Żółte oczy – co oznaczają żółte białka oczu?

Żółte oczy – żółtaczka u noworodków i dorosłych

Zażółcenie twardówek oczu jest zwykle spowodowane żółtaczką, czyli podwyższonym poziomem bilirubiny we krwi. Żółtaczka to objaw chorób, które prowadzą do podwyższenia stężenia barwnika żółciowego, który, odkładając się w tkankach, powoduje ich żółte zabarwienie.

Schorzenia te mają różną etiologię – mogą być związane z nadmierną syntezą bilirubiny, zahamowaniem jej wydzielania z wątroby lub jej zaburzonym metabolizowaniem w wątrobie. Powszechnym zjawiskiem jest również żółtaczka u noworodków w pierwszych dniach ich życia.

Zobacz też: Niskie ciśnienie krwi – przyczyny, objawy, leczenie

Żółte białka oczu – podwyższona bilirubina

Żółte oczy, zażółcenie skóry i błon śluzowych to niepokojące objawy, które zwykle wynikają z podwyższonego poziomu bilirubiny. Norma we krwi waha się tu od 0,3 do 1,2 mg/dl. Żółtaczka zwykle występuje przy stężeniu przekraczającym 2,5 mg/dl.

Bilirubina powstaje w wyniku rozkładu hemoglobiny znajdującej się w krwinkach czerwonych. Pierwszym produktem tego rozkładu jest bilirubina niezwiązana. Zostaje ona wychwytywana przez komórki wątroby i sprzęgana z kwasem glukuronowym, co sprawia, że staje się rozpuszczalna w wodzie oraz jest możliwe jej wydalenie wraz z żółcią do przewodu pokarmowego, a także wraz z moczem.

Przeczytaj też: Czerwone oczy – przyczyny, objawy, leczenie

Zażółcenie oczu – objaw choroby wątroby

Choroby wątroby prowadzą do zaburzenia metabolizmu bilirubiny i jej upośledzonego sprzęgania z kwasem glukuronowym, co prowadzi do gromadzenia się jej we krwi i rozwój żółtaczki.

Uszkodzenie komórek wątrobowych powoduje także upośledzenie detoksykacyjnej funkcji narządu, co objawia się: ogólnym osłabieniem, żółtymi oczami i bólem brzucha, a także mięśni, nudnościami, brakiem apetytu, spadkiem masy ciała, zmniejszeniem krzepliwości krwi.

Do najczęstszych chorób wątroby prowadzących do żółtaczki należą: marskość alkoholowa wątroby, wirusowe zapalenie organu (A, B, C), choroba Wilsona, toksyczne uszkodzenie narządu (przez leki, np.paracetamol, zatrucie grzybami), nowotwory wątroby – zarówno pierwotnie rozwijające się, jak i przerzutowe z innych organów, głownie z jelita grubego.

Chora wątroba zwykle daje nieprawidłowe wyniki laboratoryjne – obserwuje się podwyższony poziom ALAT, ASPAT (enzymów uwalnianych z uszkodzonych hepatocytów) oraz zmiany w morfologii (zmniejszenie płytek krwi, czasem niedokrwistość).

Przeczytaj: Wymiotowanie żółcią – co oznacza?

Żółtaczka mechaniczna – przyczyna żółtych białek w oku

Drogi żółciowe to struktury łączące wątrobę z dwunastnicą. W przypadku ich chorób dochodzi do upośledzenia odpływania żółci. Rozwija się tzw. żółtaczka mechaniczna będąca skutkiem zastoju żółci w wątrobie oraz gromadzenia się bilirubiny sprzężonej we krwi.

Żółta skóra i zażółcenie twardówek oczu to objawy żółtaczki mechanicznej, choć nie jedyne. Bilirubina sprzężona (rozpuszczalna w wodzie) wydalana jest z moczem, co powoduje jego ciemne zabarwienie. Poza tym mamy do czynienia z symptomami, takimi jak: odbarwienie stolców, silny świąd skóry, ból w prawym nadbrzuszu, gorączka oraz wymioty.

Głównymi przyczynami żółtaczki mechanicznej są: kamica lub rak dróg żółciowych, rak trzustki lub dwunastnicy uciskający drogi żółciowe, skłębione pasożyty w przewodach żółciowych (np. glista ludzka), zapalenie i pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych.

W badaniach laboratoryjnych obserwuje się wzrost stężenia: bilirubiny sprzężonej, kwasów żółciowych, enzymów cholestazy (GGTP), fosfatazy alkalicznej. Badaniem wykonywanym w przypadku żółtaczki mechanicznej jest ECPW przeprowadzane pod kontrolą RTG. Polega ono na wprowadzeniu endoskopu do dwunastnicy, a następnie wprowadzeniu cewnika do ujścia przewodu żółciowego i podaniu kontrastu. Umożliwia to uwidocznienie przebiegu dróg żółciowych i wykrycie ewentualnych patologii zwężających ich światło.

