Przegrzanie organizmu – jakie są objawy, skutki i leczenie?

Przegrzanie organizmu – czym jest?

Przegrzanie organizmu (inaczej hipertermia) to podwyższenie temperatury ciała. Skutkiem przegrzania organizmu jest tzw. udar cieplny (jeżeli dochodzi do przegrzania organizmu w trakcie przebywania na słońcu, mówimy o udarze słonecznym).

Powstaje on wskutek utrudnienia procesu oddawania ciepła z organizmu, np. podczas przebywania w dużym nasłonecznieniu, gorącym klimacie, ale także w trakcie pracy w gorących pomieszczeniach, np. w hucie. Groźne jest zwłaszcza przegrzanie głowy.

Komu najbardziej grozi przegrzanie organizmu?

Szczególną predyspozycję do niego mają osoby, u których sprawność układu termoregulacji jest słabsza, tzn. dzieci, osoby starsze i chore na choroby przewlekłe (np. choroby serca, nadczynność tarczycy, cukrzycę). Ryzyko udaru cieplnego wzrasta także w trakcie stosowania niektórych leków (np. przeciwhistaminowych, moczopędnych, a także doustnych środków antykoncepcyjnych), alkoholu, a także u osób odwodnionych, spożywających niedostateczną ilość płynów.

Często do przegrzania organizmu dochodzi w trakcie uprawiania sportu na świeżym powietrzu – intensywny wysiłek dodatkowo zwiększa zapotrzebowanie na płyny, które nie zawsze jest w dostatecznym stopniu zaspokajane lub zaspokajane jest w sposób nieprawidłowy.

Częstym błędem jest gaszenie pragnienia za pomocą piwa, mrożonej kawy czy napojów energetycznych, które zamiast nawadniać, odwadniają.

Objawy przegrzania organizmu

Przegrzanie organizmu, czyli udar cieplny, powszechnie kojarzone jest z symptomami, takimi jak bóle głowy i zawroty głowy. Do objawów udaru cieplnego zaliczamy ponadto:

• nudności i wymioty,
• uczucie osłabienia, apatię,
• uczucie niepokoju,
• stan podgorączkowy lub gorączkę,
• dreszcze,
• przyspieszone tętno,
• podwyższone ciśnienie tętnicze,
• zmniejszenie objętości oddawanego moczu,
• u niemowląt – zapadanie się ciemiączka,
• zaburzenia widzenia,
• zaburzenia świadomości, utratę przytomności, w skrajnych przypadkach nawet zgon.

Ponadto, objawy hipertermii to również oparzenia skórne. Zaniepokoić powinno zaczerwienienie i pieczenie skóry oraz pojawienie się na niej bąbli.

Jak zapobiegać przegrzaniu organizmu?

Aby uniknąć przegrzania organizmu i jego skutków, należy:

• unikać przebywania na dworze w godzinach, w których nasłonecznienie jest największe (w okolicach południa, między godziną 11 a 14);
• dozować czas spędzany na świeżym powietrzu w trakcie upałów i reagować na początkowe objawy przegrzania – należy wejść do pomieszczenia, czując bóle głowy, zawroty głowy, nudności, osłabienie, pieczenie skóry;
• chronić głowę przed przegrzaniem za pomocą czapki, kapelusza itp., a oczy za pomocą okularów przeciwsłonecznych;
• ubierać przewiewną, lekką odzież;
• stosować kremy, balsamy itp. z filtrem UV;
• spożywać duże ilości płynów (z wyjątkiem alkoholu, który zwiększa ryzyko udaru cieplnego);
• w miarę możliwości, unikać stosowania leków podwyższających zagrożenie udarem.

Pierwsza pomoc przy przegrzaniu organizmu

Co robić w przypadku podejrzenia udaru cieplnego? Jeżeli doszło do przegrzania organizmu, należy szybko reagować i nie dopuścić do poważnych konsekwencji. Powinno się:

• jak najszybciej wejść do pomieszczenia i zapewnić dopływ świeżego powietrza, a jeżeli nie ma takiej możliwości – znaleźć zacienione miejsce;
• rozluźnić ubrania (np. kołnierzyk);
• pić schłodzoną wodę;
• zrobić sobie chłodną kąpiel (woda nie powinna być jednak lodowata – może ona prowadzić do szoku termicznego);
• robić chłodne okłady (np. z lodu owiniętego ręcznikiem);
• zastosować żel chłodzący na skórę.

Bóle głowy, wymioty, gorączka, dreszcze, oparzenia skóry, zaburzenia świadomości, omdlenie, są wskazaniem do natychmiastowego wezwania pomocy medycznej. Przegrzanie organizmu może skutkować zagrożeniem życia, dlatego konieczne jest szybkie reagowanie.