Septyna 9 – badanie na raka jelita grubego, wskazania, wynik testu, cena

Czym jest septyna 9?

Rak jelita grubego to jeden z najczęściej występujących nowotworów złośliwych, który diagnozowany jest głównie u osób w podeszłym wieku. Wiele przypadków raka jelita grubego nie zostaje zdiagnozowanych we wczesnym stadium choroby. Wynika to z braku specyficznych objawów, a także niechęci do wykonywania kolonoskopii. Jest to badanie niekomfortowe i mało przyjemne – a zatem unikane przez pacjentów. Profilaktyczne wykonanie kolonoskopii zalecane jest u każdego po 50. roku życia. Zamiast kolonoskopii wykonać można badanie krwi – oznaczanie septyny 9.

W przebiegu raka jelita grubego dochodzi do metylacji DNA w obrębie komórek jelita grubego. Gen kodujący septynę odpowiada za regulowanie podziałów komórkowych. Septyny to białka hamujące niekontrolowane podziały komórek, charakterystyczne dla nowotworu. W przebiegu raka jelita grubego dochodzi do zwiększenia stężenia metylowanej septyny 9. DNA, stanowiące produkt metylacji, nie jest wykrywane u osób zdrowych, zatem obecność septyny 9 we krwi wskazuje na wysokie prawdopodobieństwo zachorowania na raka jelita grubego.

Największą zaletą badania septyny 9 jest wysoka czułość badania – dzięki zastosowaniu metody PCR możliwe jest wykrycie już niewielkich ilości septyny 9 we krwi. Ponadto badanie wyróżnia się wysoką specyficznością, co oznacza, że wykrycie septyny 9 w badanej próbce jest skorelowane z obecnością raka jelita grubego.

Wskazania do badania septyny 9

Badanie septyny 9 może być oznaczane u każdej osoby w ramach wczesnej diagnostyki raka jelita grubego. Badanie jest szczególnie wskazane u osób, które nie mogą lub nie chcą wykonać badania kolonoskopowego. Warto mieć jednak na uwadze, że takie badanie krwi wykrywające raka jelita grubego nie może zastąpić kolonoskopii u osób podwyższonego ryzyka. Mowa zwłaszcza o osobach:

• z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku raka jelita grubego,
• z zespołem Lyncha, czyli dziedziczną postacią raka jelita grubego,
• z obecnymi objawami mogącymi sugerować obecność raka jelita grubego: krew i śluz w stolcu, ołówkowate stolce, bóle brzucha, zaparcia i biegunki, utrata masy ciała i osłabienie.

Test septyna 9 dedykowany jest zatem osobom z populacyjnym i umiarkowanym ryzykiem zachorowania na raka jelita grubego i raka odbytnicy. Wynik testu może być zafałszowany u kobiet w ciąży oraz osób leczonych preparatami krwiopochodnymi.

Jak wygląda badanie septyny 9, jaka jest cena?

Test septyna 9 wykonywany jest w próbce krwi żylnej, pobranej w dowolnym momencie dnia. Nie jest wymagane przygotowanie do badania. Czas oczekiwania na wynik badania to kilka dni, a cena testu septyna 9 to około 650–700 zł (stan na rok 2018). Badania tego nie można wykonać na NFZ.

Interpretacja wyniku badania septyny 9

Dodatni wynik badania septyny 9 może wskazywać na wysokie prawdopodobieństwo raka jelita grubego. Konieczna jest konsultacja z lekarzem oraz wykonanie badania weryfikującego, czyli kolonoskopii. Natomiast ujemny wynik badania septyny 9 wskazuje na niskie ryzyko rozwoju raka jelita grubego. W takim przypadku warto powtarzać badanie co 2 lata.

Inne alternatywy dla kolonoskopii

Poza testem septyna 9 dostępne są inne badania umożliwiające wczesną diagnostykę raka jelita grubego. Te metody także nie zastąpią badania kolonoskopowego i każdy wynik najlepiej zweryfikować bardziej wiarygodnym badaniem.

Jednym z alternatywnych testów na raka jelita grubego i odbytnicy jest domowy test na nowotwór jelita grubego, wykrywający obecność krwi utajonej w próbce kału. Test można zakupić w aptece lub przez Internet. Innym testem jest test na obecność w stolcu DNA komórek nowotworowych (test Cologuard). Próbka kału analizowana jest pod kątem obecności krwi utajonej, a także komórek jelita grubego z mutacją nowotworową.