Zanik kości szczęki, inaczej atrofia kości szczęki, to najczęściej wynik zaniedbania. Przyczyną jest bowiem usunięcie zęba (ekstrakcja), po którym pacjent nie decyduje się na uzupełnienie braku implantem. Kość szczękowa może też zanikać w wyniku parodontozy czy noszenia aparatu ortodontycznego. Leczenie polega na odbudowie kości pod implanty poprzez tzw. augmentację. Zaniechanie regeneracji kości szczęki prowadzi do powikłań.
Zanik kości szczęki – przyczyny, leczenie, regeneracja kości szczęki
Spis treści
Zanik kości szczęki – jakie są przyczyny atrofii?
Atrofia szczęki, czyli zanik kości szczęki, to długotrwały proces, który prowadzi do dysfunkcji narządu żucia. Spowodowana jest ona przez wiele czynników, aczkolwiek najczęstszym jest ekstrakcja zębów.
Głównym powodem zaniku (ubytku kości szczęki) jest brak obciążenia mechanicznego kości, który jest przenoszony poprzez zęby podczas aktu żucia pokarmu. Dobrym porównaniem są mięśnie, które bez bodźca w postaci ciężaru zmniejszają swoją objętość i siłę.
Powodów, dla których kość szczękowa zanika, jest więcej. Inne okoliczności zaniku kości zostały opisane poniżej.
- Zanik kości szczęki po usunięciu (wyrwaniu) zęba, czyli ekstrakcji – kiedy usuwamy ząb (przykładowo z powodu rozległej próchnicy) i nie uzupełnimy jego braku implantem, kość nie wykonuje żadnej pracy. Dla organizmu oznacza to, że nie jest potrzebne jej utrzymanie.
- Zanik dziąseł a proteza akrylowa – powoduje przenoszenie sił żucia poprzez błonę śluzową, a nie przez kość. Nie prowadzi to do utrzymania kości, a ciągłe podrażnianie jamy ustnej obniża dziąsła – szczególnie kiedy proteza jest źle dopasowana.
- Parodontoza – choroba ta występuje często u osób starszych i spowodowana jest przez obecność bakterii oraz kamienia nazębnego w kieszonkach dziąsłowych. Parodontoza powoduje ubytek kości w pobliżu korzeni zębów, odsłanianie się szyjek oraz zanik dziąseł.
- Urazy i choroby kości (osteoporoza, zapalenie kości, nowotwory) – są to rzadziej występujące czynniki, powodujące zanik kości szczękowej.
Zobacz też: Ból po wyrwaniu zęba – ile trwa, jak się go pozbyć?
Przy tak dużej liczbie czynników prowadzących do zaniku kości konieczne jest diagnozowanie powodu ubytku kości szczękowej w wielu aspektach. Jeśli przyczyna zostanie odnaleziona przed rozpoczęciem leczenia atrofii kości, należy najpierw wyeliminować czynnik niszczący kość. Dzięki temu regeneracja kości szczęki nie pójdzie na marne.
To też może Cię zainteresować: Jakie powikłania mogą wystąpić po usunięciu zęba?
Zanik kości – leczenie i regeneracja kości szczęki
W dobie przeszczepów kości stomatologia stwarza wiele możliwości leczenia zaniku kości. Pierwszym etapem terapii powinna być dokładna diagnostyka radiologiczna.
Pantomografia, czyli zdjęcie panoramiczne daje przeglądowy obraz wysokości wyrostków zębodołowych, ale wraz z tomografią komputerową daje lekarzowi pełen trójwymiarowy obraz, na którym może określić, czy dana ilość kości jest wystarczająca do wszczepienia implantu lub pod inną odbudowę protetyczną.
To też może Cię zainteresować: Ból podniebienia – przyczyny, objawy, leczenie
Podstawowym zabiegiem odbudowy kości pod implanty jest augmentacja, czyli uzupełnianie kości zębów materiałem kościozastępczym, kością z banku tkanek lub pobraną od tego samego pacjenta. Po kilku miesiącach dany materiał przebuduje się w kość własną i będzie gotowy na wszczepienie implantu.
W przypadku zębów górnych kość szczękowa często obniża się jako powikłanie zabiegu wyrwania górnych zębów trzonowych. Dochodzi wtedy do obniżenia zatoki szczękowej. W takim przypadku polecanym zabiegiem jest podniesienie zatoki szczękowej (ang. sinus lift). Błona otaczająca zatokę przenoszona jest na swoje oryginalne miejsce przed ekstrakcją i jest zabezpieczana membraną kolagenową.
Przeczytaj też: Ból ósemki – domowe sposoby, leczenie
Dodatkowo przy takim zabiegu również można wykonać podsypywanie kości. Odbudowa kości szczęki na NFZ nie jest przeprowadzana. Tego typu zabiegi możemy wykonać jedynie lecząc się prywatnie.
