Kaktusy Pejotl i San Pedro – naturalne źródła występowania meskaliny
Meskalina należy do organicznych związków chemicznych, a dokładniej alkaloidów należących do grupy fenyloetyloamin. Związki te występują naturalnie w niektórych kaktusach, między innymi w pejotlu (Lophophora williamsii) oraz San Pedro (Echinopsis lageniformis). Rośliny te występują powszechnie na terenie Peru i Ekwadoru, gdzie od stuleci były wykorzystywane przez rdzennych mieszkańców do rytuałów uzdrawiania chorych lub obrzędów religijnych. W największym stężeniu aktywny alkaloid obecny jest w boliwijskim Echinopsis lageniformis.
Meskalina – historyczne wykorzystywanie
Meskalina jest jedną z mniej popularnych substancji psychoaktywnych, choć jednocześnie służy człowiekowi najdłużej. Datowanie radiowęglowe pejotlu znalezionego w jaskini nad Rio Grande w Teksasie sugeruje, że meskalina była stosowana już ponad 5500 lat temu.
Dzisiaj meskalina botaniczna występuje jako integralny element obrzędów religijnych rdzennych Amerykanów (w tzw. Kościele Rdzennych Amerykanów). Meskalina w formie ekstraktu została wyizolowana dopiero w 1897 roku, a zsyntetyzowana w 1919 roku w Niemczech.
Otwarcie drzwi percepcji – kto historycznie korzystał z meskaliny?
Meskalina została uznana za jeden z typowych środków odurzających, po który sięgali przedstawiciele środowisk artystycznych, aby wspomóc swoją kreatywność. Meskaliny używali m.in. malarz Salvador Dali oraz pisarze: Ken Kesey, Jean-Paul Sartre, Aldous Huxley i Philip K. Dick. W międzywojennej Polsce meskalinę stosował Stanisław Ignacy Witkiewicz.
Przeczytaj również:
Enteogeny – czym są, rodzaje, zastosowanie, szkodliwość
Działanie meskaliny
Meskalina jest uważana za substancję bezpieczną o bardzo niskim potencjalne uzależniającym, podobnie jak psylocybina. Efekty meskaliny wpływające na świadomość wynikają z działania receptora 5HT2A zlokalizowanego przede wszystkim w przedczołowej części kory mózgowej i strukturach podkorowych. Receptor 5HT2A jest pobudzany przez serotoninę, neuroprzekaźnik odpowiedzialny m.in. za regulację nastroju. Pomimo chemicznego podobieństwa do wielu innych narkotyków, jak amfetamina czy MDMA, działanie meskaliny w większym stopniu przypomina odczucia płynące z uwolnienia adrenaliny.
Efekty meskaliny kumulują się przez około jedną godzinę i utrzymują się na najwyższym poziomie do czterech godzin. Całkowity czas działania wynosi około dwunastu godzin. W tym czasie Meskalina może wywoływać następujące efekty:
uczucie euforii,
rozszerzenie źrenic,
zastrzyk energii,
zaburzenia postrzegania rzeczywistości (jaskrawe kolory, zmieniające się kształty),
zmienione postrzeganie czasu,
poczucie separacji ciała,
problemy z utrzymaniem uwagi i koncentracji na zadaniach,
rozszerzenie źrenic,
zwiększone ciśnienie krwi i tętna,
mdłości i wymioty,
obniżony apetyt,
zwiększona ciepłota ciała i potliwość.
Właściwości psychodeliczne meskaliny obejmują także „geometryzację” trójwymiarowych obiektów. Wydają się one spłaszczone, a ich wzajemne proporcje zaburzone. Widać to doskonale w sztuce kubizmu, którego przedstawiciele często wspierali swoją kreatywność psychodelikami.
Ceremonialne wykorzystanie meskaliny powoduje powstawanie wśród uczestników silnej więzi duchowej i wrażenie jedności.
Podobnie jak w przypadku większości substancji psychodelicznych, meskalina może wywoływać silne efekty uboczne w ciągu kilku dni po ustąpieniu działania psychodeliku. Obejmują one zwykle odczuwany niepokój, obniżony apetyt, bóle mięśniowe, uczucie zmęczenia i bezsenność.
Meskalina może powodować również tzw. bad trips, czyli napady koszmarów, halucynacje i paranoje. U osób z rodzinną historią zaburzeń psychicznych wzrasta ryzyko objawów niepożądanych.
Przeczytaj również:
Ayahuasca (ajałaska) – co to za ceremonia? Jak przebiega? Czy jest bezpieczna i legalna w Polsce?
Czym są receptory 5HT2A?
Warto wyjaśnić, co takiego unikalnego jest w receptorach 5HT2A, że ingerencja w ich działanie powoduje krótkotrwałe, ale bardzo silne zmiany świadomości.
Halucynogeny takie jak meskalina powodują wzrost wydzielania glutaminianu w korze przedczołowej przede wszystkim na skutek aktywacji receptorów 5-HT2A na neuronach piramidowych warstwy V. Te neurony są częścią korowo-korowych i korowo-wzgórzowych pętli neuronalnych. Pełnią kluczową funkcję w odbieraniu i przetwarzaniu informacji. Jednocześnie intensywne uczucia i efekty fizjologiczne są wynikiem zwiększonego wydzielania serotoniny do wzgórza i kory przedczołowej.
O ile wzgórze odpowiada za filtrowanie informacji sensorycznych, kora jest zaangażowana w wyższe procesy poznawcze oraz istnienie samoświadomości. To dlatego meskalina sprzyja „psychodelicznym podróżom”.
Meskalina i jej potencjał terapeutyczny
Pomijając kulturowe znaczenie meskaliny, cały czas trwają badania nad wykorzystaniem jej efektów terapeutycznych. Badania naukowe potwierdzają korzystne rezultaty przyjmowania meskaliny w celu uporania się z:
depresją,
napadami lęku,
objawami zespołu stresu pourazowego (PTSD).
Terapeutyczne użycie meskaliny każdorazowo powinno iść w parze z nadzorem terapeuty i precyzyjnym odmierzeniem dawki. Należy także unikać przyjmowania innych środków psychoaktywnych, w szczególności alkoholu. Obecnie kliniki działające w Polsce raczej nie oferują tego typu wsparcia.
Duże znaczenie dla bezpieczeństwa klinicznego stosowania meskaliny ma czystość substancji. Ważne, aby rośliny zawierające meskalinę (oraz produkowany z nich narkotyk) pochodziły wyłącznie z legalnego i certyfikowanego źródła.
Przeczytaj również:
DMT – co to jest? Jak działa dimetylotryptamina?
Aspekty prawne używania meskaliny
W Polsce ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii definiuje „środek odurzający” jako każdą substancję naturalną lub syntetyczną, która znajduje się w wykazie środków odurzających, stanowiącym załącznik nr 1 do tej ustawy. Meskalina znajduje się na liście środków odurzających, dlatego jest traktowana jako nielegalna substancja. Nie w każdym kraju świata regulacje są jednak równie restrykcyjne.
W Stanach Zjednoczonych prawodawstwo niektórych stanów, jak Utah, dopuszcza możliwość spożywania syntetycznego proszku (ale już nie meskaliny pochodzenia naturalnego). Część regionów przewiduje też legalność przyjmowania meskaliny z uwagi na „szczere potrzeby duchowe” (ang. sincere religious intent). W Wielkiej Brytanii można całkowicie oficjalnie kupić susz z kaktusa, choć w formie oczyszczonej meskalina jest narkotykiem klasy A.
