Postanowienia noworoczne – jakie są najczęstsze i dlaczego ich nie spełniamy?

Postanowienia noworoczne – skąd pochodzi ten zwyczaj?

Okazuje się, że zwyczaj robienia postanowień noworocznych ma już całkiem długą historię. Za prapoczątki postanowień noworocznych uważa się obietnice składane bogom przez starożytnych Babilończyków żyjących ponad 4 tys. lat temuu. Co prawda nowy rok w starożytnej Babilonii był obchodzony w marcu, jednak nie zmienia to charakteru składanych obietnic i postanowień. Dotyczyły one podobno przede wszystkim spłaty długów oraz zwrotu pożyczonych rzeczy.

Choć postanowienia noworoczne mają obecnie charakter świecki, nic nie stoi na przeszkodzie, aby dotyczyły one także kwestii religijnych.

Zalety robienia postanowień noworocznych

Pozytywne zmiany, które zwykle chce się wprowadzić w życie, formułując noworoczne postanowienia, są same w sobie pełne korzyści. Mają one służyć poprawie jakości i komfortu życia.

To, że wykształcenie pewnych korzystnych nawyków ma się rozpocząć się od Nowego Roku, jest związane z większą motywacją i nadzieją – wynikającą z rozpoczęcia czegoś nowego – i symbolicznym pojmowaniem końca roku, w kontekście kresu starych nawyków. Idealnym przykładem tego kontrastu jest nowa, czysta kartka, na której można zapisać wszystko, w zestawieniu ze starą, pogniecioną, nieco przybrudzoną i pełną bazgrołów kartką.

Dzięki przestrzeganiu noworocznych postanowień można dokonać w życiu zmian na lepsze, w różnych dziedzinach: zdrowia, finansów, rodziny, pracy, relacji czy rozwoju osobistego – i jest to plan określony w czasie.

Pułapki postanowień noworocznych

Jedną z głównych pułapek, w którą można wpaść, robiąc postanowienia noworoczne, jest uleganie impulsom chwili lub też ściąganie postanowień od innych. Nieprzemyślane postanowienia znikną zapewne tak szybko, jak się pojawiły. Z kolei postanowienia czynione z chęci przypodobania się innym lub też z poczucia obowiązku, staną się ciężarem do jak najszybszego zrzucenia.

Kolejną pułapką, która zwiększa prawdopodobieństwo porażki, jest formułowanie zbyt ogólnikowych postanowień noworocznych. Najpopularniejsze – lecz ambitne cele – takie jak, np. zrzucenie zbędnych kilogramów czy poprawa aktywności fizycznej, powinny być dokładnie określone i podzielone na mniejsze etapy. Przykładowo, w przypadku chęci schudnięcia, powinno się określić, m.in. to, ile chce się schudnąć i w jakim czasie.

Tak samo jak przy dużym obciążeniu obowiązkami zawodowymi i domowymi trudno będzie wygospodarować czas na naukę trzech języków obcych i sztuk walki. Nie jest to związane z jakimiś osobistymi brakami, lecz z prozaiczną kwestią czasu i fizycznych możliwości człowieka.

Poza tym warto mieć świadomość swoich ograniczeń i tego, że aby normalnie funkcjonować, trzeba też wygospodarować czas na odpoczynek. Trzeba też pamiętać, że to, co w danym momencie nie jest realne do zrealizowania, za jakiś czas może już takie być. W ustalaniu realistycznych i osiągalnych postanowień może pomóc – znana z wyznaczania celów zawodowych – metoda SMART. W skrócie oznacza ona, że każdy cel powinien być: sprecyzowany, mierzalny, atrakcyjny, realistyczny i terminowy.

Następnym haczykiem jest zbyt długa lista radykalnych postanowień.

Będzie codziennie ćwiczył, nauczy się dwóch nowych języków obcych, całkowicie zrezygnuje z fast foodów i słodyczy oraz z oglądania telewizji.

Najlepiej zakładać sobie jedną lub dwie radykalne zmiany na rok, ponieważ zbyt duża liczba zmian przyczyni się do: przytłoczenia, zwątpienia, a w końcu rezygnacji. W omawianym przypadku idealnym duetem będzie poprawa kondycji fizycznej i wdrożenie zasad zdrowego odżywiania.

Pułapką w którą wpada wiele osób są zbyt ambitne założenia. Każdorazowo należy uwzględnić rzeczywisty czas, potrzebny do realizacji danego celu, w kontekście do możliwości jego poświęcenia. Dlatego czasem dobrze jest skorzystać z pomocy specjalisty, który spojrzy na dany cel z perspektywy i pomoże w jego urealnieniu.

Przykładowo, chcąc trwale schudnąć, trzeba zmienić sposób dotychczasowego odżywiania i to nie tylko na czas diety redukcyjnej. W tym może pomóc dietetyk lub psychodietetyk, który ułoży spersonalizowaną dietę i będzie monitorował postępy. Korzystając z pomocy, znacznie zwiększa się prawdopodobieństwo sukcesu.

Dlaczego? Po pierwsze: wydawanie pieniędzy na dany cel skutkuje większym zaangażowaniem. Po drugie: przechodząc na konkretną, zaplanowaną dietę, zazwyczaj mówi się o tym rodzinie lub przyjaciołom, co także zwiększa motywację do wytrwania w postanowieniu.

