Stłuczenie mózgu – objawy, leczenie, powikłania

Stłuczenie mózgu – przyczyny

Do stłuczeń mózgu dochodzi w wyniku urazu głowy. Są one jedną z najczęstszych przyczyn zgonów u dzieci oraz dorosłych. Dochodzi do nich w wyniku wypadków komunikacyjnych, upadków, pobicia, w miejscu pracy, w domu czy podczas uprawiania sportu. Stłuczenia mózgu najczęściej dotyczą młodych mężczyzn. Ważnym czynnikiem ryzyka urazu głowy jest alkohol.

Urazy głowy możemy podzielić na zamknięte oraz otwarte lub też pierwotne ( wstrząśnienie mózgu , stłuczenie mózgu, pęknięcie kości czaszki) i wtórne (obrzęk mózgu, krwawienie wewnątrzczaszkowe i inne).

Do uszkodzenia strukturalnego mózgu dochodzi pod wpływem bezwładnego przemieszczania się mózgu w jamie czaszki, a następnie uderzenia w kości czaszki, najczęściej pod wpływem przyśpieszenia i zwolnienia.

Do stłuczenia może dojść w miejscach odległych od miejsca obrażenia, które powstaje w mechanizmie z odbicia (tzw. contre coup). Najczęściej dochodzi wówczas do uszkodzenia płatów czołowych, skroniowych i potylicznych. Stłuczeniu towarzyszy niedokrwienie, obrzęk oraz efekt masy. Stłuczenie często towarzyszy złamaniu kości czaszki. Współistnienie stłuczenia mózgu z bardziej poważnymi powikłaniami urazu głowy, takimi jak rozerwanie naczyń krwionośnych mózgu, może skutkować wytworzeniem krwiaka śródmózgowego.

Na czym polega trepanacja czaszki? Kiedy jest konieczna?

Stłuczenie mózgu – diagnostyka

Pacjent ze stłuczeniem mózgu po wypadku traci przytomność, często na kilka godzin. Występują również objawy ogniskowego uszkodzenia układu nerwowego, takie jak niedowłady, zaburzenia mowy, zaburzenia wzroku, uszkodzenie węchu. W przypadku stłuczenia pnia mózgu dochodzi do poważniejszych zaburzeń. Pacjenci są głęboko nieprzytomni oraz mają następujące objawy:

• zwężone źrenice niereagujące na światło,
• zaburzenia ruchów gałek ocznych,
• wyprostne ustawienie kończyn,
• prężenia – jako reakcja na bodźce,
• porażenie wiotkie oraz zniesienie odruchów,
• zaburzenia autonomiczne: „burza wegetatywna”, czyli gorączka mózgowa, zaburzenia oddychania, nadmierne pocenie się, wzrost ciśnienia tętniczego, nadmierne wydzielanie w drogach oddechowych lub przeciwnie – spadek ciśnienia tętniczego, akcji serca, temperatury.

Rozpoznanie stawia się na podstawie objawów klinicznych oraz wyniku badań obrazowych. W tomografii komputerowej można uwidocznić obrzęk mózgu, stłuczenie, krwiaki oraz złamania kości czaszki. Rezonans magnetyczny jest używany w dalszej diagnostyce urazów. Umożliwia ocenę niedokrwienia mózgu, ognisk martwiczych czy uszkodzeń aksonalnych.

Czytaj również: Rozszerzone źrenice – co oznaczają?

Stłuczenie mózgu – powikłania

W przypadku stłuczenia półkul mózgu możliwy jest całkowity powrót do zdrowia. Część pacjentów jednak doświadczy konsekwencji w postaci niepełnosprawności i nie powróci do życia zawodowego oraz społecznego. Rokowanie w przypadku stłuczenia pnia mózgu jest poważniejsze, śmiertelność w tym przypadku sięga 90 proc. Ci, którzy przeżyją, pozostaną w stanie wegetatywnym lub w stanie ciężkiego kalectwa. Skutki uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego ustępują stopniowo, czasem nawet przez wiele miesięcy.

Do odległych następstw urazu głowy należą:

• padaczka (dotyczy około 5 proc. pacjentów),
• encefalopatia pourazowa (demencja),
• bóle, zawroty głowy,
• zaburzenia neuropsychologiczne: trudności w skupieniu uwagi, koncentracji, problemy z pamięcią, zaburzenia emocjonalne,
• uczucie zmęczenia,
• depresja, nerwica pourazowa,
• zaburzenia chodu,
• problemy z wykonywaniem codziennych czynności,
• problemy z komunikacją, m.in. afazja, dyzartria,
• zaburzenia połykania,
• nietrzymanie moczu,
• zaburzenia wzrokowe oraz czucia.

Nie należy również zapominać o występowaniu zaburzeń innych układów w związku z urazem czaszkowo-mózgowym, takich jak zakażenia układu oddechowego oraz układu moczowego, odleżyny, zaburzenia oddychania, pęcherz neurogenny czy spastyczność.

Sprawdź też: Nerwowość i rozdrażnienie – jak sobie radzić z objawami?

Stłuczenie mózgu – leczenie

Leczenie jest głównie zachowawcze. Należy obserwować pacjenta pod kątem wystąpienia powikłań urazu czaszkowo-mózgowego. Stosuje się leczenie objawowe:

• przeciwobrzękowe,
• uspokajające,
• przeciwpadaczkowe,
• przeciwgorączkowe,
• przeciwbólowe,
• na nadciśnienie tętnicze.

W przypadku narastania obrzęku mózgu należy wykonać operację odbarczającą, tzw. kraniektomię. Zabieg polega na usunięciu płata kostnego czaszki oraz nacięciu opony twardej, celem zmniejszenia nadciśnienia wewnątrzczaszkowego. Podczas operacji usuwa się współistniejącego w kilku procentach przypadków krwiaka.

W leczeniu przewlekłym ważną rolę odgrywa rehabilitacja oraz opieka neuropsychologiczna.

Powikłania urazów czaszkowo-mózgowych