Czerwone plamy na twarzy są bardzo częstą przyczyną zgłaszania się pacjentów po poradę dermatologiczną. Chociaż objaw ten jest najczęściej manifestacją łagodnego stanu chorobowego lub zaburzenia czynnościowego, to może być również pierwszym symptomem poważnej choroby skóry lub schorzenia ogólnoustrojowego. Czerwone plamy na twarzy i przebarwienia często pojawiają się jako efekt stresu, emocji czy gorączki.
Czerwone plamy na twarzy – jakie mogą mieć przyczyny?
Spis treści
Czerwone plamy na twarzy – co nazywamy plamą?
Zgodnie z przyjętą nomenklaturą dermatologiczną pod pojęciem plamy (ang. macule) należy rozumieć niewyczuwalny palpacyjnie, wyraźnie odgraniczony od otoczenia wykwit skórny usytuowany w tej samej płaszczyźnie (na tym samym poziomie) co otaczająca go skóra, który różni się od niej tylko i wyłącznie barwą (np. czerwona plama na twarzy).
Przeczytaj: Krostki na twarzy – co może je powodować?
Podział plam
Wziąwszy pod uwagę proces patofizjologiczny leżący u podłoża czerwonych przebarwień na twarzy, plamy na skórze mogą oznaczać:
- rumień (ang. erythema) – u jego podłoża leży proces zapalny, powstaje na skutek przekrwienia zajętej okolicy skóry,
- wybroczyny (ang. petechia) – powstałe na skutek wynaczynienia krwi z naczyń włosowatych,
- teleangiektazje – pajączki na skórze będące wynikiem trwałego poszerzenia naczyń,
- naczyniaki płaskie (ang. angioma planum) – powstają na skutek nowotworzenia drobnych naczyń.
To też może Cię zainteresować: Jakie schorzenia wywołują plamy na skórze?
Najczęstsze przyczyny powstawania czerwonych plam na twarzy
Czerwone przebarwienia na twarzy - skóra naczyniowa
Zdecydowanie najczęstszą przyczyną czerwonych plam na twarzy są łagodne czynnościowe zaburzenia naczynioruchowe wywołane:
- emocjami (stresem),
- podwyższoną ciepłotą ciała (temperaturą, gorączką),
- spożyciem niektórych pokarmów (zwłaszcza zawierających tyraminę).
W literaturze medycznej ten rodzaj czerwonych przebarwień na twarzy opisywany jest jako tzw. skóra naczyniowa (ang. erythematotelangiectatic skin). Podobne zmiany mogą być skutkiem spożycia nadmiernej ilości alkoholu.
Przeczytaj: Brązowe plamy na skórze – jakie mogą być przyczyny?
Czerwone plamy na twarzy jako objaw menopauzy
Czerwone plamy na twarzy mogą wystąpić również u kobiet w okresie tzw. perimenopauzy (kilka lat przed wystąpieniem ostatniej miesiączki oraz kilka lat po jej wystąpieniu), stanowiąc jeden z objawów wypadowych menopauzy.
Trądzik różowaty - czerwone przebarwienia na twarzy
Bardzo częstym schorzeniem dermatologicznym mogącym w początkowym etapie rozwoju objawiać się rumieniem twarzy (czerwone przebarwienia na twarzy, czerwone plamki na twarzy) jest trądzik różowaty (ang. rosacea). Choroba występuje nieco częściej u kobiet, zwykle między 30 a 50 rokiem życia. Przebieg schorzenia jest wieloletni.
Czerwone swędzące plamy na twarzy – uczulenie?
Gdy pojawiają się czerwone swędzące plamy na twarzy pojawiają się wyłącznie w jednym miejscu, prawdopodobny czynnik sprawczy również zadziałał tylko miejscowo. Przyczyną czerwonych przebarwień na twarzy w takiej sytuacji może być alergia kontaktowa, występujące po zetknięciu skóry z alergenem, ale także alergie i choroby przewodu pokarmowego (np. jedna z form celiakii – choroba Duhringa).
Zobacz też: Czerwone plamy na nogach – co mogą oznaczać?
