WyleczTo

Jak uniknąć powikłań po antykoncepcji?

7 września 2021
(pierwsza publikacja: 10 maja 2016)
Patrycja Sikorska
Patrycja Sikorska
Patrycja Sikorska

Powikłania po antykoncepcji hormonalnej obejmują szereg dolegliwości, takich jak: wzrost masy ciała, nudności czy ból głowy. Skutki stosowania antykoncepcji mogą być też o wiele poważniejsze – mowa tu o raku piersi czy chorobie zakrzepowo-zatorowej. Aby nie dopuścić do efektów ubocznych, należy wziąć pod uwagę przeciwwskazania do antykoncepcji. Można także zmienić dotychczas stosowaną metodę zapobiegania ciąży.

Sposoby uniknięcia powikłań po antykoncepcji
Fotolia

Jak uniknąć działań niepożądanych po antykoncepcji?

W celu uniknięcia powikłań stosowania antykoncepcji hormonalnej należy dokładnie prześledzić listę przeciwwskazań. Nie każda kobieta może bowiem korzystać z tej formy zapobiegania ciąży. Część pań musi zrezygnować z antykoncepcji doustnej, a więc najbardziej popularnych tabletek antykoncepcyjnych.

Powikłania po antykoncepcji hormonalnej różnią się w zależności od formy przyjmowanych preparatów. W podejmowaniu decyzji o wyborze najbardziej odpowiedniej dla danej pacjentki formy antykoncepcji należy wziąć pod uwagę: ogólny stan zdrowia, przebyte choroby, aktualne wyniki badań, a nawet skłonność do stosowania używek. Wystąpienie działań niepożądanych można zmniejszyć poprzez ograniczenie stosowania środków hormonalnych u osób, u których stwierdzono przeciwwskazania do ich przyjmowania.

Przeczytaj również o naturalnych metodach antykoncepcji

Przeciwwskazania do antykoncepcji hormonalnej

Antykoncepcja hormonalna nie jest formą zapobiegania ciąży, z której mogą korzystać wszystkie kobiety. Przeciwwskazania do przyjmowania antykoncepcji hormonalnej to:

Zobacz też: Prezerwatywy dla kobiet

Badania przed antykoncepcją

W wywiadzie lekarz powinien wziąć pod uwagę ewentualne przeciwwskazania do stosowania antykoncepcji hormonalnej. Szczególnie ważne jest określenie przeciwwskazań do przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych dwuskładnikowych – to najbardziej popularny środek antykoncepcyjny w Polsce.

Ginekolog, przed przepisaniem recepty na środki antykoncepcyjne, powinien zlecić badania morfologii krwi oraz stężenia odpowiednich hormonów. Badania te najlepiej wykonać w 3–5 dniu cyklu, wtedy ich wyniki będą dla lekarza najbardziej czytelne.

Obecnie najczęściej stosowaną formą antykoncepcji hormonalnej są tabletki doustne, które w największym stopniu obciążają wątrobę. Skutki uboczne po antykoncepcji hormonalnej to szereg uciążliwych dolegliwości, ale także ryzyko rozwoju groźnych schorzeń (np. wspomnianej choroby zakrzepowo-zatorowej). Antykoncepcja hormonalna nie powinna być zatem stosowana u kobiet z nadkrzepliwością krwi, chorobami wątroby i niewydolnością żylną. Nie zaleca się jej również kobietom, u których w rodzinie wystąpił estrogenozależny rak sutka.

Aby uniknąć działań niepożądanych związanych z zażywaniem doustnych leków antykoncepcyjnych, muszą być one przyjmowane o stałych porach. Dlatego też poleca się je kobietom zdyscyplinowanym.

Co zamiast tabletek antykoncepcyjnych?

Plastry antykoncepcyjne zamiast tabletek

Dobrą alternatywą dla terapii doustnej może być zastosowanie antykoncepcji hormonalnej w postaci plastrów przylepianych na skórę. W ten sposób substancja omija w dużej mierze wątrobę, nie obciążając jej. Forma ta pozwala uniknąć w dużej mierze problemu „zapominalstwa”. Plastry mogą być jednak mało praktyczne u kobiet aktywnych, uprawiających sporty, gdyż łatwo ulegają odklejeniu, a skuteczność hormonalnej antykoncepcji opiera się głównie na stałym i regularnym podawaniu odpowiedniej dawki leku.

