Reakcja alergiczna występuje najczęściej po podaniu leków pozajelitowo, czyli na przykład poprzez zastrzyk domięśniowy lub podskórny. Najbezpieczniejszą drogą podania jest droga doustna. Najbardziej alergizujące są leki wielkocząsteczkowe.
Alergia na leki – objawy, diagnostyka
Spis treści
Leki jako czynnik uczulający
Ogromny postęp farmakoterapii, który dokonał się w ciągu ostatnich lat, postawił przed światem nowy problem, jakim jest występowanie nadwrażliwości i alergii na leki. Środki farmaceutyczne stały się ogólnie dostępne. Wiele z nich można z powodzeniem kupić bez recepty, nie tylko w aptece. Farmakoterapia stała się na tyle powszechna, że już nikogo nie dziwi obecność antybiotyków w mięsie czy dodatkowych witamin w sokach.
Niewielki rozmiar leków niskocząsteczkowych sprawia, że nie mają właściwości alergicznych. Dopiero po połączeniu z białkami organizmu nabierają zdolności do pobudzenia układu immunologicznego i wywołania reakcji alergicznej.
Reakcję alergiczną mogą wywoływać również substancje dodatkowe zawarte w tabletce, kroplach czy innej formie lekarstwa.
Jest bardzo dużo leków mogących wywołać reakcję nadwrażliwości. Najczęściej są to:
- penicyliny i inne antybiotyki B-laktamowe,
- sulfonamidy,
- ASA - kwas acetylosalicylowy,
- NLPZ - niesterydowe leki przeciwzapalne,
- leki blokujące układ nerwowo-mięśniowy,
- leki stosowane do znieczuleń ogólnych,
- leki stosowane do znieczuleń miejscowych,
- środki kontrastowe,
- insulina,
- heparyna,
- związki opioidowe,
- szczepionki.
Reakcja alergiczna występuje najczęściej po podaniu leków pozajelitowo, czyli np. poprzez zastrzyk domięśniowy lub podskórny. Najbezpieczniejszą drogą podania jest droga doustna. Bardziej alergizujące są leki zbudowane z cząsteczek o większych rozmiarach. Należą do nich np. przeciwciała monoklonalne, stosowane w leczeniu nowotworów, heparyny wielkocząsteczkowe, używane jako leki przeciwzakrzepowe czy enzymy, stosowane w niektórych dolegliwościach przewodu pokarmowego. Ich rozmiary są znacznie większe od substancji niskocząsteczkowych. Stan chorego może również wpływać na reakcję organizmu na wprowadzany lek. Chorzy przewlekle, z osłabionym układem immunologicznym, są bardziej podatni na wystąpienie objawów alergii na leki.
Alergia na leki – grupy ryzyka
Szczególnie podatne na uczulenie na leki są osoby, u których:
- występuje potrzeba przedłużonego lub powtarzanego leczenia (choroby przewlekłe),
- jednocześnie stosuje się wiele leków,
- rozpoznaje się więcej niż jedną chorobę,
- wystąpiły już wcześniej epizody reakcji nadwrażliwości na leki,
- rozpoznano zespół alergii na wiele leków.
Alergia na leki – objawy
Objawy nadwrażliwości na leki występują w związku czasowym z podaniem substancji. Pierwsze symptomy mogą pojawić się w klika minut po zażyciu lekarstwa. Czasem jednak reakcja przebiega w sposób utajony i ujawnia się nawet ponad dobę po podaniu leku. Objawy mogą być różne. Od niegroźnej wysypki do wstrząsu anafilaktycznego. Objawami mogą być m.in.: wymioty, nudności, biegunka, podwyższona temperatura, duszność.
Objawy narządowe:
- skóra – pokrzywka, wyprysk kontaktowy, rumień, toksyczna nekroliza naskórka,
- układ krwionośny – małopłytkowość, niedokrwistość hemolityczna,
- wątroba – uszkodzenie, zapalenie wątroby,
- serce – uszkodzenie, zapalenie serca,
- układ oddechowy – skurcz oskrzeli, obrzęk krtani,
- nerki – uszkodzenie, zapalenie nerek.
Zobacz też: Alergia w ciąży – jak leczyć?
Alergia na leki – diagnostyka
Rozpoznanie nadwrażliwości na leki opiera się przede wszystkim na skojarzeniu związku czasowego między podaniem leku a wystąpieniem objawów. Podejrzenie alergii nasuwa się również, gdy zażywany lek należy do grupy preparatów często wywołujących objawy nadwrażliwości. W celu zdiagnozowania choroby wykonywane są testy alergiczne. Należą do nich: punktowe testy skórne, śródskórne, testy płatkowe, próby prowokacyjne czy testy krwi. Wszystkie te badania (poza testami krwi) niosą za sobą ryzyko wystąpienia objawów alergii, do wstrząsu anafilaktycznego włącznie. Dlatego większość z nich powinna być wykonywana przy stałym dostępie do sprzętu resuscytacyjnego.
Opublikowano: 11.07.2013;
aktualizacja: 16.03.2015
Oceń:
4.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Anna Owczarczyk
Lekarz
Absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Podczas studiów aktywna działaczka studenckiego gastroenterologicznego koła naukowego. Ponadto członek Zarządu Międzynarodowej Organizacji Studenckiej (IFMSA) i Zarządu Akademickiego Związku Sportowego - AZS. Obecnie lekarz stażysta w Miejskim Szpitalu w Łodzi. Zawodowo interesuje się endokrynologią i reumatologią. Swoją wiedzę pogłębia na konferencjach naukowych, kursach i szkoleniach medycznych.
184
Komentarze i opinie (0)