Wzdęty brzuch to częsta przypadłość pojawiająca się po obfitym i tłustym posiłku. Zazwyczaj już po kilku godzinach dolegliwości związane z niestrawnością ustępują. Wzdęcia brzucha są określane także jako bębnica.Jest to powiększenie obwodu brzucha przez dłuższy okres czasu, a ponadto towarzyszą mu takie objawy jak zaburzenia wypróżniania czy nudności i wymioty. Długotrwałe wzdęcia i nadmiar gazów w jelitach wymagają diagnostyki.
Co to jest bębnica? Jakie są przyczyny wzdęć, nadmiernych gazów i powiększenia brzucha?
Spis treści
Wzdęty brzuch – jakie mogą być przyczyny
Wzdęcia brzucha, zwane dawniej bębnicą to widoczne powiększenie obwodu brzucha lub subiektywne uczucie rozdęcia i napięcia powłok brzusznych zgłaszane przez pacjenta. Tego typu dolegliwości spowodowane są zgromadzonymi w jelitach gazami, powstającymi w wyniku fermentacji niestrawionych resztek pokarmowych pozostających w jelitach.
Błąd dietetyczny to najczęstsza przyczyna wzdętego brzucha. Również dieta bogata w cukry, które znajdują się w dużych ilościach w słodyczach, miodach, owocach (fruktoza i sorbitol), mleku (laktoza) czy także w roślinach strączkowych, sprawia, że w jelitach powstają i gromadzą się większe ilości gazów w jelitach.
Bębnica może być jednak także objawem chorób układu pokarmowego, takich jak:
- zespół jelita drażliwego,
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- lamblioza,
- zespół rozrostu bakteryjnego jelita,
- nietolerancja pokarmowa, najczęściej laktozy,
- niedrożność jelit.
Gazy w jelitach i wzdęcia – objawy niedrożności jelit
Niedrożność jelit jest to zatrzymanie procesu przesuwania się treści jelitowej w następstwie zahamowania czynności jelit, wynikającego z istniejącej przeszkody w przewodzie pokarmowym (niedrożność mechaniczna) lub z nieprawidłowej pracy jelit (niedrożność czynnościowa). Do najczęstszych przyczyn niedrożności należą zrosty powstające po poprzednich operacjach w jamie brzusznej, nowotwory, a w przypadku niedrożności czynnościowej, stany zapalne narządów znajdujących się w jamie brzusznej czy nawet takie schorzenia jak niewyrównana cukrzyca czy mocznica (schyłkowa niewydolność nerek).
W niedrożności mechanicznej, gdy przeszkoda umiejscowiona jest wysoko w przewodzie pokarmowym, wzdęcie pojawia się w nadbrzuszu, ale zdarza się też, że nie występuje. W niskich niedrożnościach jelita cienkiego brzuch wzdęty jest symetrycznie, natomiast przeszkodzie w jelicie grubym towarzyszy stopniowo narastające wzdęcie przebiegające zgodnie z ułożeniem okrężnicy – dotyczy zatem boków brzucha i nadbrzusza.
Nadmierne gazy w jelitach z zespół rozrostu bakteryjnego
Zespół rozrostu bakteryjnego, inaczej zespół SIBO spowodowany jest rozrostem w obrębie jelita cienkiego drobnoustrojów, które w warunkach prawidłowych kolonizują jelito grube i spełniają ważne funkcje takie jak pobudzanie układu odpornościowego, zwalczanie chorobotwórczych drobnoustrojów i fermentacja węglowodanów. Konsekwencją nieprawidłowego i nadmiernego rozplemu bakterii w jelicie cienkim są wzdęcia, gazy jelitowe, zaburzenia trawienia i wchłaniania, zwłaszcza tłuszczów i kobalaminy (witaminy B12).
Do przyczyn tego schorzenia należą przede wszystkim przebyte zabiegi operacyjne takie jak gastrojejunostomia i wagotomia oraz pyloroplastyka, a także neuropatia autonomiczna w przebiegu cukrzycy. Do rzadszych czynników etiologicznych należą także zaburzenia motoryki (pracy przewodu pokarmowego czyli perystaltyki) oraz bezkwaśność soku żołądkowego.