Wśród produktów mogących wywołać uczulenie na twarzy w postaci czerwonych swędzących plam można wymienić:
- kremy do twarzy,
- kosmetyki do makijażu,
- toniki, płyny, żele, mleczka do demakijażu,
- kosmetyki do mycia twarzy,
- sztuczna biżuteria (nikiel).
W celu zidentyfikowania alergenu odpowiedzialnego za pojawienie się uczulenia na twarzy, objawiającego się czerwonymi swędzącymi plamami na twarzy, konieczna jest wizyta u alergologa i wykonanie niezbędnych testów skórnych.
Czytaj również: Guzek pod pachą – jakie są przyczyny zgrubienia pod pachą?
Czerwone swędzące plamy na twarzy – alergia pokarmowa i nie tylko
Swędzące czerwone plamy na twarzy mogą być również objawem pokarmowej reakcji alergicznej. Wówczas uczulenie na twarzy – czerwone plamy pojawiają się po zjedzeniu niektórych artykułów spożywczych (np. mleka, jaj, orzeszków).
Pyłki unoszące się w powietrzu lub sierść zwierząt również mogą powodować uczulenie na twarzy w postaci czerwonych swędzących plam na twarzy.
Warto pamiętać, że czerwone swędzące plamy na twarzy i szyi mogą być także wywołane uczuleniem na słońce. Dodatkowo ekspozycja słoneczna po zażyciu niektórych leków (np. antybiotyków z grupy tetracyklin) sprzyja pojawianiu się czerwonych przebarwień na twarzy, szyi i dekolcie z uwagi na fotouczulające działanie zawartych w nich substancji.
Czytaj również: Ból twarzy – przyczyny, objawy i leczenie bólu twarzy
Choroby wywołujące czerwone plamy na twarzy
Anafilaksja
Rzadszą, lecz bardzo istotną przyczyną czerwonych plam na twarzy jest anafilaksja, będąca stanem bezpośredniego zagrożenia życia. Pod tym pojęciem należy rozumieć występującą gwałtownie (nagle) i nasiloną ogólnoustrojową reakcję alergiczną (uczulenie na twarzy w postaci czerwonych plam).
Pacjent, poza czerwonymi przebarwieniami na twarzy (rumień) może prezentować:
- obrzęk naczynioruchowy (tj. obrzęk skóry i tkanki podskórnej z towarzyszącym zaczerwienieniem tej okolicy),
- pokrzywkę,
- silny świąd,
- niskie ciśnienie tętnicze krwi (niedociśnienie tętnicze, hipotonia).
Nowotwory
Sporadycznie u podłoża czerwonych plam na twarzy mogą leżeć guzy nowotworowe aktywne (czynne) hormonalnie – rakowiak (ang. carcinoid) i guz chromochłonny nadnerczy (ang. pheochromocytoma). Guzy te wydzielają odpowiednio serotoninę i aminy katecholowe, które powodują zaczerwienienie skóry twarzy poprzez wpływ na naczynia krwionośne.
Inne schorzenia powodujące czerwone przebarwienia na twarzy
Do pozostałych przyczyn czerwonych plam na twarzy spotykanych bardzo rzadko należy zaliczyć:
- mastocytozę,
- raka rdzeniastego tarczycy,
- VIPoma (guza wydzielającego VIP – wazoaktywny peptyd jelitowy),
- zespół uszno-skroniowy (syn. zespół Łucji Frey),
- zespół aktywacji makrofagów.
Czerwone plamy na twarzy a leki
Szereg leków przyjmowanych przez pacjentów może być przyczynowo związanych z powstawaniem reakcji rumieniowej i powstawaniem czerwonych plam na twarzy i ciele. W grupie tej na szczególną uwagę zasługują:
- leki uwalniające tlenek azotu (NO) – nitrogliceryna, mono- i diazotan izosorbidu,
- blokery kanału wapniowego,
- hydralazyna,
- sildenafil.
Co robić w przypadku czerwonych plam na twarzy?
