Cechy toksycznych ludzi
Analiza cech osobowości osoby toksycznej ułatwi nam zwrócenie uwagi na niepokojące sygnały. Często „toksyk” ukrywa przed nami swoje prawdziwe oblicze, może udawać, że nas wspiera, rozumie, chce pomóc, a tak naprawdę – pozbawia poczucia własnej wartości. Najważniejsze to nie dać się zwieść i przejrzeć, co kryje druga osoba.
Poczucie wyższości – toksyk uważa się za osobę nadrzędną, zdecydowanie lepszą od innych. Wiąże się to również z obniżaniem samooceny innych osób przez ciągłą krytykę.
Patologiczny kłamca – kreowanie obrazu swojej osoby na bazie kłamstw to podstawa jego działania.
Nadmierna kontrola – chce w pełni decydować o Twoim życiu, Twoich wyborach i uczuciach.
Brak empatii – nie potrafi wczuć się w uczucia innych ludzi, więc nie odczuwa wyrzutów sumienia, gdy sprawi komuś przykrość.
Manipulacja – szczególnie emocjonalna. Toksyk podszyje się pod rolę ofiary, abyś tańczył, jak on Ci zagra.
Przeczytaj również:
Mitomania – kłamstwo patologiczne – czym jest i jak się je leczy?
Co sprawiło, że dana osoba stała się toksyczna?
Nikt nie jest z natury toksyczny. To przeszłe wydarzenia, doświadczenia i nieprzepracowane traumy mogą tak ukształtować człowieka. Często czynniki o największym wpływie na rozwój nieprawidłowych wzorców zachowania i myślenia umiejscowione są w okresie dzieciństwa. Brak wsparcia emocjonalnego, opieki, poczucia bezpieczeństwa, być może nawet doświadczanie przemocy psychicznej lub fizycznej, mogą powodować ogromne zniszczenia w psychice dziecka, a później dorosłego człowieka.
Taka osoba chce, aby świat wynagrodził jej krzywdy, dlatego poprzez manipulację dąży do spełnienia wszystkich swoich zachcianek.
Inną przyczyną może być również normalizowanie takich zachowań w rodzinie. Toksyczna matka, ojciec lub rodzeństwo przekazują traumę pokoleniową i wzorce patologicznych zachowań swojemu członkowi rodziny. Taka osoba nie jest nawet świadoma, że można inaczej funkcjonować w relacjach oraz myśleć w inny sposób, niż ona i jej rodzina.
Jak sprawdzić, czy ktoś jest toksyczny?
Tak jak zostało wspomniane, odpowiednie sklasyfikowanie osób jako toksycznych może być wyzwaniem. Ich zachowanie jest bowiem niejednoznaczne. Ludzie toksyczni mają umiejętność maskowania swojego prawdziwego oblicza w relacjach rodzinnych, zawodowych i towarzyskich. Ale ich zdemaskowanie to tylko kwestia czasu...
Jak rozpoznać, czy mój partner/mama/tata/brat/siostra/przyjaciółka jest osobą toksyczną? Zdecydowanie w prawidłowej dedukcji, oprócz charakterystycznych cech toksyka wymienionych wyżej, mogą nam pomóc nasze własne odczucia. Odpowiedzenie sobie na poniższe pytania może ułatwić zadanie.
Czy po kontakcie z tą osobą odczuwasz nieustanne poczucie winy, mimo że nie zrobiłeś nic złego?
Czy po rozmowach z nią zaczynasz wątpić w prawidłowość swoich decyzji?
Czy powoduje ona, że czujesz się gorszy, a Twoja samoocena drastycznie spada?
Czy odczuwasz, że ta osoba kompletnie ignoruje Twoje zdanie lub wręcz narzuca Ci swój punkt widzenia?
Czy próbuje Ci wmówić, że Twoje emocje są przesadzone lub wszystko źle odbierasz?
Czy wielokrotnie przyłapałaś/-eś tę osobę na próbie okłamania cię?
Jeżeli na większość z powyższych pytań Twoja odpowiedź była twierdząca – uważaj – z bardzo dużym prawdopodobieństwem do twojego otoczenia wkradła się osoba toksyczna. Sytuacja nie jest jednak patowa – w dalszej części tego artykułu nauczysz się, jak stawiać granice toksycznym ludziom.
