Czym są azotyny i skąd się biorą w moczu?
W wynikach badania moczu u zdrowego człowieka nie stwierdza się obecności azotynów. W moczu obecne są natomiast azotany, które pochodzą ze spożywanych pokarmów oraz metabolizmu białek.
W obecności bakterii Gram-ujemnych, czyli najczęstszych czynników będących przyczyną zakażeń układu moczowego, dochodzi do redukcji azotanów do azotynów.
Azotyny w badaniu ogólnym moczu stanowią więc przesłankę do obecności bakterii w moczu i – tym samym – często infekcji układu moczowego. Warto mieć jednak na uwadze, że sama obecność azotynów w moczu nie jest wystarczająca do postawienia rozpoznania, stanowi natomiast punkt wyjścia do dalszej diagnostyki.
Badanie moczu i wynik dodatni – azotyny w moczu
W przypadku dodatniego wyniku na obecność azotynów w moczu należy zwrócić uwagę na obecność w osadzie leukocytów w moczu i bakterii, które przy założeniu, iż próbka moczu pobrana była we właściwy sposób, wskazują na obecność zakażenia układu moczowego. Obecność leukocytów wskazuje na stan zapalny.
Wtedy należy wykonać posiew moczu w celu identyfikacji bakterii oraz określenia antybiogramu (wrażliwość/oporność szczepu na konkretne antybiotyki). W posiewie moczu stwierdza się wtedy bakterie Gram ujemne: Escherichia coli, Klebsiella, Citrobacter, Enterobacter czy Pseudomonas.
Może zaistnieć jednak niejednoznaczna sytuacja, gdy mimo detekcji azotynów w moczu, nie stwierdza się obecności bakterii w moczu. Wtedy taki wynik fałszywie dodatni spowodowany jest niewłaściwym przechowywaniem pasków testowych do wykonania ogólnego badania moczu (w zawilgoconym środowisku).
Azotyny w moczu – co oznaczają, gdy jest wynik jest ujemny?
Ujemny wynik azotynów w moczu wskazuje na brak obecności bakterii w moczu. Wtedy wynik skorelowany będzie z brakiem bakterii w osadzie odwirowanego moczu czy ujemnym wynikiem posiewu. Jednak może zdarzyć się sytuacja, gdy mimo ujemnych azotynów w moczu, wykazana zostanie obecność komórek bakteryjnych.
Taki wynik fałszywie ujemny spowodowany może być następującymi sytuacjami klinicznymi:
- zbyt krótką inkubacją moczu w pęcherzu (poliurią). Dla wiarygodnego przebiegu testu na azotyny wymagana jest min. 4-godzinna inkubacja w pęcherzu moczowym, tak aby nastąpiła redukcja azotanów przez bakterie;
- niskie wyjściowe stężenie azotanów w moczu, wynikłe z niedożywienia pacjenta;
- obecność w drogach moczowych bakterii reduktazo ujemnych, które nie mają tendencji do redukcji azotanów;
- obecność w moczu wysokich stężeń kwasu askorbinowego lub innych silnych utleniaczy;
- paradoksalnie zaniżone wyniki azotynów w moczu mogą towarzyszyć masywnej bakteriurii, gdy powstałe azotyny są dalej redukowane do wolnego azotu.
