Czym jest gynofobia?
Gynofobia, czyli lęk przed kobietą to niezwykle złożony problem psychologiczny. Specjaliści dopatrują się jego podłoża przede wszystkim w zdarzeniach z przeszłości pacjenta. Na strach przed kobietą w sytuacjach intymnych, czy zawodowych, może wpływać wiele czynników.
- Syndrom ucieczki przed kobietą często wywoływany jest zdarzeniem (lub zdarzeniami), w którym mężczyzna został ośmieszony przez przedstawicielkę płci przeciwnej. Mogła to być np. sytuacja intymna, długotrwały mobbing stosowany w pracy czy częste wytykanie wad pacjenta przez kobietę.
- Lęk przed płcią przeciwną może pojawiać się również wtedy, gdy mężczyzna ma skłonności homoseksualne; nie chce on wówczas wchodzić w związki z kobietami, na co często liczą członkowie jego rodziny, przyjaciele i znajomi. Bunt zrodzony z takiej presji może prowadzić do rozwinięcia się gynofobii.
- Najczęściej przyczyną pojawienia się tego rodzaju fobii jest jednak wychowanie. Jeśli od dziecka chłopiec obserwował despotyczną matkę, której bał się i podporządkowywał jego ojciec, rodzeństwo oraz inni członkowie rodziny, w jego umyśle powstał uogólniony, zafałszowany portret wszystkich kobiet. Z drugiej strony, jeśli chłopiec był wychowywany wyłącznie przez ojca, jego relacje z kobietami również mogły zostać zaburzone już w dzieciństwie (zwłaszcza, jeśli matka opuściła rodzinę i dzieci, a ojciec – uogólniając – nastawiał syna przeciwko płci przeciwnej).
Przeciwieństwem gynofobii jest androfobia, czyli lęk przed mężczyznami
Objawy gynofobii – jak rozpoznać strach przed kobietami?
Jak odróżnić gynofobię od odczuwania zwykłej nieśmiałości do dziewczyn, która dotyczy wielu dorastających mężczyzn? Przede wszystkim symptomy tej choroby są bardzo silne – czasem nawet nie pozwalają na normalne funkcjonowanie pacjenta w społeczeństwie.
Lęk przed kobietami manifestuje się nie tylko w postaci nieśmiałości – przekłada się także na uciążliwe objawy fizyczne i organiczne (np. uszkodzenie struktur w mózgu). Na symptomy fobii społecznej z ukierunkowaniem na strach przed kobietami składają się:
- nadmierne pocenie,
- ucisk w żołądku,
- wszelkiego rodzaju bóle psychosomatyczne (związane z napięciem mięśni w obrębie pleców, karku i barków),
- niemożność skupienia myśli, rozproszenie,
- celowa alienacja wynikająca ze skrajnego introwertyzmu.
Przeczytaj też: Rodzaje leków na nerwicę
Wymienione symptomy mogą pojawiać się w stosunku do wszystkich kobiet, istnieje jednak także odmiana gynofobii zwana kaligynofobią (lęk przed pięknymi kobietami).
Paraliżujący strach przed kobietami może pojawiać się w towarzystwie innych schorzeń psychicznych – często współwystępuje on łącznie z depresją, lękiem uogólnionym czy dystymią. Specjaliści łączą ten typ lęku również z zaburzeniami osobowości – osobowością unikającą (pacjent unika kontaktów społecznych, alienuje się, cechuje go skrajny introwertyzm) lub z zaburzeniami schizotypowymi (pacjent ma ogromne trudności z wchodzeniem w związki i ich utrzymaniem, prezentuje dziwne, ekscentryczne zachowania i niespodziewanie wycofuje się z różnych sytuacji). Często współwystępuje mizoginia, czyli silna niechęć do kobiet, niekiedy manifestowana agresją słowną lub przemocą fizyczną.
Jakie mogą być skutki gynofobii?
