WyleczTo

Fentermina – działanie, w jakich lekach występuje, odchudzanie

16 maja 2025
(pierwsza publikacja: 16 maja 2025)
Tomasz Wiśniewski
Tomasz Wiśniewski
Tomasz Wiśniewski

lekarz

W dzisiejszym świecie otyłość i nadwaga stanowią coraz większy problem społeczny. Liczba dotkniętych nimi osób wzrasta w szybkim tempie. Łatwy dostęp do przetworzonej, wysokokalorycznej żywności oraz powszechna mechanizacja życia sprawiają, że walka z tą groźną chorobą jest bardzo trudna. Z pomocą przychodzą nowe leki wspomagające odchudzanie. Należy do nich m.in. fentermina, której działanie omówimy w niniejszym artykule.

Fentermina – działanie, w jakich lekach występuje, odchudzanie
Depositphotos

Fentermina – co to za lek?

Fentermina to substancja lecznicza stosowana we wspomaganiu odchudzania. Chemicznie stanowi pochodną amfetaminy. Jej mechanizm działania polega na pobudzeniu wydzielania w mózgu hormonu zwanego noradrenaliną.

Noradrenalina jest hormonem naturalnie występującym w ludzkim ciele, mobilizującym organizm. Uwalniana jest podczas stresu, w momentach zagrożenia i w trakcie wysiłku. Łatwo dostrzec tu związek, ponieważ są to sytuacje, w których człowiek raczej nie myśli o jedzeniu, tylko o działaniu. Apetyt ulega wtedy zahamowaniu. Ten efekt wykorzystujemy w leczeniu otyłości i nadwagi.

Fentermina powoduje zmniejszenie uczucia głodu oraz wcześniejsze osiągnięcie sytości. Zmniejsza przez to chęć podjadania i ilość spożytego pokarmu. Na rynku polskim fentermina nie jest dostępna jako samodzielny lek. Występuje w połączeniu z inną podobnie działającą substancją – topiramatem, w postaci preparatu Qsiva. Dzięki tej kombinacji, jej skuteczność w leczeniu znacząco wzrasta.

Fentermina  – wskazania do stosowania

Fentermina sama oraz w połączeniu z topiramatem jest wskazana we wspomaganiu leczenia otyłości i nadwagi u osób:

  • ze wskaźnikiem masy ciała (BMI) 30 kg/m2 lub więcej,

  • z nadwagą, z początkowym wskaźnikiem masy ciała wynoszącym 27 kg/m2 lub więcej oraz chorujących na choroby powiązane z nadmierną masą ciała, takimi jak wysokie ciśnienie krwi, cukrzyca lub nieprawidłowe stężenie cholesterolu we krwi.

Lek stosuje się jako dodatek do zbilansowanej niskokalorycznej diety oraz zwiększonej aktywności fizycznej, które to są podstawowymi elementami leczenia otyłości.

Fentermina – ile można schudnąć?

Skuteczność odchudzania z pomocą fenterminy jest kwestią indywidualną. Zależy przede wszystkim od skrupulatności danej osoby w przestrzeganiu zaleceń dietetycznych i ruchowych. Nasilenie utraty masy zależy także od płci, stopnia otyłości oraz chorób towarzyszących, jak nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca.

Należy przy tym wspomnieć, że leki na odchudzanie nie są magicznymi tabletkami, dzięki którym nagle zaczniemy tracić na wadze bez zmiany nawyków żywieniowych i ruchowych. Stanowią jedynie uzupełnienie zwiększające w pewnym stopniu utratę masy ciała.

Jedno z najnowszych badań nad fenterminą wykazało, że badani w trakcie stosowania leku schudli około 6 kg w ciągu 14 tygodni. W innym doświadczeniu trwającym 28 tygodni zaobserwowano zmniejszenie masy ciała aż o 10 proc. Efekty te były zależne od dawki substancji, czasu trwania leczenia oraz indywidualnych predyspozycji.

