Czym są przebarwienia skórne?
Przebarwienia skóry, inaczej hiperpigmentacje, to wrodzone lub nabyte zmiany koloru skóry, które mogą przybierać postać uogólnioną albo ograniczoną. Są efektem nierównomiernego rozmieszczenia melaniny w komórkach.
Jak wyglądają przebarwienia?
Przebarwienia łatwo rozpoznać. To niewystające ponad powierzchnię skóry plamy o zwiększonej od otaczającej skóry intensywności zabarwienia. W zależności od rodzaju mogą przybierać różne kolory, rozmiary i kształty.
Najczęściej spotykane są:
- brązowe przebarwienia na twarzy, takie jak melasma, inaczej ostuda, plamy soczewicowate i piegi;
- czerwone przebarwienia na twarzy, które są często wynikiem przebarwień pozapalnych i posłonecznych oraz nieprawidłowej pielęgnacji skóry.
Jak powstają przebarwienia na twarzy? Przyczyny przebarwień
Hiperpigmentacje skóry są efektem nadmiernej produkcji melaniny, czyli naturalnego pigmentu skóry oraz jej miejscowej kumulacji. Największa koncentracja komórek wytwarzających melaninę, czyli melanocytów, znajduje się na twarzy oraz w okolicach genitaliów.
Aktywność melanocytów, które produkują melaninę, może być nadmiernie pobudzona przez wiele czynników, takich jak:
- zaburzenia hormonalne i gwałtowne zmiany poziomów hormonów w organizmie, np. podczas ciąży, zaburzeń miesiączkowania czy przyjmowania doustnej antykoncepcji hormonalnej;
- stany zapalne skóry twarzy w przebiegu dermatoz, takich jak: trądzik pospolity, łuszczyca czy wyprysk;
- urazy: mechaniczne, cieplne i chemiczne;
- procesy starzenia się skóry;
- choroby, np.: wątroby, nadnerczy i tarczycy, guzy jajnika, psychodermatozy;
- przewlekła ekspozycja skóry na promieniowanie słoneczne;
- promieniowanie UV w połączeniu z substancjami uwrażliwiającymi na promienie słoneczne: roślinnymi, takimi jak: dziurawiec czy nagietek oraz lekami, takimi jak: retinoidy, leki uspokajające, przeciwdepresyjne, przeciwbakteryjne, przeciwdrgawkowe, przeciwbólowe, przeciwpasożytnicze, przeciwalergiczne oraz przeciwcukrzycowe;
- silny stres;
- uwarunkowania genetyczne.
Rodzaje przebarwień na twarzy
Wyróżnia się przebarwienia melaninowe i niemelaninowe – głównie tatuaże. Histologiczny podział przebarwień melaninowych dzieli je, w zależności od głębokości lokalizacji barwnika, na: naskórkowe, skórne i mieszane.
W związki z omówionymi wcześniej przyczynami przebarwień, wyróżnia się:
- przebarwienia wrodzone o podłożu genetycznym, takie jak: piegi, plamy soczewicowate i przebarwienia okolicy oczodołów;
- przebarwienia wtórne, do których zalicza się np.: przebarwienia pozapalne, w tym przebarwienia potrądzikowe, przebarwienia posłoneczne, a także przebarwienia wywołane przez bodźce mechaniczne, chemiczne i cieplne;
- przebarwienia wywołane przez zaburzenia hormonalne,
- przebarwienia chorobowe,
- przebarwienia polekowe.
Jak zahamować proces powstawania melaniny?
Działania, które pomagają pozbyć się przebarwień na twarzy, koncentrują się na:
- hamowaniu aktywności tyrozynazy,
- blokowaniu funkcji melanocytów,
- złuszczaniu komórek naskórka,
- prewencji przemieszczania się melanosomów do keratynocytów,
- wychwytywaniu wolnych rodników tlenowych.
Jak usunąć przebarwienia z twarzy?
Usuwanie przebarwień jest niestety dość złożonym oraz długotrwałym procesem. Sposób niwelowania przebarwień na twarzy powinien być dobrany po uwzględnieniu: typu przebarwień i przyczyn ich wystąpienia, pory roku oraz głębokości przebarwień. Najlepsze rezultaty można uzyskać poprzez połączenie metod domowych i profesjonalnych.
Najłatwiej usunąć przebarwienia naskórkowe, a najtrudniej te powstałe w głębszych warstwach skóry właściwej. Jednym z najcięższych do usunięcia przebarwień, które mają tendencję do nawracania, jest melasma.
Najnowsze doniesienia potwierdzają wysoką skuteczność w walce z przebarwieniami następujących substancji:
- paproci Polypodium Leucotomos, która rośnie ona na terenach Ameryki Południowej i Środkowej,
- metimazolu, czyli leku stosowanego przy leczeniu nadczynności tarczycy,
- melatoniny doustnej i miejscowej,
- kwasu traneksamowego, który znacząco zmniejsza zmiany pigmentacyjne,
- glutationu,
- cysteaminy.
Jak pozbyć się przebarwień na twarzy w domu?
Domowe sposoby na usuwanie przebarwień obejmują wdrożenie odpowiednich preparatów do codziennej pielęgnacji. Absolutnie obowiązkowa jest ochrona skóry przed promieniowaniem UV. Ważne jest złuszczanie naskórka oraz stosowanie tzw. kosmetyków wybielających.
Substancje aktywne, które wykazują działanie rozjaśniające przebarwienia, to:
- kwas kojowy,
- kwas azelainowy,
- kwas mlekowy,
- kwas retinowy,
- wyciąg z lukrecji,
- mącznica lekarska,
- niacyna,
- witamina C,
- aloes,
- wyciąg z orchidei,
- lecytyny.
Profesjonalne sposoby na likwidację przebarwień na twarzy
Wśród metod gabinetowych, pomocnych w likwidacji różnego rodzaju przebarwień na twarzy, należą, m.in.:
- zabiegi złuszczające, takie jak: mikrodermabrazja diamentowa, korundowa lub tlenowa, dermabrazja oraz złuszczanie naskórka poprzez peelingi chemiczne. Kwas migdałowy ułatwia usunięcie przebarwień pozapalnych i posłonecznych. Kwas trójchlorooctowy (TCA), w zależności od użytego stężenia, jest pomocny zarówno w usuwaniu przebarwień powierzchniowych, jak i głębokich. Jest polecany w terapii przebarwień potrądzikowych i pourazowych. Natomiast kwasy azelainowy i traneksamowy nadają się do niwelowania ostudy;
- mezoterapia igłowa w połączeniu z preparatami zawierającymi substancje aktywne o działaniu wybielającym;
- zabiegi kosmetyczne o działaniu wybielającym, np. Cosmelan;
- laseroterapia, np. laser frakcyjny nieablacyjny czy laser barwnikowy oraz terapia intensywnym światłem pulsacyjnym (IPL);
- krioterapia, która niszczy komórki barwnikowe niską temperaturą. Jest skuteczna m.in. w przypadku plam soczewicowatych.