Przeczytaj również:
Zespół Otella – przyczyny, objawy, leczenie
Jak rozpoznać toksyka w związku lub w pracy?
Tutaj można wymienić szereg często powtarzających się charakterystycznych zachowań. Zacznijmy od sytuacji, gdzie nasz partner lub partnerka jest osobą toksyczną. Często pierwszym zauważalnym sygnałem jest próba izolacji Cię od rodziny i znajomych.
Zniechęcanie Cię do spotkań z innymi ludźmi poprzez krytykowanie ich lub budzenie u Ciebie poczucia winy za wychodzenie bez niego/niej – to najczęstsze sposoby na to, żebyś utracił wsparcie najbliższych. Nagminne porównywanie Cię do byłego partnera, rodzica lub kogokolwiek innego to również zabieg mający na celu zmniejszenie Twojej samooceny.
Ostatecznie przemoc emocjonalna, ale może się również zdarzyć fizyczna – to kulminacja zachowań toksycznego partnera.
Toksyczny związek to jedno, co natomiast z toksycznym współpracownikiem? W czasach, gdzie często więcej czasu spędzamy w pracy niż w domu, może być to poważny problem. Takie osoby wprowadzają chaos w środowisku pracy, napędzają dezinformacje, rozsiewają plotki. Także wywołują konflikty, krytykują i manipulują. Szukają winy za swoje własne uchybienia w innych osobach. Może również dojść do prób sabotowania Twojej pracy przez toksyka, aby to on otrzymał laur za wykonanie trudnego zadania. Reasumując, ich obecność tworzy bardzo napiętą atmosferę w całym zespole, co ma negatywny wpływ na wydajność oraz powoduje ogólne wyczerpanie pracą.
Czy osoba toksyczna może się zmienić?
Z pewnością nie można założyć, że osobowość ludzka i zachowania są elementem stałym. W każdym z nas zachodzą różne zmiany, z dnia na dzień ewoluujemy. Jednak w przypadku toksyka szansa na zmianę jest niska, czasami można by powiedzieć wręcz, że niemożliwa. Głęboko zakorzenione w tej osobie wzorce zachowań i sposób postrzegania rzeczywistości powodują, że zmiana wymagałaby ogromnej ilości pracy nad sobą. Godziny terapii u psychologa, codzienne próby modyfikacji swojego umysłu, praca nad zrozumieniem i akceptacją swojej przeszłości. To dla większości osób może okazać się za dużym wysiłkiem.
Nie opłaca się więc czekać i łudzić się, że nastąpi cud i dana osoba przestanie być toksyczna. Nie jest to warte tylu naszych negatywnych emocji, przykrych doświadczeń, a w ostateczności – całkowitego wyczerpania emocjonalnego.
Jak stawiać granice toksycznym ludziom?
Sposobem, który pierwszy przychodzi na myśl, jest pozbycie się takiej osoby z otoczenia. Nie jest to jednak takie proste. Ciężko odciąć się od rodziny, zmienić wymarzoną pracę, a toksyczny partner może nami tak manipulować, że odejście od niego będzie wydawać się wręcz niemożliwe. Poniżej wymienimy kilka zasad, których warto się trzymać, aby nie dać się pokonać osobie toksycznej.
Zrozum toksyka – zrozumienie, w jaki sposób działa taka osoba, co i w jaki sposób chce osiągnąć, powinno być mocnym fundamentem naszego stawiania granic.
Zrozum siebie – w następnym kroku pozwólmy sobie na zrozumienie naszych emocji. Dzięki temu uzyskamy większą kontrolę naszych reakcji, abyśmy nie zostali wyprowadzeni z równowagi.
Uwierz w siebie – uświadom sobie, że jesteś silny. Twoja pewność siebie może zniechęcić toksyka do wybrania Ciebie jako ofiary.
Pamiętaj o bliskich – wsparcie osób bliskich, kochającej rodziny czy zaufanych przyjaciół, może być nieocenione.
Postaw wyraźne granice – często bezpośrednia konfrontacja jest jedyną opcją zakończenia toksycznej relacji. Poprzez rozmowę będziemy w stanie nakreślić, na jakie zachowania skierowane w nas się nie zgadzamy. Może być to również początek refleksji toksyka nad swoim zachowaniem.
