Co to jest nerwica?
Nerwica to potoczne określenie zaburzeń nerwicowych (psychicznych) o bardzo niejednorodnym obrazie klinicznym. Obejmują one różne objawy somatyczne, natomiast dominującym symptomem jest lęk. Zaburzenia nerwicowe mogą dotknąć co piątego z nas.
Osoby z objawami nerwicy powinny zasięgnąć opinii specjalisty, aby prawidłowo postawić diagnozę. Jest to konieczne, ponieważ nerwicę i depresję łączy wiele cech wspólnych. Bywa również, że nieleczona nerwica może prowadzić do rozwinięcia tej ostatniej. W leczeniu zaburzeń nerwicowych kluczową rolę odgrywa psychoterapia.
Jakie są objawy nerwicy?
Obraz zaburzeń nerwicowych jest bardzo różnorodny, zależy w głównej mierze od ich rodzaju. Podstawowym jednak objawem nerwicy jest lęk, który może występować
pod różnymi postaciami:
- napadów paniki, lęku napadowego;
- zespołu tzw. lęku uogólnionego (pojawia się bez jakiejkolwiek przyczyny, pacjent zgłasza uczucie „zamartwiania”);
- zaburzeń lękowych w formie fobii (wywołanych przez różne sytuacje, przedmioty lub zjawiska).
Do innych często zgłaszanych symptomów należą:
- zaburzenia somatyczne, czyli dotyczące funkcjonowania organizmu, takie jak: kołatanie serca, duszność, uczucie ucisku w gardle, nagłe uderzenia gorąca, bóle zlokalizowane głównie w obrębie głowy, brzucha, kręgosłupa i klatki piersiowej, a także zaburzenia wzroku, słuchu i mowy, zawroty głowy, zaburzenia seksualne (np. problemy z erekcją);
- zaburzenia emocji i nastroju: apatia, brak motywacji do działania, nieodczuwanie przyjemności;
- przygnębienie, irytacja;
- problemy ze snem, najczęściej bezsenność;
- zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, zwane też nerwicą natręctw, polegające na nawracających natrętnych myślach (obsesjach) wymuszających na pacjencie powtarzanie pewnych rytualnych czynności wielokrotnie w ciągu dnia w celu zapobiegnięcia jakiemuś przykremu zdarzeniu, które wystąpiłoby gdyby czynność ta nie została wykonana (kompulsje);
- zaburzenia stresowe pourazowe (wynikające z reakcji na ciężkie stresujące wydarzenia życiowe);
- zaburzenia adaptacyjne (spowodowane trudnościami z dostosowaniem się do nowych okoliczności życiowych).
Jak rozpoznać nerwicę?
Podstawą rozpoznania nerwicy przez lekarza jest wywiad, który powinien dotyczyć m.in. objawów zgłaszanych przez chorego, początków i dynamiki rozwoju choroby, przebytych wcześniej innych schorzeń, zażywanych leków, relacji rodzinnych, pracy, warunków bytowych oraz używek. Rozmowa z pacjentem pozwala również przeanalizować jego zachowanie, emocje, ton głosu oraz mimikę. Ponadto powinno zostać przeprowadzone rutynowe badanie lekarskie oraz badania psychologiczne. Dopiero dokładnie zebrany wywiad i wykluczenie innych chorób umożliwia postawienie rozpoznania zaburzeń nerwicowych.
Pacjenci z zaburzeniami lękowymi trafiają do lekarza psychiatry często dopiero po kilku latach od wystąpienia objawów. Wielu z nich bagatelizuje występujące u nich symptomy. Szukają oni również przyczyny wśród różnych chorób somatycznych. Pacjenci, którzy zauważą u siebie powyższe objawy, zwłaszcza, jeśli poddani są długotrwałemu stresowi, presji w pracy lub najbliższym otoczeniu, a także, gdy przeżyli traumatyczną sytuację życiową, mogą podejrzewać u siebie nerwicę. Wówczas powinni bezwzględnie zasięgnąć opinii specjalisty, aby uniknąć mylnej diagnozy i podjąć odpowiednie leczenie.
Nerwica a depresja – jakie są różnice?
Zaburzenia nerwicowe współistnieją często z innymi zaburzeniami psychicznymi. Wśród nich znajduje się depresja. Odróżnienie depresji od nerwicy nie jest proste, ponieważ występują między nimi liczne związki i podobieństwa. Często zaburzenia nerwicowe prowadzą do depresji lub na odwrót – depresja może przyczynić się do powstania nerwicy. Obie te przypadłości łączą wspólne objawy, takie jak: lęk, nerwowość, brak odczuwania przyjemności.
Istnieje jednak grupa objawów, która pozwala odróżnić depresję od nerwicy. Są to – specyficzne dla depresji – zależność objawów od pory dnia (nasilenie rano) oraz większe rozregulowanie organizmu niż w przypadku nerwicy. Charakterystyczny dla depresji jest smutek, zaś dla nerwicy lęk. Symptomy te, w obu wspomnianych przypadłościach, mogą się przenikać. Różnicowanie to ma istotne znaczenie dla proponowanego leczenia.
Jak leczyć nerwicę?
W leczeniu zaburzeń nerwicowych najważniejszą rolę odgrywa psychoterapia, która musi być odpowiednio dobrana, tj. do indywidualnych potrzeb pacjenta. Jej skuteczność zależy
od zaangażowania zarówno samego pacjenta, jak i jego terapeuty.
Chorzy muszą mieć świadomość, że takie leczenie może trwać od kilku tygodni do kilku lat. W przypadkach, w których chory odczuwa silne lęki, a objawy nie pozwalają mu normalnie funkcjonować, lekarze często decydują się na zastosowanie metod farmakologicznych. Stosuje się tutaj środki antydepresyjne i uspokajające.
Pomocna w leczeniu nerwicy może okazać się zmiana trybu życia. Najważniejsze jest unikanie stresu. Ponadto pozytywny wpływ będzie tu mieć odpowiednia dieta, zaprzestanie palenia papierosów, picia alkoholu i unikanie nadmiaru kawy. Dodatkowych korzyści dostarczy także regularne uprawianie sportu, co przyczynia się do odreagowania stresu i rozładowania napięcia.