Objawami zespołu rozrostu bakteryjnego są zatem w szczególności przewlekła biegunka tłuszczowa oraz niedokrwistość megaloblastyczna (wynikająca z niedoboru kobalaminy). Ponadto pacjenci uskarżają się na wzdęcia, nadmiar gazów w jelitach, spadek masy ciała, bóle brzucha, obrzęki wynikające z utraty białka. Pojawia się osteoporoza, tężyczka (objaw niedoboru wapnia w organizmie), zaburzenia troficzne naskórka i kurza ślepota, będąca wynikiem braku witaminy A.
Lamblioza a wzdęcia brzucha
Giardioza – inaczej lamblioza, to choroba pasożytnicza dwunastnicy i jelita cienkiego, spowodowana przez pierwotniaka Giardia lamblia. Zarażenie następuje przez połknięcie cyst – szerzy się wiec drogą pokarmową, najczęściej przez skażone ręce, lub wodę (zarówno pitną jak znajdująca się w jeziorach czy basenach).
Do czynników ryzyka infekcją należą
- podróże do krajów rozwijających się,
- złe warunki sanitarne,
- picie nieprzegotowanej wody,
- praca w żłobkach czy domach dziecka,
- niedożywienie,
- niedobory odporności
Objawy (jeśli występują) pojawiają się około tygodnia do trzech od połknięcia cyst. Zarażenie ma różne postacie kliniczne. Najczęściej przebiega bezobjawowo. Gdy przyjmuje formę ostrego nieżytu żołądkowo-jelitowego, pojawiają się takie objawy jak wodnista biegunka (bez domieszki śluzu i krwi w stolcu), wzdęcia brzucha, osłabienie, kurczowe bóle w okolicy nadbrzusza, utrata apetytu i spadek masy ciała. Dolegliwości utrzymują się około dwóch tygodni, natomiast nieleczony nieżyt przechodzi w formę przewlekłą, której symptomy analogiczne do postaci ostrej, mają łagodniejszy przebieg, pojawia się także upośledzenie wchłaniania substancji odżywczych. Możliwy jest także nietypowy przebieg choroby objawiający się reaktywnym zapaleniem stawów i pokrzywką. Przechorowanie nie pozostawia odporności, możliwe są zatem kolejne zarażenia.
Jakie są sposoby na wzdęty brzuch? Jak leczyć bębnicę?
Nawracające i długo utrzymujące się wzdęcia wymagają diagnostyki przewodu pokarmowego. Rozpoznanie lambliozy stawia się na podstawie wykrycia cyst pierwotniaka w stolcu. W przypadku choroby Leśniowskiego - Crohna oraz wrzodziejącego zapalenia jelita grubego bardzo ważne jest wykonanie badania endoskopowego przewodu pokarmowego. Rozpoznanie zespołu rozrostu bakteryjnego stawia się na podstawie wywiadu (bardzo ważne są tu przebyte operacje jelit), badań laboratoryjnych wskazujących na niedokrwistość, a także RTG przewodu pokarmowego, które jest również pomocne przy podejrzeniu niedrożności mechanicznej jelit.
W terapii giardiozy lekiem pierwszego wyboru jest metronidazol. Leczenie zespołu rozrostu bakteryjnego obejmuje w miarę możliwości usunięcie czynników powodujących rozrost bakteryjny, a także leczenie żywieniowe obejmujące podaż triglicerydów i witamin, oraz mające bardzo ważne znaczenie stosowanie leków przeciwbakteryjnych, takich jak metronidazol lub amoksycylina z klawulanianem. W przypadku niedrożności mechanicznej jelit konieczne jest zazwyczaj leczenie operacyjne, mające na celu usunięcie przeszkody utrudniającej czynność jelit.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- „Fizjologia człowieka, tom 5. Układ trawienny i wydzielanie wewnętrzne” Stanisław Konturek, wyd. 2016 r.
Opublikowano: 21.10.2016;
aktualizacja: 17.05.2017
Oceń:
4.8
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Agnieszka Dziubosz
Lekarz
Absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. W czasie studiów kreatywnie angażowała się w działalność Studenckich Kół Naukowych, między innymi z chorób wewnętrznych oraz pediatrii. Brała czynny udział w Studenckich Konferencjach Naukowych. W zakresie medycyny przede wszystkim interesuje się gastroenterologią.
532
Komentarze i opinie (3)
opublikowany 24.02.2021
opublikowany 17.09.2021
opublikowany 11.09.2022