Rak żołądka – na co zwrócić uwagę, szukając leczenia? Odpowiada chirurg onkolog Dariusz Żak

Na co warto zwrócić uwagę przy wyborze poradni chirurgii onkologicznej?

Pacjent otrzymuje rozpoznanie raka żołądka i skierowanie do poradni chirurgii onkologicznej. W samej Warszawie można wybrać z kilkunastu, które realizują świadczenia w ramach NFZ.

Lek. Dariusz Żak: Pacjent z rozpoznaniem raka żołądka, dokonując wyboru poradni chirurgii onkologicznej, a zatem także placówki, w której będzie diagnozowany i leczony, powinien upewnić się, że należy ona do Krajowej Sieci Onkologicznej i realizuje świadczenia w ramach DILO (diagnostyki i leczenia onkologicznego finansowanego przez Narodowy Fundusz Zdrowia).

Przynależność do sieci gwarantuje odpowiednią jakość zaplecza diagnostycznego, m.in.: możliwość przeprowadzenia endoskopii, tomografii komputerowej, rezonansu elektromagnetycznego i terapeutycznego, odpowiednio wyposażony blok operacyjny, Oddział Chirurgii Onkologicznej, Oddział Intensywnej Terapii, Oddział Onkologii Klinicznej i Chemioterapii, wielodyscyplinarny zespół doświadczonych specjalistów, pielęgniarek, dietetyków, rehabilitantów, psychoonkologów...

A gdy już odhaczymy warunek Krajowej Sieci Onkologicznej i DILO?

Od dawna wiadomo, że najlepsze wyniki osiągają szpitale, w których wykonywana jest odpowiednio duża liczba poszczególnych zabiegów operacyjnych – dotyczy to również operacji żołądka z powodu raka. Ta zależność dotyczy również chirurgów onkologów. Im częściej wykonuje daną operację, tym robi to lepiej, ma mniej powikłań, jego pacjenci mają lepsze rokowanie. Za ośrodki z odpowiednim doświadczeniem uznaje się te, w których wykonuje się co najmniej 30 operacji żołądka z powodu raka. Szpital św. Wincentego LUX MED Onkologia jest jednym z takich ośrodków.

Jakie znaczenie dla całokształtu leczenia raka żołądka ma leczenie chirurgiczne?

Leczenie chirurgiczne nadal pozostaje zasadniczym elementem wielodyscyplinarnego leczenia raka żołądka. Wynika to z faktu, że warunkiem całkowitego wyleczenia tej choroby jest, niezależnie od zastosowanych innych metod, radykalna operacja. Radykalna, czyli wykonywana z intencją wyleczenia. Bez tego elementu możemy mówić jedynie o terapii paliatywnej, przedłużającej życie, łagodzącej objawy. Radykalne leczenie chirurgiczne możliwe jest w przypadku względnie wczesnego zaawansowania choroby nowotworowej, ograniczonej do żołądka i ewentualnie tak zwanych regionalnych węzłów chłonnych, okołożołądkowych.

Czy to oznacza, że przerzuty odległe wykluczają możliwość leczenia chirurgicznego?

Jeśli pojawiają się przerzuty odległe, do innych narządów, najczęściej wątroby, płuc, kości, węzłów chłonnych pozaregionalnych – mówimy o raku żołądka rozsianym. Przy takim zaawansowaniu radykalne leczenie operacyjne, czyli usunięcie całej masy nowotworu, nie jest możliwe i w związku z tym niewskazane.

Możliwe natomiast, w wybranych przypadkach, jest paliatywne leczenie chirurgiczne lub szerzej – zabiegowe. Stosujemy je w sytuacjach wystąpienia powikłań zagrażających życiu pacjenta, mam tu na myśli: krwawienia z guza, perforację ściany żołądka, niedrożność przewodu pokarmowego.

Na czym polega leczenie chirurgiczne raka żołądka?

Radykalne leczenie chirurgiczne jest zasadniczą składową wielospecjalistycznej terapii raka żołądka – nowotworu agresywnego, który z powodu późno występujących objawów diagnozowany jest zwykle dość późno, szybko dającego przerzuty do regionalnych węzłów chłonnych, dlatego leczenie, niestety, również powinno być odpowiednio agresywne.

W zdecydowanej większości przypadków polega na całkowitym wycięciu żołądka, tzw. gastrektomii, oraz regionalnych węzłów chłonnych, czyli limfadenektomii. Taki zakres resekcji zapewnia największą skuteczność leczenia. W przypadku nowotworów zlokalizowanych w obwodowej części żołądka możliwa jest jego częściowa resekcja z oszczędzeniem górnej części (wpustu i dna). Analogicznie, jeśli nowotwór położony jest w okolicy wpustu, można zachować część obwodową.

