Konflikty wewnętrzne – czym są?
Konflikty wewnętrzne można najprościej opisać jako rozdźwięki naszych wewnętrznych przekonań i wartości, które powodują w nas dyskomfort i/lub poczucie winy. Nierzadko okazuje się, że nasza ogólna postawa jest sprzeczna z naszym zachowaniem. Tak właśnie objawiają się konflikty wewnętrzne. Skąd się jednak biorą?
Pierwsze opisy wewnętrznych konfliktów
Hipoteza zakładająca istnienie wewnętrznych konfliktów bierze swój początek z psychoanalizy. Już ponad 100 lat temu Zygmunt Freud zaproponował teorię, w myśl której osobowość człowieka dzieli się na: id, ego i superego. Id symbolizowało w niej nasze najbardziej pierwotne instynkty i pragnienia, ego testowało rzeczywistość i dopasowywało do niej nasze możliwości, zaś superego – w najprostszym ujęciu – odnosiło się do naszych wartości i założeń.
Funkcjonowanie tych trzech płaszczyzn, z których każda ma nieco inne zadanie, siłą rzeczy musi powodować konflikty wewnętrzne. Dążenia id są bowiem często odwrotnością wizji superego. Relacje pomiędzy tymi poziomami osobowości według Freuda podlegają stałym tarciom i naciskom, co prowadzi do sytuacji, w której wytwarzają się konflikty wewnętrzne.
Przeczytaj również:
Atak paniki – co to jest, jak przebiega, ile trwa, czy jest groźny?
Konflikty wewnętrzne a świadomość
Konflikty wewnętrzne rzadko kiedy są uświadomione – niekoniecznie wiemy, skąd wynikają nasze: dyskomfort, smutek czy negatywne emocje. Bierze się to również stąd, że wiele pragnień i marzeń – niezgodnych z normami społecznymi – spychamy głęboko do nieświadomości. Efekt jest taki, że czujemy się źle i nie wiemy, dlaczego. Często dopiero psychoterapia jest w stanie pokazać nam konflikt przekonań i w konsekwencji – refleksji. Umożliwić nam dotarcie do źródeł dyskomfortu psychicznego w naszej głowie. Zrozumieć, jak rozdźwięk przekonań wpływa na nasze myśli i uczucia oraz skąd pojawia się w nas niezrozumiała dla nas samych postawa czy zmiana stanowiska.
Konflikty wewnętrzne dziś – jak wyglądają?
Choć leżąca u źródeł psychoanalizy teoria Freuda może wydawać się dziś przestarzała czy niezrozumiała, możemy się przyjrzeć, jak przejawiają się konflikty wewnętrzne dziś, w konkretnej sytuacji. Wówczas zaczynamy rozumieć, że to zjawisko, z którym ma do czynienia każdy z nas. Jeśli chodzi o codzienne życie człowieka, konflikty wewnętrzne bardzo często mają ogromny wpływ na relacje i tworzenie się związków. Przykładem może być konflikt, w którym dana jednostka łaknie bliskości i intymności z drugim człowiekiem, obawia się jednak zranienia i odrzucenia. Choć więc jej popęd pcha ją do zaspokojenia tego naturalnego pragnienia, unika kontaktów z ludźmi i wchodzenia w związki. Psychika nie może jednak przejść obok tego obojętnie – w takiej sytuacji prowadzi do wytworzenia się wewnętrznych konfliktów, co ma wpływ na emocje człowieka. Chociaż według podpowiedzi umysłu i własnych przekonań postąpiliśmy rozsądnie, część naszej psychiki ma inne zdanie – nie zaspokoiliśmy bowiem naszych pierwotnych potrzeb, które są nam niezbędne, by znaleźć szczęście i spokój.
Konflikty wewnętrzne – kiedy stają się problematyczne?
Skoro każdy z nas doświadcza wewnętrznych konfliktów, możemy uznać je za zjawisko naturalne. Ważne jest jednak to, w jaki sposób wpływają one na nasze życie. Z reguły zdrowa psychika jest w stanie balansować konflikty potrzeb i przekonań, modelując nasze zachowania tak, aby obydwie strony czuły się zaspokojone.
W zależności od sytuacji postępujemy tak, innym razem zaś inaczej – a podjęcie decyzji opiera się na analizie sytuacji i tego, co będzie dla nas lepsze w tej sytuacji.
Jednak dla niektórych istnienie wewnętrznych konfliktów staje się dużym problemem. Dzieje się tak zazwyczaj wtedy, gdy jednostce bardzo trudno jest dopasować działanie do realiów lub zrozumieć, skąd biorą się emocje, myśli i potrzeba danego zachowania się w określonych warunkach. Wówczas istnienie konfliktów wewnętrznych przekłada się na określone konsekwencje – zaburzenia psychiczne, w tym zaburzenia osobowości, zaburzenia żywienia, lęki, depresję, zaburzenia behawioralne czy zaburzenia w relacjach z innymi. Konflikty mają wtedy istotny, negatywny wpływ na nasze życie i wywołują emocje, z którymi wyjątkowo trudno sobie nam radzić. To tak, jakby w Twojej głowie walczyły ze sobą dwa różne głosy, dwie postawy i zdania, a Ty nie wiedziałbyś, jak postąpić – tak jak chcesz, czy tak, jak powinieneś.
Przeczytaj również:
Overthinking – co to? Przyczyny, objawy, jak leczyć paraliż analityczny?
Istnienie wewnętrznych konfliktów a potrzeba pomocy
Gdy działanie wewnętrznych konfliktów jest nasilone i przysparza nam dyskomfortu psychicznego, niezwykle ważne jest udanie się do specjalisty. Zazwyczaj u pacjentów stosowana jest wówczas psychoterapia psychodynamiczna. W czasie spotkań z terapeutą pacjent odkrywa, czym są jego konflikty wewnętrzne, jakie emocje wywołują i uczy się lepszego funkcjonowania w swoim otoczeniu, co pozytywnie oddziałuje na jego życie. Praktykowanie innego spojrzenia na sprawę, podejmowanie bardziej świadomych decyzji i zrozumienie własnego funkcjonowania psychicznego ma korzystne przełożenie na jakość egzystowania pacjenta w jego otoczeniu. Konflikty nadal się pojawiają, nie są już jednak nierozwiązywalnym problemem.
Warto pamiętać, że gdy nasze emocje lub funkcjonowanie psychiczne stają się na dla nas utrapieniem, pomoc specjalisty może pomóc nam je uporządkować i zrozumieć, co zdecydowanie wspomaga komfort życia.
