Zaburzenia automatyzmu i przewodzenia w sercu to schorzenia w których impuls elektryczny niezbędny do pobudzenia pracy serca nie powstaje lub nie dociera do poszczególnych części serca. Przyczyną są głównie choroby serca, jak np. kardiomiopatia czy niedokrwienie mięśnia serca. Leczenie tych chorób serca często wymaga wszczepienia rozrusznika serca.
Leczenie zaburzeń automatyzmu i przewodzenia w sercu
Spis treści
Zaburzenia automatyzmu i przewodzenia
Zaburzenia automatyzmu i przewodzenia w sercu to przypadki, w których impuls elektryczny, który w prawidłowych warunkach ma pobudzić serce do rytmicznej i wydajnej pracy nie zostaje prawidłowo przekazany pomiędzy pietrami układu bodźco-przewodzącego serca. Są to więc zaburzenia funkcji węzła zatokowego i zaburzenia przewodzenia przedsionkowo–komorowego, bradyarytmie.
Zaburzenia, które powodują brak powstania odpowiedniego impulsu lub też zaburzają jego przekazywanie w konsekwencji prowadzą do zaburzenia rytmu serca i nieprawidłowej, zwolnionej pracy serca.
Zaburzenia automatyzmu i przewodzenia mogą mieć postać:
- nieprawidłowej funkcji węzła zatokowego,
- bloku przewodnictwa przedsionkowo-komorowego,
- bloku śródkomorowego (np blok odnóg pęczka Hisa).
Układ elektryczny serca
Zdrowe serce dorosłego człowieka w trakcie spoczynku pracuje z częstością od 60 do 100 uderzeń na minutę, przyspieszając np. w trakcie wysiłku i emocji, a zwalniając np. podczas snu. Skutkiem efektywnej pracy serca jest jego skurcz, powodujący przepompowanie krwi do naczyń krwionośnych zaopatrujących w tlen i składniki odżywcze wszystkie narządy i komórki ciała, a więc prawidłowa praca serca zapewnia dobre funkcjonowanie całego organizmu.
Każdy skurcz serca rozpoczyna się od impulsu elektrycznym wygenerowanego w węźle zatokowo-przedsionkowym (najwyższe piętro układu bodźco-przewodzącego serca), który jest nadrzędnym rozrusznikiem serca, skąd impulsy przekazywane są do mięśniówki przedsionków, a następnie komór. W sytuacji, gdy dochodzi do uszkodzenia któregoś z pięter układu bodźco-przewodzącego, konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia – niestety często leczenie farmakologiczne w tych sytuacjach jest niewystarczające.
W mięśniu serca znajdują się komórki, które wytwarzają niewielkie impulsy elektryczne. Pozwalają one zapoczątkować skurcz włókien mięśniówki serca co w fizjologicznych warunkach zapoczątkowuje rytmiczna pracę serca. Komórki te posiadają zdolność do spontanicznego i samoczynnego wytwarzania oraz przewodzenia impulsów elektrycznych. Komórki te tworzą skupiska, które określa się jako pęczki, węzły, wiązki. Wszystkie razem tworzą tak zwany układ bodźco-przewodzący serca.
Układ ten dzieli się na trzy podstawowe pietra. Pierwszym z nich jest węzeł zatokowo-przedsionkowy. Jest to nadrzędny rozrusznik w sercu. kolejne piętro to węzeł przedsionkow-komorowy. W następnej kolejności. znajduje się pęczek Hisa, który w obrębie przegrody międzykomorowej dzieli się na dwie odnogi – prawą i lewą. Biegną po jednej do każdej komory (odnoga lewej komory dzieli się na wiązkę przednią i tylną), którymi przewodzony jest impuls elektryczne docierający do każdej pojedynczej komórki roboczej mięśnia sercowego.
Przyczyny zaburzeń automatyzmu i przewodzenia
Do uszkodzenia któregokolwiek z elementów układu bodźco-przewodzącego może doprowadzić:
- niedokrwienie mięśnia sercowego,
- kardiomiopatia,
- zmianami zwyrodnieniowymi układu przewodzącego,
- uszkodzenia pozabiegowe,
- zaburzenia elektrolitowe,
- guzy serca,
- leki (również nasercowymi),
- choroby układowe,
- niedoczynność tarczycy,
- borelioza.
Część z wyżej wymienionych przyczyn prowadzących do zaburzeń w obrębie opisanego wcześniej układu elektrycznego serca jak np. borelioza jest odwracalnych, co oznacza, że wyleczenie/usunięcie przyczyny (w tym przypadku zastosowanie odpowiednich antybiotyków) zaburzeń automatyzmu lub/i przewodzenia, doprowadzi do ich ustąpienia.