Skoro w większości przypadków raka żołądka jego leczenie polega na usunięciu żołądka, jak żyć bez tego ważnego elementu przewodu pokarmowego?

Życie bez żołądka jest jak najbardziej możliwe i wiąże się ze względnie niewielkimi, akceptowalnymi ograniczeniami. Pacjent po operacji zamiast dużego, pojemnego, rozciągliwego worka – rezerwuaru – ma znacznie mniejszy zbiorniczek jelitowy. Bardzo ważna jest wtedy nie tylko lekkostrawna, bogata dieta, ale i przestrzeganie zasady spożywania dużej liczby niewielkich posiłków oraz częste picie małych dawek napojów. Nie należy również popijać podczas jedzenia, a raczej pić przed i po posiłkach.

Niezwykle istotna jest w tej kwestii fachowa pomoc dietetyka, którego rola w procesie leczenia zaczyna się na etapie rozpoznania choroby nowotworowej, a więc zanim rozpocznie się jej leczenie onkologiczne. Odpowiednie przygotowanie żywieniowe pacjenta z rakiem żołądka ma istotny wpływ na wynik tego leczenia. Dietetyk kontynuuje pracę z pacjentem po operacji i w trakcie ewentualnej chemioterapii.

Czy leczenie raka żołądka zawsze musi się wiązać z tak poważną ingerencją w organizm, jaką jest zabieg chirurgiczny?

Nie – wraz z rozpowszechnieniem badań gastroskopowych i rosnącej świadomości pacjentów na temat ogromnego znaczenia profilaktyki i nielekceważeniu przez nich nawet błahych objawów, wzrasta odsetek raków żołądka zdiagnozowanych we wczesnej fazie jego rozwoju, ograniczonych do błony śluzowej, nie większych niż 2-3 cm, w przypadku których rozległe resekcje chirurgiczne nie są konieczne. Takich pacjentów można skutecznie leczyć minimalnie inwazyjnymi zabiegami endoskopowymi.

Czy w kontekście operacji raka żołądka warto jeszcze o czymś pamiętać?

Informacja o rozpoznanej chorobie onkologicznej, zasadach jej leczenia, możliwych powikłaniach, efektach ubocznych, rokowaniu to olbrzymi balast dla psychiki każdego człowieka, z którą często, pomimo wsparcia najbliższych, nie jest w stanie sobie poradzić. Odpowiednie nastawienie chorego i wiara w sukces terapeutyczny jest bardzo ważna dla całego procesu leczenia. Dlatego warto jak najwcześniej skorzystać z pomocy specjalisty – psychoonkologa, tym bardziej że przed operacją jest wiele do zrobienia, aby jak najlepiej przygotować sią do olbrzymiego wyzwania, jakim jest radykalne leczenie chirurgiczne.

Takie przygotowanie określamy mianem prehabilitacji. W tym pojęciu mieści się wiele elementów, oprócz wyżej wspomnianej konsultacji z dietetykiem i ewentualnego przedoperacyjnego leczenia żywieniowego (u pacjentów niedożywionych), ważne jest także wsparcie psychoonkologa, skłonienie pacjenta do zrezygnowania z używek (alkoholu, tytoniu i innych), a w miarę możliwości również zwiększenie jego aktywności fizycznej.

Dziękujemy za rozmowę.

artykuł zewnętrzny

Więcej informacji na stronie: Nowotwór złośliwy żołądka – przyczyny, objawy, diagnostyka i metody leczenia

***

Lek. Dariusz Żak, chirurg ogólny, chirurg onkologiczny z wieloletnim doświadczeniem w chirurgicznym leczeniu nowotworów złośliwych przewodu pokarmowego, piersi, tarczycy i przytarczyc, ordynator Oddziału Chirurgii Onkologicznej w Szpitalu św. Wincentego LUX MED Onkologia. Konsultuje Pacjentów w poradni chirurgii onkologicznej oraz poradni onkologicznej w ramach NFZ.

LUX MED Onkologia – szpitale prowadzące leczenie nowotworów narządowych w ramach NFZ. Leczenie chirurgiczne: Szpital św. Wincentego, Szpital św. Elżbiety; leczenie systemowe (chemioterapia, hormonoterapia, immunoterapia, leczenie celowane, programy lekowe): Szpital Szamocka, Szpital Fieldorfa w Warszawie. Infolinia: 22 430 87 00.