Fentermina – przeciwwskazania do stosowania

Na polskim rynku fentermina jest dostępna wyłącznie w postaci preparatu Qsiva, w którym występuje razem z topiramatem. Opisane przeciwwskazania będą dotyczyć zatem właśnie tego produktu. Do przeciwwskazań do stosowania leku zaliczamy:

  • ciążę – lek ten może powodować rozwój ciężkich wad wrodzonych u płodu, zatem jest absolutnie przeciwwskazany u pacjentek ciężarnych. Pacjentki w okresie rozrodczym w trakcie przyjmowania leku powinny stosować wysoce skuteczną metodę antykoncepcji, np. wkładkę wewnątrzmaciczną lub dwie uzupełniające się metody antykoncepcji, w tym metodę barierową jak prezerwatywa. Jeśli w trakcie leczenia kobieta zajdzie w ciążę, lek należy natychmiast odstawić i poinformować o tym lekarza;

  • okres karmienia piersią – substancje czynne mogą przenikać do mleka kobiecego;

  • nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu,

  • jednoczesne przyjmowanie leków z grupy inhibitorów monoaminooksydazy (iproniazyd, izoniazyd, fenelzyna, tranylcypromina). Są one stosowane w leczeniu depresji;

  • jednoczesne przyjmowanie innych leków zmniejszających masę ciała.

Należy także zachować ostrożność przy stosowaniu leku u osób z niekontrolowanym nadciśnieniem tętniczym, poważnymi chorobami serca, nieleczoną nadczynnością tarczycy, jaskrą oraz bardzo nasiloną miażdżycą. Bezpieczeństwo leku nie zostało przebadane wśród dzieci i młodzieży poniżej 16. roku życia, dlatego fentermina nie powinna być stosowana w tej grupie osób.

Fentermina – skutki uboczne

Do skutków ubocznych leku Qsiva, którego składnikiem jest fentermina, należą różne działania niepożądane. Jako że w leku tym znajduje się też topiramat, należy pamiętać, że skutki te są pochodnymi działania obu tych substancji.

Bardzo często (częściej niż u 1 na 10 osób) są to:

  • suchość w jamie ustnej,

  • zaparcia,

  • nietypowe odczucia, takie jak mrowienie, kłucie, pieczenie lub drętwienie.

Często (rzadziej niż u 1 na 10 osób) są to:

  • brak łaknienia, zaburzenia smaku,

  • trudności ze spaniem, depresja, lęk, drażliwość,

  • ból głowy,

  • zawroty głowy, zaburzenia koncentracji, zmęczenie, gorsza pamięć,

  • osłabienie zmysłu dotyku lub czucia,

  • niewyraźne widzenie, suche oko,

  • uczucie wzmożonego bicia serca,

  • nudności, biegunka, bóle brzucha, niestrawność,

  • wypadanie włosów,

  • pragnienie, nerwowość.

Do działań niepożądanych występujących niezbyt często (rzadziej niż u 1 na 100 osób) należą, m.in.: zaburzenia funkcji poznawczych, zakażenie dróg moczowych, niedobór czerwonych krwinek, małe stężenie potasu we krwi, małe stężenie cukru we krwi, obrzęk tkanek spowodowany nadmiarem płynów, odwodnienie, zwiększone łaknienie, nerwowość, zmniejszony lub zwiększony popęd płciowy, zmiany nastroju, zaburzenia emocjonalne, podekscytowanie, niepokój ruchowy, zaburzenia miesiączkowania, zaburzenia wzwodu, osłabienie mięśni, zaburzenia snu, nagłe zaczerwienienie twarzy, częsta potrzeba oddawania moczu bez większej ilości wydalanego moczu, trudności z oddawaniem moczu.

Rzadko (rzadziej niż u 1 na 1 000 osób): zakażenie układu oddechowego, zapalenie zatok przynosowych, grypa, zapalenie oskrzeli, zakażenie wywołane przez drożdżaki, zakażenie ucha, nadmierna ilość kwasu w organizmie z powodu zaburzenia metabolicznego, dna, myśli samobójcze, agresja, niezdolność do odczuwania przyjemności, w tym mniejsza motywacja, reakcja żałoby, zwiększenie stężenia glukozy we krwi, zwiększenie stężenia kreatyniny we krwi, zapalenie pęcherzyka żółciowego, nieczęste oddawanie kału, zakrzepica żył głębokich, zaburzenia chodu.

Częstość nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych), np.: zmniejszenie stężenia glukozy we krwi, zapalenie żołądka i błony śluzowej jelit wywołane przez wirusa, nadwrażliwość, nadmierna rozmowność, próba samobójcza, zapalenie oka (zapalenie błony naczyniowej), ostre uszkodzenie nerek, nieprawidłowa koordynacja ruchowa

Przerwanie stosowania leku Qsiva

Nie należy zmieniać dawki leku Qsiva ani przerywać leczenia bez zgody lekarza. Nagłe przerwanie leczenia zwiększa ryzyko wystąpienia drgawek. Zalecane jest stopniowe zmniejszanie dawki, jeśli pacjent przyjmuje największą dawkę i konieczne jest przerwanie leczenia. Należy skontaktować się z lekarzem, aby uzyskać porady dotyczące kontroli masy ciała i możliwych zmian dawek innych leków, które pacjent ewentualnie stosuje.

