Astma oskrzelowa – przyczyny, objawy, leczenie

Czym jest astma i co powoduje atak astmy?

Astma oskrzelowa jest przewlekłą i powszechną chorobą dróg oddechowych. Astma to efekt trwającego przewlekle zapalenia dróg oddechowych. Podczas ataku astmy drogi oddechowe zwężają się (kurczą się), zmniejszając przepływ powietrza z i do płuc. Najbardziej charakterystycznym objawem astmy jest świszczących oddech, kaszel, uczucie ucisku w klatce piersiowej. W astmie drogi oddechowe ulegają tak zwanej obturacji, czyli zwężeniu, dodatkowo dochodzi także do skurczu oskrzeli. W czasie choroby wzrasta ilość śluzu wydzielanego w drogach oddechowych, co jeszcze bardziej utrudnia oddychanie.

Napady astmy oskrzelowej mogą być wywoływane przez różne czynniki. Często jest to dym tytoniowy, infekcje wirusowe dróg oddechowych (przeziębienie, grypa), pyłki kwiatowe, substancje chemiczne. Szacuje się, że z powodu astmy cierpi co dziesiąty Polak. Astma często współistnieje z innym schorzeniami, np. z katarem siennym czy egzemą. Osoby chore na astmę mogą cierpieć na obturacyjny bezdech senny, spora część astmatyków walczy z otyłością.

Astmy nie można wyleczyć, ale przy odpowiedniej kuracji osoby cierpiące na tę chorobę mogą prowadzić normalne, aktywne życie.

Czytaj również: Leki na wymioty – jakie wybrać?

Przyczyny astmy

Przyczyny wystąpienia napadu astmy oskrzelowej zależą od konkretnego przypadku, najczęściej są to:

• alergeny (roztocza, pyłki kwiatowe, zwierzęta domowe, pleśń),
• dym tytoniowy,
• infekcje wirusowe (np. przeziębienie i grypa),
• zimne powietrze lub zmiany pogody,
• przyczyny związane z pracą (np. pył drzewny, substancje chemiczne, sole metaliczne),
• niektóre leki.

Objawy astmy

Typowe symptomy astmy oskrzelowej obejmują:

• kaszel,
• uczucie ucisku w klatce piersiowej,
• świszczący oddech,
• spłycony oddech,
• trudności z oddychaniem.

Objawy często nasilają się w nocy, wczesnym rankiem lub podczas ćwiczeń fizycznych. W przebiegu astmy oskrzelowej u dzieci dodatkowo mogą pojawić się:

• brak apetytu,
• płacz,
• mniejsza aktywność i mniejsze zainteresowanie aktywnością fizyczną i zabawą,
• bóle brzucha i wymioty,
• szybka męczliwość,
• zadyszka.

Leczenie astmy

Niemal u wszystkich pacjentów astmę oskrzelową można leczyć i kontrolować przy pomocy odpowiednich leków. Leczenie astmy to leczenie skojarzone; wykorzystuje się kilka grup leków, podawanych w różnej formie – w postaci inhalacji i doustnej. Stosuje się leczenie, które:

• łagodzi objawy – leki szybko rozluźniają mięśnie dookoła dróg oddechowych – te preparaty podaje się podczas ataku astmy (są to beta-2-mimetyki, które rozszerzają oskrzela);
• zapobiega objawom – leki zmniejszają podatność dróg oddechowych na czynniki wywołujące symptomy oraz łagodzą zapalenie wewnątrz dróg oddechowych – są przyjmowane codzienne w celu utrzymania dobrego stanu zdrowia;
• pozwala kontrolować objawy – leki pomagają rozluźnić mięśnie dookoła dróg oddechowych – są przyjmowane codziennie razem ze środkami zapobiegającymi objawom.

Jak kontrolować astmę oskrzelową?

Prawidłowa kontrola astmy polega na tym, aby:

• regularnie odwiedzać lekarza i przeprowadzać badania kontrolne (jednym z podstawowych jest spirometria),
• rozpoznawać czynniki wywołujące napad astmy oskrzelowej i konsekwentnie ich unikać, jeżeli jest to możliwe,
• regularnie i zgodnie z zaleceniami lekarza przyjmować leki, nawet jeżeli nie występują dokuczliwe objawy astmy,
• poprawnie stosować leki wziewne, aplikowane przy pomocy inhalatora.

Co robić w przypadku napadu astmy?

Atak astmy może nastąpić stopniowo (np. w czasie przeziębienia) lub szybko (np. w czasie kontaktu z alergenem – pyłki kwiatowe, substancje chemiczne).

Symptomy, które mogą zapowiadać napad astmy oskrzelowej, to:

• pogarszający się, świszczący oddech,
• kaszel,
• ucisk w klatce piersiowej,
• spłycony oddech,
• potrzeba zastosowania środka łagodzącego objawy w ciągu 3 godzin od ostatniego użycia,
• przebudzenie się w nocy z wyraźnymi objawami astmy.

Atak astmy może zagrażać życiu, jeśli nie podejmie się odpowiednich kroków, nawet u tych pacjentów, którzy mają lekką lub dobrze kontrolowaną astmę oskrzelową. Należy zawsze wezwać karetkę w przypadku nagłego pogorszenia się stanu chorego. Zagrożenie dla zdrowia i życia występuje, gdy:

• pojawiają się duże trudności z oddychaniem,
• chory ma trudności z mówieniem,
• pacjent sinieje,
• charakterystyczne objawy astmy są wyraźnie bardziej dokuczliwe (silniejszy kaszel, uciążliwe i głośniejsze świsty oddechowe),
• leki rozszerzające oskrzela, które zazwyczaj łagodzą objawy choroby, nie działają lub tylko nieznacznie przynoszą ulgę.