Czym jest sibutramina?
Sibutramina to związek chemiczny o wzorze sumarycznym C17H26ClN. Wprowadzono ją na rynek farmaceutyczny w USA w 1997 roku. Dwa lata później sibutraminę można już było kupić na obszarze Unii Europejskiej. Odkryto ją przypadkiem, podczas poszukiwania leków na depresję. Jednak w tym kontekście jej skuteczności nie potwierdzono.
Sibutraminę uważano za to za świetny lek o działaniu zmniejszającym łaknienie i była stosowana w leczeniu otyłości. Wprowadzono ją do obrotu, z zastrzeżeniem prowadzenia dalszych badań dotyczących bezpieczeństwa sercowo-naczyniowego.
Początkowe doniesienia o korzystnych efektach stosowania sibutraminy były obiecujące. Zaobserwowano znaczną i – co ważne – trwałą utratę wagi u osób otyłych. Na rynku można było znaleźć wiele produktów leczniczych, opartych o omawianą substancję czynną, takich jak: Meridia, Lindaxa, Zelixa, Ectiva, Afibron, Obesan czy Sibutral.
Jak wyglądało dawkowanie sibutraminy? Najlepsze rezultaty uzyskiwało się stosując dziennie jednorazowo 10 mg lub 15 mg sibutraminy. Metaanaliza wykazała, że po 12 tygodniach leczenia 5 proc. ubytku masy ciała osiągnięto u 49 proc. osób przyjmujących 10 mg sibutraminy, u 55 proc. osób leczonych 15 mg sibutraminy i u 19 proc. osób w grupie placebo.
21 stycznia 2010 roku Komitet ds. Produktów Leczniczych u Ludzi, działający w ramach Europejskiej Agencji Leków, zdecydował się na wycofanie sibutraminy z obrotu, na podstawie wyników badania SCOUT. Wykazało ono, że stosowanie sibutraminy wywołuje szereg niebezpiecznych dla zdrowia i życia skutków ubocznych.Skutki uboczne sibutraminy
Wynikiem trwającego 6 lat badania SCOUT było zwiększone o 16% prawdopodobieństwo wystąpienia udaru mózgu, zawału mięśnia sercowego, a także wzrostu ciśnienia krwi. Do objawów niepożądanych obserwowanych przy zażywaniu sibutraminy, kiedy była ona jeszcze dopuszczona do obrotu, należały:
bóle głowy,
zaburzenia snu,
nudności,
arytmia,
nadciśnienie tętnicze,
zapalenie wątroby,
uczucie suchości w ustach,
zaburzenia widzenia,
zaburzenia żołądkowo-jelitowe, np. zaparcia i inne zaburzenia przewodu pokarmowego,
zaburzenia cyklu miesiączkowego.
Przeczytaj również:
CagriSema – wskazania. Jak działa, kiedy będzie w Polsce? Cena
Jak sibutramina działa na organizm?
Jaki jest mechanizm działania sibutraminy? Działanie sibutraminy opiera się na hamowaniu zwrotnego wychwytu monoamin, takich jak: dopamina, serotonina i noradrenalina, co oznacza zwiększenie ich stężenia w organizmie (hamowanie wychwytu m.in. serotoniny powodowało, że stosowanie sibutraminy było szczególnie niebezpieczne w przypadku połączenia z lekami przeciwdepresyjnymi).
W efekcie działania sibutraminy człowiek odczuwa sytość przez zahamowanie ośrodka głodu znajdującego się w podwzgórzu. Innym działaniem sibutraminy, w kontekście utraty masy ciała, jest wzrost termogenezy w tkance tłuszczowej trzewnej, co przyspiesza spalanie tłuszczu.
Sibutramina nie została zaliczona do tradycyjnych leków anorektycznych (choć bywa tak nazywana), ponieważ nie hamuje potrzeby jedzenia. Jej działanie wynika ze wzmocnienia i wydłużenia uczucia sytości po spożytym posiłku. Działanie termogeniczne oznacza zwiększenie wydatku energetycznego, a tym samym utratę wagi u pacjenta.
Przed wprowadzeniem tego leku przeprowadzono szereg kontrolowanych prób klinicznych z zastosowaniem sibutraminy, które wykazały większe ubytki masy ciała w grupie pacjentów przyjmujących sibutraminę w porównaniu z placebo.
Wskazania do stosowania sibutraminy
Wskazaniem do jej stosowania w celu wspomagania redukcji masy ciała był wskaźnik BMI wynoszący powyżej 30 kg/m². Ponadto, przy współwystępowaniu chorób układu sercowo-naczyniowego lub cukrzycy, proponowano włączenie leczenia sibutraminą już od BMI powyżej 27 kg/m².
Czy sibutramina jest dostępna w Polsce na receptę?
Sibutramina to substancja, która w 2010 roku została wycofana z legalnego obrotu zarówno w Polsce, jak i we wszystkich pozostałych krajach Unii Europejskiej. Powodem wycofania leków zawierających sibutraminę było zwiększone ryzyko ciężkich zaburzeń sercowo-naczyniowych, np. udaru lub zawału, w porównaniu do grupy, która nie zażywała omawianej substancji. To oznacza, że w Polsce legalnie nie można kupić żadnych leków zawierających sibutraminę, nawet na receptę.
Przeczytaj również:
Glucophage – ile można schudnąć? Cena, dostępność w Polsce
Problem dostępności sibutraminy w suplementach diety
Choć sibutramina i jej pochodne jest od 2010 roku nielegalna w Polsce i innych krajach UE, zebrane do 2018 roku dane pokazują, że jest ona nadal stosowana w niektórych suplementach diety wspomagających odchudzanie oraz w żywności funkcjonalnej. Wynika to z nieuregulowanej sytuacji prawnej suplementów diety na polskim rynku, które niestety nie podlegają tak restrykcyjnym kontrolom jak leki, choć tak jak one dostają się do ludzkiego organizmu.
Warto pamiętać o niebezpieczeństwie stosowania substancji wycofanych z obrotu na własną rękę. Poza omówionymi w artykule skutkami ubocznymi, mogą one doprowadzić do silnych, a nawet śmiertelnych zatruć. Z tego względu trzeba uważać na suplementy diety wspomagające odchudzanie z zatajonym, niejasnym składem.
Czy jest jakaś legalna alternatywa dla sibutraminy?
Leczenie otyłości jest bardzo ważne, a farmakoterapia stanowi istotną formę terapii tej przypadłości. Z tego względu po wycofaniu z obrotu leków zawierających sibutraminę, pojawiły się nowe leki do leczenia otyłości. Do aktualnie dopuszczonych do obrotu leków wspomagających odchudzanie, zatwierdzonych przez Europejską Agencję Leków (EMA), należy m.in. semaglutyd.
Jednakże trzeba zdawać sobie sprawę z faktu, że nie istnieje cudowna pigułka odchudzająca. Trwały spadek masy ciała to zawsze wynik wielokierunkowego działania, które poza farmakoterapią obejmuje odpowiednio zbilansowaną i dostosowaną do potrzeb danej osoby dietę oraz regularną aktywność fizyczną.