Lista najważniejszych postanowień noworocznych (i najpopularniejszych)

Każdy najlepiej wie, które postanowienie noworoczne dominują w jego środowisku. Wśród popularnych postanowień noworocznych w 2024 roku 6 najczęściej składanych obietnic, to:

• utrata zbędnych kilogramów, którą obiecywało aż 33% Polaków;
• poprawa nawyków żywieniowych, deklarowana przez ok. 28% Polaków;
• uprawianie sportu w większym wymiarze, to chciało wdrożyć 26% Polaków;
• wygospodarowanie większej ilości czasu dla siebie i swoich zainteresowań (ograniczenie czasu spędzanego na tzw. niczym);
• spędzanie większej ilości czasu z rodziną;
• zmiana pracy na lepiej płatną i rozdzielenie życia prywatnego od zawodowego.

Postanowienia noworoczne można podzielić na kilka grup:

• Zdrowotne – związane z szeroko pojętym: dobrostanem fizycznym i psychicznym. Należą do nich, m.in.: zdrowe odżywianie, redukcja nadwagi i otyłości, uprawianie sportu; wykształcenie zdrowych nawyków, np. rezygnacja z używek (rzucenie palenia); wdrożenie skutecznych sposobów redukowania stresu; regularne wykonywanie badań lekarskich i przeglądów stanu zdrowia.
• Wizerunkowe – związane z poprawą wyglądu i postrzeganiem fizyczności przez innych. W tej grupie mogą się znaleźć się postanowienia, takie jak: regularne korzystanie z usług kosmetycznych, zmiana stylu czy sposobu ubierania się.
• Rozwojowe – dotyczące samorozwoju. Do tej grupy zalicza się naukę nowych umiejętności lub ich szlifowanie czy zdobycie nowych kwalifikacji zawodowych. Wśród noworocznych postanowień rozwojowych znajdują się, m.in.: nauka języka obcego, ukończenie kursów lub studiów, uczestnictwo w szkoleniach czy nowe zainteresowania.
• Podróżnicze – dotyczące odwiedzenia upragnionych miejsc.
• Ekonomiczne – związane z: awansem zawodowym, oszczędzaniem pieniędzy, poczynieniem konkretnych inwestycji czy ze znalezieniem nowej, lepiej płatnej pracy;
• Społeczne – dotyczące relacji interpersonalnych. Wśród nich można wymienić, np.: poprawę relacji rodzinnych, częstsze spędzanie czasu ze znajomymi, nawiązanie nowych przyjaźni.

Postanowienia noworoczne – dlaczego tak trudno je zrealizować?

Poza przyczynami (omówionymi pokrótce w akapicie wyżej) dotyczącym pułapek postanowień noworocznych, za niedotrzymywanie postanowień noworocznych mogą odpowiadać, m.in.:

• brak znajomości samego siebie, w tym swoich rzeczywistych pragnień;
• prokrastynacja , czyli tendencja do wiecznego przekładania na później;
• brak wiary we własne siły i możliwości;
• różnego rodzaju lęki, w tym lęk przed porażką i negatywną oceną ze strony innych ludzi;
• uleganie presji społecznej do samodoskonalenia bez osobistego przekonania;
• niewłaściwie ukształtowana sfera przekonań o sobie i świecie;
• awersja do korzystania z pomocy innych – chodzi tu nie tylko o pomoc specjalistów, ale także osób, które mogą udzielać wsparcia psychicznego i emocjonalnego.

Jak zwiększyć szanse na przestrzeganie postanowień noworocznych?

Bardzo ważne jest, aby szczegółowo określać cele. Ogólniki sprawiają, że cel się rozmywa. Pomocne jest też zapisywanie celów i ich poszczególnych etapów. Dobrym krokiem będzie też zapisanie powodów, które skłaniają daną osobę do chęci wdrożenia zmiany. Warto też określić korzyści, których można spodziewać się, po osiągnięciu celu. Zapisując je, w momentach zwątpienia łatwiej je odtworzyć i podtrzymać motywację.

Trzeba pamiętać, że każdy dzień jest dobry na wprowadzanie zmian w życie. To nie tak, że jeśli nie zacznie się realizacji postanowień noworocznych od 1, 2 czy 3 stycznia to trzeba spisać je na straty. Można zacząć w dowolnym momencie, byle tylko być na tyle przekonanym, co do słuszności i realności postanowienia, żeby w nim wytrwać.

A jeśli się nie uda... nie zniechęcać się, tylko zmienić sposób podejścia do danego postanowienia, np. skorzystać z pomocy specjalisty.

Działaniami, które wspomagają trwałość noworocznych postanowień, są; monitorowanie postępów i świętowanie małych zwycięstw pomagające utrzymać motywację.

W tym celu należy na przykład: zamiast szukać wymówek, że jesienne, smutne miesiące nie nadają się do rozpoczynania diety, czy odsuwać dietę w czasie ze względu na perspektywę świąteczno-noworocznych przysmaków, lepiej od razu rozpocząć zmianę nawyków żywieniowych. Zaletą tego rozwiązania jest to, że jeśli zacznie się wcześniej, to po Nowym Roku łatwiej będzie wytrwać w postanowieniu, ze względu na wcześniejsze wykształcenie nowych nawyków, a cel zostanie szybciej osiągnięty, niż w przypadku, kiedy zaczęłoby się dietę dopiero po Nowym Roku.

Jednak nawet jeśli jakiegoś postanowienia (w wyznaczonym terminie realizacji) nie uda się zrealizować, nie należy nadmiernie się za to krytykować. Zamiast tego warto przeanalizować przyczyny niepowodzenia... Może się okazać, że pierwotnego postanowienia nie udało się zrealizować ze względu na zewnętrzne czynniki lub sytuację życiową wymagającą priorytetowego zajęcia się innymi rzeczami.