Badanie chlorków w pocie jest istotnym badaniem w diagnostyce mukowiscydozy. W przebiegu tej choroby dochodzi do nieprawidłowego funkcjonowania gruczołów zewnątrzwydzielniczych. W mukowiscydozie najbardziej obciążony zostaje układ oddechowy oraz pokarmowy. Test potowy trwa około 30 minut. Badanie est nieinwazyjne i bezbolesne.
Chlorki w pocie – badanie na test potowy
Spis treści
Badanie chlorków w pocie a mukowiscydoza
Badanie chlorków w pocie stosuje się u pacjentów u których podejrzewa się mukowiscydozę. Badanie potwierdza nieprawidłową czynność białka CFTR, które stanowi kanał chlorkowy błony komórek nabłonkowych. W wyniku mutacji genu CFTR dochodzi do nieprawidłowej produkcji białka. W konsekwencji dochodzi do upośledzonego transportu jonów chlorkowych z komórki i zwiększonego przechodzenia jonów sodowych do komórki.
Mukowiscydoza jest choroba genetyczną w przebiegu, której dochodzi do nieprawidłowego funkcjonowania gruczołów zewnątrzwydzielniczych układu pokarmowego i oddechowego. Ze strony układu oddechowego dochodzi do zmniejszenia ilości płynu powierzchniowego w drogach oddechowych przez co nie ma prawidłowego oczyszczania śluzowo-rzęskowego.
Duże ilości NaCl w płynie powierzchniowym przyczyniają się do zahamowania działania ważnych enzymów biorących udział w obronie przed zakażeniami, takich jak: lizozym, laktorferyna, defenzyna. Wtórnie rozrastające się komórki nabłonka znajdującego się w drogach oddechowych oraz nadmierna produkcja śluzu przyczyniają się do zatkania drobnych oskrzelików. Zmiany w układzie pokarmowym prowadzą do powstania ognisk stłuszczenia w wątrobie, niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki oraz do zaburzonej perystaltyki jelit spowodowanej obecnością lepkiej wydzieliny w tym narządzie.
W 2009 r. wprowadzono w Polsce badania przesiewowe w kierunku mukowiscydozy. Badanie wykonuje się u noworodków. Czułość badania wynosi 96 proc. Z kropli krwi uzyskanej z pięty noworodka wykonuje się oznaczenie immunoreaktywnej trypsyny (ITR). Jeżeli wynik ITR jest prawidłowy, a stan pacjenta wskazuje na mukowiscydozę wykonuje się badanie genetyczne.
Kiedy wykonuje się badanie chlorków w pocie (test potowy)?
Badanie chlorków w pocie wykonuje się u pacjentów, u których jest podejrzewana mukowiscydoza. Na tę chorobę mogą wskazywać takie objawy jak:
- nadmiernie słony smak potu;
- produktywny kaszel, z dużą ilością odkrztuszanej flegmy;
- duszności z towarzyszącym świszczącym oddechem;
- nawracające infekcje, które prowadzą do zapalenia płuc lub oskrzeli;
- słaby przyrost masy ciała, pomimo dobrego apetytu;
- zmiana charakteru wypróżnień – częstsze i tłuszczowe stolce;
- krwioplucia i polipy w nosie.
Ile trwa i jak wygląda badanie chlorków w pocie?
Samo badanie chlorków w pocie trwa około 30 minut, jest nieinwazyjne i bezbolesne. Ważną rzeczą jest, aby uzyskać próbkę potu od pacjenta. Optymalnie jest jeżeli uzyska się 100 ml potu, ale 50 ml również w zupełności wystarczy. W miejscu gdzie znajduje się najwięcej gruczołów potowych (ręce i nogi) nakłada się niewielką ilość pilokarpiny. Na to miejsce zakłada się dwie elektrody, które będą emitowały prąd o niskim natężeniu.
Dla lepszego efektu miejsce z elektrodami owija się jałowym bandażem. Dzięki temu będą odpowiednie warunki do tego, aby skóra się spociła. Prąd, który będzie oddziaływał na skórę będzie niewyczuwalny. W ostateczności może wywołać delikatne swędzenie miejsca przyłożenia. Po upływie kilkunastu minut ściąga się opatrunek i kompres z uzyskanym potem przekazuje się do analizy w laboratorium.
Dla uzyskania pewności w kwestii wyniku należy powtórzyć badania 1-2 razy. Można również wykonać testy genetyczne.
Jaka jest norma chlorków w pocie? Co oznaczają wysokie chlorki w pocie?
Wyniki prawidłowe dla jonów chlorkowych nie powinny przekraczać wartości 40 mmol/l. Jeżeli ilość chlorków w pocie jest zawarta pomiędzy 40 a 60 mmol/l oznacza to wynik niejednoznaczny. Badanie należy powtórzyć lub wykonać rozszerzoną diagnostykę np. pod postacią badania genetycznego. Stężenie jonów chlorkowych w pocie powyżej 60 mmol/l jest z reguły charakterystyczne dla pacjentów z mukowiscydozą. W trakcie interpretacji wyników należy brać obraz kliniczny prezentowany przez pacjenta.
W niektórych przypadkach może pojawić się wzrost stężenia jonów chlorkowych charakterystyczny dla mukowiscydozy, ale nie będą obserwowane charakterystyczne dla niej objawy.
Przypadki takie mogą być związane z:
- niewydolnością kory nadnerczy (choroba Addisona),
- jadłowstrętem psychicznym (anoreksją),
- niedoczynnością przytarczyc,
- niedoczynnością tarczycy,
- atopowym zapaleniem skóry,
- moczówką prostą pochodzenia nerkowego,
- niedożywieniem,
- hipogammaglobulinemią,
- przyjmowaniem leków typu glikokortykosteroidów.
Opublikowano: 25.05.2016;
Oceń:
3.9
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Kamil Kowal
Lekarz
Absolwent Wydziału Wojskowo-Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. W chwili obecnej pracuje jako lekarz stażysta w Wojewódzkim Szpitalu im. Prymasa Kardynała S. Wyszyńskiego w Sieradzu. W zakresie medycyny szczególnie zainteresowany chirurgią oraz ortopedią i traumatologią.
209
Komentarze i opinie (1)
opublikowany 14.11.2024