Przewlekłe zapalenie trzustki – PZT (łac. pancreatitis chronica ) to przewlekły, najczęściej długotrwały proces zapalny toczący się w miąższu trzustki, prowadzący do nieodwracalnych zmian struktury i funkcji w obrębie tego narządu. Najczęściej jest ono konsekwencją nawracających ostrych zapaleń trzustki. Leczenie przewlekłego zapalenia trzustki zależy od stopnia uszkodzenia tego narządu i może obejmować zabiegi chirurgiczne lub endoskopowe.
Przewlekłe zapalenie trzustki – przyczyny, objawy, leczenie
Spis treści
Przewlekłe zapalenie trzustki
Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) to przewlekły, najczęściej długotrwały proces zapalny toczący się w miąższu trzustki, prowadzący do nieodwracalnych zmian struktury i funkcji w obrębie tego narządu. Zapalenie jest najczęściej konsekwencją nawracających ostrych zapaleń trzustki.
Przewlekłe zapalenie trzustki – przyczyny
W Polsce najczęstszą przyczyną przewlekłego zapalenia trzustki (około 80% przypadków) jest nadużywanie alkoholu. Oprócz alkoholu za ważny czynnik sprzyjający powstaniu i rozwojowi PZT uznaje się także palenie papierosów.
Do innych, rzadkich przyczyn przewlekłego zapalenia trzustki zaliczamy wysokokaloryczną dietę z dużą zawartością węglowodanów i tłuszczu, wady rozwojowe trzustki oraz zmiany przewlekle utrudniające odpływ soku trzustkowego (pourazowe, pozapalne, nowotworowe).
To też może Cię zainteresować: Kreon Travix – co to za lek?
Przewlekłe zapalenie trzustki – objawy
Dominującym objawem w przewlekłym zapaleniu trzustki jest uporczywy, silny ból brzucha, słabo reagujący na typowe ogólnodostępne środki przeciwbólowe. Ból jest często bardzo silny, pojawia się okresowo, najczęściej w śródbrzuszu, może być opasujący lub promieniować do pleców. Może mieć związek z posiłkiem lub jest niezależny od jedzenia, zwykle trwa wiele godzin.
Stopniowo można zaobserwować postępującą niewydolność zewnątrz- i wewnątrzwydzielniczej funkcji trzustki. Objawia się to utrudnieniem trawienia ze względu na niedostateczną ilość enzymów trzustkowych. Chorzy cierpiący na PZT zwykle zgłaszają odbarwione, żółte stolce o mazistej, tłuszczowej konsystencji, trudne do spłukania w toalecie.
Chorobą, która może pojawić się w przebiegu długotrwałego przewlekłego zapalenia trzustki jest cukrzyca spowodowana niedostateczną produkcją insuliny przez komórki trzustkowe. Innym objawem związanym z PZT (ale niecharakterystycznym) jest utrata masy ciała, spowodowana strachem przed jedzeniem.
Przewlekłe zapalenie trzustki – diagnostyka
Do rozpoznania przewlekłego zapalenia trzustki stosujemy badania obrazowe, takie jak USG i tomografia komputerowa jamy brzusznej. Bardzo istotne jest zebranie wywiadu od chorego, dotyczącego trybu życia i stosowanych używek. Także badania laboratoryjne z krwi mogą określić stopień zaawansowania choroby i uszkodzenia trzustki.
Przewlekłe zapalenie trzustki – leczenie
Jak dotąd nie ma specyficznej, jednoznacznej metody leczenia przewlekłego zapalenia trzustki. W zależności od stopnia uszkodzenia trzustki możemy wykonywać zabiegi chirurgiczne oraz endoskopowe usuwające zmieniony lub uszkodzony miąższ chorego narządu. W PZT wywołanym nadużywaniem alkoholu nasilenie bólu zwykle może zmniejszyć abstynencja. W praktyce jest to trudne do zrealizowania, gdyż większość chorych to osoby uzależnione od alkoholu. Poza tym stosuje się leczenie objawowe, a na pierwszy plan wysuwa się walka z bólem. Zaleca się także próbę leczenia wspomagającego przy pomocy preparatów zawierających enzymy trzustkowe lub, w razie konieczności, podawanie insuliny.
Tempo rozwoju zmian chorobowych w trzustce (takich jak torbiele, zwapnienia i inne) zależy od predyspozycji genetycznych oraz od utrzymania przez chorego abstynencji i niepalenia tytoniu. Około 70% chorych z przewlekłym zapaleniem trzustki przeżywa 10 lat, a 45% przeżywa 20 lat. Według piśmiennictwa u około 4% chorych z PZT trwającym 20 lat rozwinie się rak trzustki.
Przewlekłe zapalenie trzustki – video z ekspertem
Zdaniem eksperta
Przewlekłe zapalenie trzustki, czyli tzw. PZT jest to przewlekły, długotrwały proces uszkadzający nieodwracalnie miąższ trzustki, a co za tym idzie – jej czynności zewnątrz- i wewnątrzwydzielnicze. W Polsce najczęstszą przyczyną tej choroby jest spożywanie alkoholu (nawet 80%).
Jeżeli chodzi o przewlekłe zapalenie trzustki, dolegliwości to: ból w nadbrzuszu, lewym podżebrzu, z towarzyszącymi nudnościami oraz wymiotami, a także utrata masy ciała. Niejednokrotnie w przebiegu przewlekłego zapalenia trzustki pojawia się cukrzyca, która jest manifestacją niewydolności trzustki – nie wytwarza ona insuliny, a to leży u podstaw wystąpienia cukrzycy typu trzeciego. W przypadku tej choroby stosowane jest leczenie objawowe – przeciwbólowe, podawane są enzymy trzustkowe oraz, jeżeli zachodzi taka potrzeba, insulina. Fundamentalne dla wyleczenia przewlekłego zapalenia trzustki, zwłaszcza tej na tle alkoholowym, jest absolutna abstynencja oraz stosowanie diety niskotłuszczowej i zwiększenie wysiłku fizycznego. Czasami dolegliwości bólowe zmuszają do interwencji chirurgicznej, która polega nawet na przecięciu nerwów, które przewodzą ból z trzustki, aby zwiększyć komfort życia chorego i umożliwić mu normalne funkcjonowanie. Tempo rozwoju zmian w PZT zależy od chorego. Dowiedziono, że w 4-5%, na tle przewlekłego zapalenia trzustki może rozwinąć się rak trzustki.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- „Diagnostyka obrazowa. Układ trawienny” red. naukowa Stanisław Leszczyński, Joanna Pilch-Kowalczyk, wyd. 2012 r.
- „Anatomia i fizjologia człowieka” Michajlik Aleksander, Ramotowski Witold, wyd. 2013 r.
Opublikowano: 21.06.2013;
aktualizacja: 06.04.2015
Oceń:
4.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Bartosz Leśniowski
Lekarz
Dr n. med., specjalista chorób wewnętrznych, gastroenterolog. Absolwent Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, pracownik Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala im. M. Pirogowa w Łodzi.
532
Komentarze i opinie (1)
opublikowany 20.12.2022