak zakażenie zmienionego zapalnie pęcherzyka, ropniak pęcherzyka czy nawet pojawienia się zgorzeli. Sytuacje te są niebezpieczne, ponieważ mogą doprowadzić do zakażenia krwi, czyli posocznicy groźnej dla życia. Inne powikłania to: pękniecie pęcherzyka żółciowego (perforacja), wytworzenie przetoki, czyli kanału łączącego pęcherzyk z jelitem, przez który kamienie mogą się przedostać i spowodować zatkanie światła jelita i niedrożność.