Z uwagi na mnogość możliwych przyczyn prowadzących do wystąpienia czerwonych plam na twarzy, w każdym przypadku powinniśmy w pierwszym etapie zasięgnąć porady u specjalisty dermatologa, zwłaszcza jeśli zmiany utrzymują się bądź nawracają okresowo.
Skóra naczyniowa
Czerwone plamy na twarzy w wyniku skóry naczyniowej stosunkowo łatwo zamaskować działającymi wyłącznie objawowo i dostępnymi na rynku kremami z filtrem UV o profilu przeciwzapalnym, uszczelniającym naczynia krwionośne i nawilżającym. Leczenie przyczynowe skóry naczyniowej jest trudne (jeśli w ogóle możliwe) i w przypadkach w których postępowanie objawowe okazuje się niewystarczające polega na stosowaniu zabiegów z zakresu dermatologii i medycyny estetycznej tj. elektrokoagulacji oraz sklero- lub laseroterapii.
Z diety powinno się wyeliminować pokarmy o dużym potencjale alergizującym (ryby, seler, orzeszki ziemne, pomidor, jaja kurze) oraz dające tzw. reakcję tyraminową (czerwone wino, sery). Należy również unikać nadużywania alkoholu.
Czerwone swędzące plamy na twarzy w wyniku reakcji alergicznej
Gdy czerwone swędzące plamy na twarzy mają swoją przyczynę w uczuleniu, pierwszym krokiem jest ustalenie i wyeliminowanie czynnika alergizującego (np. kosmetyk). Miejscowo można stosować leki antyalergiczne i łagodzące swędzenie skóry twarzy. Czasami wymagana jest przewlekła terapia doustnymi lekami antyhistaminowymi lub innymi lekami hamującymi reakcje alergiczne.
Trądzik różowaty
Jeśli dermatolog postawi rozpoznanie konkretnej jednostki chorobowej postępowanie jest przyczynowe. W przypadku trądziku różowatego polega na jednoczesnym leczeniu miejscowym (krem metronidazolowy, kremy z antybiotykami, krotamiton) i ogólnoustrojowym (eradykacja H. Pylori, wyrównanie zaburzeń hormonalnych, metronidazol, tetracykliny, izotretinoina).
Pozostałe, rzadsze przyczyny czerwonych plam na skórze twarzy mogą wymagać konsultacji alergologicznej lub endokrynologicznej. Jest to szczególnie istotne w przypadku jeśli czerwonym plamom na twarzy towarzyszą objawy ze strony innych narządów.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Joanna Narbutt, "Najczęstsze dermatozy w praktyce lekarza rodzinnego", Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2019,
- Andrzej Kaszuba, "Zmiany skórne w chorobach ogólnoustrojowych. Tom 2", Wydawnictwo Czelej, Lublin 2018,
- Wolfram Sterry, Ralf Paus, Walter Burgdorf, red. wyd.pol. Waldemar Placek, "Dermatologia", Wydawnictwo Czelej, Lublin 2009,
- Andrzej Emeryk, "Choroby alergiczne w praktyce lekarza rodzinnego", Wydawnictwo Termedia, Poznań 2019.
- Romuald Dębski, „Endokrynologia ginekologiczna – najczęstsze problemy”, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2018.
Opublikowano: 09.07.2015;
aktualizacja: 26.01.2021
Oceń:
4.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Rafał Drobot
Lekarz
Absolwent Wydziału Lekarskiego w Katowicach Śląskiego Uniwersytetu Medycznego oraz studiów podyplomowych Prawo w Ochronie Zdrowia na Uniwersytecie Śląskim. Doświadczenie zawodowe początkowo zdobywał w Oddziale Urologicznym WSZ w Koninie. Od 2017 roku związany z Oddziałem Urologii i Onkologii Urologicznej Centrum Uronefrologii MSS w Warszawie. Pracuje również w kilku poradniach urologicznych na terenie Warszawy. Członek Polskiego Towarzystwa Urologicznego oraz Europejskiego Towarzystwa Urologicznego. Biegle posługuje się językiem angielskim oraz francuskim.
12
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 14.11.2021
opublikowany 14.11.2021