Konsekwencje gynofobii – podobnie jak w przypadku lęku uogólnionego lub lęku społecznego – mogą być dla pacjenta naprawdę dotkliwe. Przede wszystkim są to schorzenia i dolegliwości psychosomatyczne, wywołane przez ciągłe napięcie i stres:
- zgaga,
- podrażnienie żołądka,
- długotrwałe biegunki lub zatwardzenia,
- niekontrolowane przybieranie na wadze bądź redukcja masy ciała,
- wypadanie włosów,
- manifestacje skórne w postaci wyprysków i przesuszonych miejsc na skórze,
- problemy z erekcją.
Należy pamiętać, że na każdą osobę długotrwały stres działa inaczej i daje inne objawy. W związku z tym wskazana jest wizyta nie tylko u psychologa czy psychiatry, który będzie zajmował się fobią pacjenta, ale również u specjalisty wspierającego łagodzenie przykrych dolegliwości somatycznych.
Oprócz tego, nieleczona fobia polegająca na odczuwaniu strachu przed kobietami oraz unikaniu ich, bardzo komplikuje lub – w najcięższych przypadkach – wręcz uniemożliwia prawidłowe nawiązywanie kontaktów społecznych. Pacjent cierpiący na gynofobię nie jest więc w stanie uczestniczyć w spotkaniach, imprezach i wyjściach, podczas których obecne są kobiety. W efekcie unika on wychodzenia z domu i – jako kryterium w wyborze stanowiska pracy – obiera możliwość pracy wyłącznie z mężczyznami – co nie zawsze jest oczywiście możliwe. Paraliżujący strach przed kobietami nie ułatwia również znalezienia partnerki życiowej i stworzenia z nią zdrowego, pozbawionego widma choroby związku. Czy da się wyleczyć lęk przed kobietami? Jak wygląda terapia?
Kiedy stosowane są leki przeciwdepresyjne?
Leczenie lęku przed kobietami – terapia psychologiczna i farmakologia
Czy gynefobia jest wyleczalna? Obecnie – dzięki rozwoju technik terapeutycznych i coraz lepiej dopasowanym lekom – możliwe jest wyleczenie gynofobii. W takiej sytuacji najczęściej stosuje się terapię lub łączy się spotkania z psychologiem z regularnym przyjmowaniem środków farmakologicznych.
W leczeniu gynofobii stosowana jest jedna z najpopularniejszych terapii, przynosząca szybkie i dobre rezultaty – terapia poznawczo-behawioralna. Polega ona na konkretnych założeniach, które pacjent stopniowo realizuje. W trakcie spotkań psycholog może próbować konfrontacji pacjenta ze źródłem jego lęku (czyli z kontaktem z kobietą) w bezpiecznych warunkach gabinetu terapeutycznego.
Kolejnym elementem jest próba zaznajomienia pacjenta z mechanizmami kierującymi jego fobią, rozpracowanie ich wspólnie z psychologiem i „oswojenie” w ten sposób choroby – poprzez dogłębne zrozumienie jej działania. Pacjent pod wpływem uzyskanej wiedzy może powoli rozpoznawać swoje zachowania związane z chorobą i zapobiegać im poza gabinetem, a także rewidować swoje nieprawdziwe obiekcje w stosunku do napotykanych kobiet.
Inny element terapii poznawczo-behawioralnej to próba znalezienia źródła problemów pacjenta w jego przeszłości – przede wszystkim w relacjach z rodzicami, a także z rówieśnikami – zwłaszcza w okresie dorastania i kształtowania się osobowości.
Aby pacjent mógł szybciej zacząć spotkania z psychologiem i wrócić potem do normalnego życia, stosuje się farmakoterapię – najczęściej są to łagodne leki przeciwdepresyjne z grupy SSRI i/lub leki przeciwlękowe, wykorzystywane przez pacjentów z nerwicami, lękiem uogólnionym i fobiami. Pomagają one podnieść nastrój, a także złagodzić objawy lęku przed kobietami – tak, aby pacjent mógł w miarę swoich sił uczestniczyć w życiu społecznym i zawodowym, także wtedy, gdy wokół niego pojawią się przedstawicielki płci przeciwnej.