Zastrzyk antykoncepcyjny zamiast tabletek

Kolejną formą są zastrzyki podskórne. Stanowią bardzo wygodne rozwiązanie, ponieważ przyjmuje się je w długich odstępach czasu oraz nie ma potrzeby pamiętania o codziennym zażywaniu tabletki. W tej formie podawane zostają jednak bardzo duże stężenia hormonów i jest to sposób obarczony największym ryzykiem rozwoju nowotworów, dlatego nie jest zalecany kobietom, u których występowały one w poprzednich pokoleniach.

System wewnątrzmaciczny

Bardzo skuteczną i obarczoną najmniejszą ilością działań niepożądanych jest forma antykoncepcji z zastosowaniem wkładki domacicznej (inna nazwa to system wewnątrzmaciczny). Polega ona na wprowadzeniu do jamy macicy niewielkiego elementu uwalniającego hormony płciowe jedynie lokalnie. Dawka wchłonięta do krążenia jest minimalna, co gwarantuje brak działania obwodowego estrogenów i gestagenów, a więc nieobecność wyżej wymienionych działań niepożądanych.

Powikłania stosowania wkładki domacicznej związane są w dużej mierze z błędami przy jej zakładaniu i wynikającym z tego dyskomfortem, bólem, a nawet krwawieniem. W tym przypadku ewentualny problem stanowią nie powikłania, ale ograniczenia dotyczące stosowania tej formy antykoncepcji. Nie zaleca się bowiem zakładania wkładki przed pierwszym porodem ani przed, planowaną w okresie kilku najbliższych lat, kolejną ciążą. Jest to ponadto metoda kosztowna.

Jeśli stosujemy już wybraną metodę antykoncepcji i wystąpiły u nas działania niepożądane, podstawowym działaniem jest próba zmiany tej formy na inną. Jeżeli dana forma nam odpowiada można spróbować zmienić jej dawkę lub skład. Środki zawierające gestageny oraz terapia dwuskładnikowa wykazują bowiem mniejsze nasilenie działań niepożądanych, niż środki obejmujące tylko estrogeny.

Jak łagodzić skutki antykoncepcji?

Na rynku dostępny jest szereg preparatów zalecanych przy stosowaniu antykoncepcji hormonalnej. Tabletki takie zawierają substancje pochodzenia roślinnego, które łagodzą skutki antykoncepcji. Ich zadanie to:

  • ochrona wątroby w przypadku stosowania tabletek antykoncepcyjnych;
  • zapewnienie prawidłowego funkcjonowania przewodowi pokarmowemu;
  • zachowanie i poprawa libido;
  • utrzymanie prawidłowego poziomu glikemii;
  • zapewnienie sprawności układowi odpornościowemu.

Głównym zadaniem preparatów osłonowych jest ochrona wątroby oraz utrzymanie prawidłowej masy ciała w czasie stosowania doustnej antykoncepcji hormonalnej.

Antykoncepcja – kiedy i jak często się badać?

Profilaktyka i zapobieganie wystąpieniu powikłań po antykoncepcji hormonalnej dotyczy w głównej mierze częstej kontroli parametrów krwi, których zmiany mogą świadczyć o pojawieniu się dolegliwości opisanych powyżej. Kobiety stosujące terapię hormonalną powinny częściej zgłaszać się na kontrolne wizyty u ginekologa i informować go o wszelkich niepokojących objawach.

Ważną rolę odgrywa również samobadanie piersi, które cechuje wysoka skuteczność we wczesnym wykrywaniu, a więc i diagnozowaniu zmian w obrębie gruczołów piersiowych. Nie powinno się jednak odstawiać antykoncepcji hormonalnej na własną rękę. Taka „przerywana” terapia jest zdecydowanie bardziej obciążająca dla organizmu, a ponownie wdrożona – może odznaczać się niższą skutecznością.

Należy pamiętać, że zdrowa kobieta przynajmniej raz w roku powinna odwiedzić lekarza ginekologa i wykonać podstawowe badanie ginekologiczne wraz z cytologią.

Opublikowano: 10 maja 2016
Aktualizacja: 7 września 2021

Więcej na ten temat