Jeżeli chodzi o regenerację kości szczęki i odbudowę kości pod implanty, cena waha się od 2000 do 4000 zł. Podsypywanie kości jest zabiegiem trudnym i nie daje stuprocentowej gwarancji powodzenia, więc profilaktyka jest kluczem do sukcesu w celu zachowania poziomu kości i dziąseł.
To też może Cię zainteresować: Wyrywanie ósemki – czy ekstrakcji boli?
Zanik kości żuchwy – jak opóźnić zanikanie kości szczękowej?
Podstawą profilaktyki przeciw atrofii jest jak najdłuższe zachowanie zębów w dobrej kondycji. Każda ekstrakcja w dłuższej perspektywie czasu kończy się ubytkiem kości. Dlatego najważniejsze będą częste wizyty kontrolne u lekarza dentysty w celu leczenia próchnicy lub chorób przyzębia.
Ponadto istotna jest prewencja przed osłabieniem kości spowodowanym brakiem witamin i mikroelementów. Wysoka podaż witaminy D3 w diecie lub jej suplementacja znacznie obniża ryzyko zachorowania na osteoporozę oraz wzmacnia budowę kości. Dzięki tej witaminie przyśpieszona jest też regeneracja kości szczęki.
Czytaj również: Ból twarzy – przyczyny, objawy i leczenie bólu twarzy
Gdy jednak początkowa profilaktyka zawiodła i któryś ząb musiał zostać usunięty, należy jak najszybciej uzupełnić jego brak implantem. Niestety jest to duży wydatek, ale implanty zębowe w 99 proc. są w stanie zahamować zanik kości.
W przypadku utraty większej ilości zębów nie ma konieczności uzupełnienia każdego osobnym implantem. Przykładowo ubytek 3 zębów można uzupełnić mostem opartym na 2 implantach, a zanik kości żuchwy w przypadku bezzębnego wyrostka może być w 80 proc. zniwelowany przez protezę zwaną „all on four”. Polega ona na wykonaniu stałej protezy ceramicznej opartej na czterech implantach wbudowanych w kość.
Przeczytaj: Usuwanie korzenia zęba – kiedy jest konieczne?
Ubytek kości szczękowej – jakie są powikłania?
Zmniejszenie wysokości kości szczęki w dłuższej perspektywie powoduje wiele zmian w wyglądzie twarzy. W związku z utratą kości obniża się wysokość zwarcia między zębami, co powoduje cofnięcie się żuchwy i podniesienie jej ku górze. Efektem jest brak symetrii między górnym a dolnym piętrem twarzy, które jest skrócone. Twarz traci swój pociągły kształt i staje się bardziej okrągła.
Sprawia to, że osoba z zanikiem kości szczęk wygląda dużo starzej. Ma to związek z brakiem aktywności mięśni mimicznych i mięśni żucia. Powoduje to pojawienie się większej ilości zmarszczek i luźnej skóry w okolicy brody, policzków i szyi.
Czytaj również: Ból dziąseł – przyczyny i domowe sposoby na bolące dziąsła
Poza estetyką twarzy zanik kości wpływa na dysfunkcję całego narządu żucia. Przez obniżenie zgryzu mogą pojawić się dolegliwości bólowe stawu skroniowo-żuchwowego (ból szczęki), zapalenia tej okolicy oraz bóle głowy.
Ponadto ubytek kości wpływa na relację szczęki do żuchwy i może powodować zaburzenia zgryzu (okluzji). Często zęby górne wysuwają się z kości w przypadku braku odpowiadającego im dolnego zęba, co skutkuje późniejszym brakiem miejsca na uzupełnienie protetyczne oraz odsłonięciem się korzenia wysuwającego się zęba.
Przeczytaj: Usuwanie korzenia zęba – kiedy jest konieczne?
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Kryst L., Chirurgia szczękowo-twarzowa, wydanie V. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Andreasen J. O., Andreasen F. M., Bakland L. K., Flores M. T., Pourazowe uszkodzenia zębów, red. wydania polskiego U. Kaczmarek, wydanie V. Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2012.
- Dominiak M., Gedrange T., Zapała J., Podstawy chirurgii stomatologicznej, wydanie V. Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2013.
Opublikowano: 14.12.2017;
aktualizacja: 16.12.2017
Oceń:
4.4
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Adam Bęben
Lekarz dentysta
Ukończył kierunek lekarsko-dentystyczny w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym na Wydziale Lekarskim. Przez ostatnie dwa lata był Prezesem Gdańskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Studentów Stomatologii, z którym związany był od pierwszego roku studiów. Szczególne zainteresowania to protetyka, stomatologia zachowawcza, estetyczna oraz endodoncja. Społecznik, aktywista, organizator. Uczestnik wielu kursów i szkoleń.
132
Komentarze i opinie (0)