Rak jelita grubego – badania przesiewowe
Istnieje program badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego. Zaleca się, by osoby w rodzinie których stwierdzono przypadki takiego nowotworu, wykonały kolonoskopię po 50-tym roku życia raz na 10 lat. Jeżeli w rodzinie wystąpił ten rak lub rak trzonu macicy czy piersi, badanie trzeba wykonywać częściej i wcześniej – od 20. do 25. roku życia co 1-2 lata, a w przypadku zespołów genetycznych badać również dzieci.
Jak w wielu innych nowotworach ryzyko zachorowania na raka jelita grubego rośnie wraz z wiekiem i staje się naprawdę istotnie wyższe po 50 roku życia. Nie znaczy to jednak, że ten nowotwór nie występuje u ludzi młodszych. Płeć nie jest czynnikiem ryzyka, ponieważ częstość występowania u mężczyzn i kobiet jest podobna.
Rak jelita grubego – grupy osób podwyższonego ryzyka
Możemy określić kilka grup osób z podwyższonym ryzykiem zachorowania na raka jelita grubego:
- osoby u których stwierdzono polipy w trakcie badania kolonoskopowego. Zwykle są one usuwane w czasie tego samego badania i oglądane pod mikroskopem. Nawet jeżeli w usuniętym polipie stwierdzimy komórki nowotworowe, to początkowej fazie jest możliwość całkowitego wyleczenia jeżeli polip usuniemy w granicach zdrowej tkanki otaczającej go,
- osoby u których stwierdzono dziedziczną polipowatość jelita lub potwierdzono inne zespoły genetyczne np. zespół Lyncha,
- osoby u których najbliżsi krewni (rodzice, dziadkowie, rodzeństwo) chorowali na raka jelita grubego,
- osoby chore na tzw. nieswoiste zapalenia jelit – czyli na chorobę Leśniowskiego-Crohna, lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
Rak jelita grubego – fizyczne czynniki ryzyka
Niezaprzeczalnie istotne jest prowadzenie odpowiedniego trybu życia. Stwierdzono ponad wszelką wątpliwość, że czynnikami zwiększającymi ryzyko zachorowania na przypadku raka jelita grubego są:
- palenie tytoniu,
- otyłość,
- spożywanie czerwonego mięsa,
- nadmiar tłuszczu w diecie,
- alkohol,
- wieloletnia cukrzyca
- częste zaparcia,
- brak wysiłku fizycznego.
Czynnikami redukującymi ryzyko są pokarmy z dużą zawartością błonnika, oraz ruch i aktywność fizyczna.
Jeżeli ktoś znajduje się w grupie z czynnikami podwyższonego ryzyka to nie znaczy, że na pewno zachoruje na raka jelita grubego. Wskazane jest tylko zwiększenie czujności w obserwacji objawów mogących sugerować ta chorobę, oraz częstsze wykonywanie badan takich jak test na krew utajoną w kale, czy badań diagnostycznych takich jak kolonoskopia.