Fentermina – cena i refundacja

Terapia większością leków stosowanych w leczeniu otyłości wiąże się ze sporymi kosztami. Nie inaczej jest w przypadku fenterminy. W Polsce nie jest możliwe kupienie preparatu zawierającego samą fenterminę. Istnieje jedynie opcja zamówienia jej w ramach tzw. importu docelowego na wniosek lekarza i za zgodą Ministerstwa Zdrowia, ale jest to proces czasochłonny i wymaga odpowiedniego uzasadnienia.

Jedynym zarejestrowanym i dostępnym do stosowania w Polsce preparatem jest Qsiva. Standardowe leczenie tym lekiem polega na przyjmowaniu 1 tabletki dziennie. W jednym opakowaniu mieści się 30 tabletek, zatem wystarcza na miesiąc leczenia. Jedno opakowanie to koszt od 800 do 1000 zł, w zależności od miasta. Przy długotrwałym leczeniu koszt całej terapii wzrasta zatem do kilku, kilkunastu tysięcy złotych. Niestety na chwilę obecną nie istnieje żaden tańszy zamiennik leku Qsiva. Ponadto nie jest on objęty żadnym programem refundacyjnym, zatem pacjent pokrywa 100% kosztów leczenia.

Za granicą fenterminę można kupić w postaci preparatów:

  • Duromine (w Australii),

  • Adipex-P (w USA),

  • Qsymia (również w USA).

Niestety, w wymienionych krajach fentermina również nie jest objęta refundacją. Być może w przyszłości będziemy obserwować stopniowe zmniejszanie cen wraz z pojawianiem się na rynku kolejnych preparatów i wzrostem ich popularności.

Fentermina – recepta

Fentermina, zarówna sama jak i w połączeniu z topiramatem, to lek silnie oddziałujący na ośrodkowy układ nerwowy, a zatem jego stosowanie może wiązać się z pewnymi groźnymi działaniami niepożądanymi. W związku z tym zawsze powinien być stosowany pod kontrolą i zgodnie z zaleceniami lekarza. Nigdy nie należy kupować takiego leku z nieprzebadanych źródeł. Aby wykupić fenterminę, zarówno w Polsce jak i za granicą niezbędne będzie zatem otrzymanie stosownej recepty. W naszym kraju może być to dodatkowo utrudnione, ponieważ jest to względnie nowy lek, który nie jest jeszcze tak powszechnie stosowany przez lekarzy. A więc celem uzyskania recepty warto rozważyć wizytę u specjalisty zajmującego się leczeniem nadwagi i otyłości.

Bibliografia

W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.  Więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści znajdziesz w Polityce Redakcyjnej Wylecz.to.

  1. https://ec.europa.eu/health/documents/community-register/2013/20130514125716/anx_125716_pl.pdf

  2. https://www.drugs.com/phentermine.html

  3. Lewis KH, Gudzune KA, Ard JD. Phentermine in the Modern Era of Obesity Pharmacotherapy: Does It Still Have a Role in Treatment? Curr Obes Rep. 2024 Mar;13(1):132-140. doi: 10.1007/s13679-023-00546-9. Epub 2024 Jan 3. PMID: 38172485.

  4. LiverTox: Clinical and Research Information on Drug-Induced Liver Injury [Internet]. Bethesda (MD): National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases; 2012–. Phentermine. 2020 Jun 4. PMID: 31643252.

  5. Lewis KH, Fischer H, Ard J, Barton L, Bessesen DH, Daley MF, Desai J, Fitzpatrick SL, Horberg M, Koebnick C, Oshiro C, Yamamoto A, Young DR, Arterburn DE. Safety and Effectiveness of Longer-Term Phentermine Use: Clinical Outcomes from an Electronic Health Record Cohort. Obesity (Silver Spring). 2019 Apr;27(4):591-602. doi: 10.1002/oby.22430. PMID: 30900410.

Opublikowano: 16 maja 2025
Aktualizacja: 16 maja 2025

Więcej na ten temat