Niestety, jak już wcześniej było wspomniane układ bodźco-przewodzący serca jest układem elektrycznym, dlatego czasami samo leczenie farmakologiczne nie wystarcza – konieczne jest dostarczenie pobudzającego serce do pracy prądu elektrycznego z zewnątrz. Jest to możliwe dzięki urządzeniu, które nazywamy stymulatorem serca.
Zaburzenia rytmu serca a stymulator serca
Rozrusznik serca jest urządzeniem niewielkich rozmiarów, dbającym o to by serce nie biło ze zbyt małą częstością. Jest on zasilany przez własną baterię, której żywotność zależy od częstości, z jaką rozrusznik musi pobudzać do pracy serce (wynosi ona około 3-8 lat). Wszczepienie rozrusznika serca to zabieg wykonywany w znieczuleniu miejscowym, polegający na umieszczeniu pod skórą klatki piersiowej (najczęściej w okolicy podobojczykowej lewej) tego urządzenia połączonego z sercem za pomocą przewodów – nazywanych elektrodami, wprowadzanymi do serca przez żyły.
Istnieje wiele typów stymulatorów, różniących się między sobą ilością elektrod (jedna, dwie lub trzy) ich rodzajem (np. elektrody defibrylujące w stymulatorach z funkcja kardiowertera-defibrylatora) a także ilością i rodzajem dodatkowych funkcji (np. funkcja defibrylacji) przystosowanych do różnych potrzeb pacjenta uzależnionych od rodzaju jego schorzenia.
Kiedy wszczepić rozrusznik serca?
Prawidłowy rytm serca i jego częstość zapewnia dostarczenie odpowiedniej ilość krwi a z nią tlenu i składników odżywczych, do narządów całego organizmu by umożliwić mu sprawne funkcjonowanie, dlatego nadrzędnym celem zaimpalntowanego stymulatora serca jest zapewnienie odpowiedniego rytm i częstość pracy chorego serca. W sytuacji, gdy u pacjenta dochodzi do:
- choroby (niewydolności) węzła zatokowo-przedsionkowego, objawiającej się m.in. bradykardią (czyli zwolnieniem rytmu serca) z towarzyszącymi jej objawami np. mroczkami przed oczami, zasłabnięciami czy nawet utratą przytomności
- przerw w pracy serca spowodowanymi brakiem impulsu elektrycznego z nadrzędnego rozrusznika serca i tym samym brakiem czynności serca
- częściowego bloku przedsionkowo-komorowego, w którym dochodzi do ograniczenia lub braku przepływu impulsu elektrycznego z przedsionków do komór (w tej sytuacji przedsionki kurczą się zgodnie z rytmem impulsów elektrycznych generowanych przez węzeł zatokowo- przedsionkowy, jednak nie każdy impuls elektryczny z przedsionków dostaje się do mięśnia komór, przez co komory kurczą się rzadziej a czasami nawet przez dłuższy czas w ogóle- w tym czasie może dojść do utraty przytomności a nawet śmierci)
- całkowitego bloku przedsionkowo-komorowego z rytmem zastępczym – w sytuacji, w której impuls elektryczny powstaje nie w węźle zatokowo-przedsionkowym, lecz w niższym piętrze układu bodźco-przewodzącego, czyli w tzw. ośrodku zastępczym, generującym impulsy o znaczniej mniejszej częstotliwości niż węzeł zatokowo-przedsionkowy (około 40 na minutę) – u takiego pacjenta w każdej chwili może dojść do zatrzymania pracy serca wszczepienie sztucznego stymulatora serca jest bezwzględną koniecznością.
Przed decyzją o implantacji stymulatora serca, konieczne jest przeprowadzenie diagnostyki, w celu ustalenia wskazań do zastosowania tej metody leczenia. Czasami wystarczy wywiad zebrany z pacjentem oraz zapis spoczynkowego EKG lub całodobowe EKG metodą Holtera, a innym razem konieczna jest dużo szersza diagnostyka w skład, której może wchodzi próba wysiłkowa, testy pochyleniowe, czy np. badanie elektrofizjologiczne. Celem tych badań jest nie tylko ocena wskazań do implantacji stymulatora serca, ale także dobór odpowiedniego stymulatora i trybu stymulacji.
Opublikowano: 31.07.2014;
aktualizacja: 16.03.2015
Oceń:
4.7
470
Komentarze i opinie (0)