Przeczytaj też: Co oznacza wysoki poziom hemoglobiny?

Żółte gałki oczne a hemoliza

Żółtaczka hemolityczna (hemoliza) u dorosłych wynika z nadmiernego rozpadu krwinek czerwonych i wynikającej z tego nadprodukcji bilirubiny. W przypadku anemii hemolitycznej jest to bilirubina niezwiązana. Główne objawy stanowi tu zażółcenie skóry oraz żółte białka oczu (twardówki).

Zbyt szybki rozpad krwinek powoduje ich przedwczesne wyeliminowanie z krążenia, co przyczynia się do rozwoju niedokrwistości. Oprócz żółtych gałek oczu występuje także ciemne zabarwienie moczu. Poza tym może dojść do groźnych objawów: powiększenia wątroby, bólów brzucha, wymiotów, gorączki, przyspieszenia tętna, niewydolności nerek.

Najczęstsze przyczyny hemolizy u dorosłych to: obecność przeciwciał przeciwko krwinkom czerwonym (w chorobach autoimmunologicznych, np. toczeń układowy, po przetoczeniu krwi od niezgodnego dawcy, w białaczkach, chłoniakach), działanie uboczne leków (takich jak: cyklosporyna, sulfonamidy, leki przeciwnowotworowe), ukąszenia przez jadowite pająki, żmije, zakażenia bakteryjne oraz pierwotniakowe.

Żółte oczy u dziecka – co to znaczy?

Najczęstszą przyczynę zażółcenia oczu i skóry u dzieci stanowi żółtaczka fizjologiczna u noworodków. Jest ona spowodowana przystosowywaniem się organizmu dziecka do życia w nowym środowisku oraz obniżoną aktywnością enzymu sprzęgającego bilirubinę w wątrobie. Żółtaczka fizjologiczna nie rozwija się nigdy w pierwszej dobie życia (dopiero w 72–120 godzinie życia).

Stężenie bilirubiny może osiągać znaczne wartości, pojawia się zażółcona lub żółta skóra u dziecka – poza tym nie występują niepokojące objawy. Ten rodzaj żółtaczki nie wymaga leczenia, jednak przy dużym nasileniu symptomów stosuje się fototerapię noworodka. Groźnym powikłaniem bardzo dużego stężenia bilirubiny może być jej gromadzenie się w mózgu i rozwój tzw. żółtaczki jąder podkorowych.

Inną przyczyną żółtaczki u niemowląt i noworodków jest choroba hemolityczna spowodowana obecnością przeciwciał atakujących krwinki czerwone, co powoduje ich rozpad oraz rozwój anemii i żółtaczki. Przeciwciała te powstają w organizmie matki w czasie ciąży (w przypadku gdy ma ona grupę Rh-, a rozwijający się płód grupę Rh+). Przechodzą następnie przez łożysko, powodując rozwój choroby hemolitycznej już podczas życia płodowego.

Przyczyny żółtych białek ocznych i żółtaczki u dzieci

Żółte oczy u dziecka mogą być także wynikiem chorób wątroby uwarunkowanych genetycznie, jak np. postępująca rodzinna cholestaza wewnątrzwątrobowa. Mutacje genowe powodują zaburzenie wydzielania żółci.

Główne objawy to: żółtaczka, świąd skóry, niski wzrost, powiększona wątroba. Nieleczona cholestaza u dziecka prowadzi do zgonu w wieku około 20 lat – głównie w wyniku niewydolności wątroby.

Do innych przyczyn wywołujących żółtaczkę u dzieci należą:

• zarośnięcie dróg żółciowych (objawy żółtaczki pojawiają się pod koniec pierwszego miesiąca życia dziecka, w wyniku braku odpływu żółci z wątroby rozwija się niewydolność wątroby, jedyną metodą leczenia jest zabieg zespolenia dróg żółciowych z jelitem);
• choroba Wilsona (spowodowana gromadzeniem się nadmiaru miedzi w mózgu i wątrobie; objawy uszkodzenia wątroby zwykle rozwijają się u młodzieży i młodych dorosłych).

Wśród przyczyn żółtych białek w oczach u dzieci należy wymienić również zespół Gilberta. To wrodzona choroba spowodowana mała aktywność enzymu sprzęgającego bilirubinę w wątrobie. Jedynym objawem jest tu podwyższony poziom bilirubiny, czasem również nieznaczne zażółcone gałki oczne. Schorzenie to nie wymaga leczenia.